شبکه‌های اجتماعی جای کودکان نیست

این روزها شبکه‌های اجتماعی به یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در دید و بازدیدهای کودکان و نوجوانان تبدیل شده است، اگر تا همین چند سال گذشته، کودکان مجبور بودند از تلفن همراه والدین‌شان برای ورود به شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند اما امروز شاهد کودکانی هستیم که با تلفن همراه اختصاصی خود وارد شبکه‌های اجتماعی می‌شوند و با دوستان و همکلاسی خود معاشرت می‌کنند.

مساله‌ای به نام حریم خصوصی

یکی از دلایل توجه بسیار کارشناسان به سن حضور کودکان در شبکه‌های اجتماعی، آسیب‌پذیری بیشتر کودکان در فهم حریم خصوصی و آگاهی از مسائل پیرامون آن است.

مصرف‌گرایی صرف کودک و بی‌اطلاعی وی از سازوکار و چگونگی اجرای برنامه‌ها و همچنین عدم‌توانایی در استفاده صحیح از تنظیمات حفظ حریم خصوصی از مهم‌ترین مشکلات قابل بیانی است که کاربران کودک کم وسن سال را با مساله‌ای به نام حریم خصوصی درگیر می‌کند چه بسا ممکن است سیاست‌های حریم خصوصی در شبکه‌های اجتماعی به زبانی غیر از زبان مادری به کودکان و نوجوانان نمایش داده شوند که مسلما این مهم، هرگز توسط کودک بخوبی درک نمی‌شود و شاید همین موضوع، ساده‌ترین شکل از آسیب‌پذیری باشد که نه‌تنها بستری مناسب را برای عدم رعایت حریم خصوصی ایجاد می‌کند، بلکه کودک را در معرض تهاجمات بیرونی نیز قرار می‌دهد.

فهم ناقص کودکان از حریم خصوصی، از دیگر دلایل مهم قابل بیان است، بسیاری از کودکان یا حتی نوجوانان درک مشخص و واضحی از حریم خصوصی خویش و خانواده‌شان ندارند، فارغ از علت بروز آن، چه به دلیل تربیتی ـ آموزشی و چه به‌دلیل شخصیتی، متاسفانه برخی از کودکان، بدون اطلاع و آگاهی از آسیب‌های پنهان فضای مجازی، بی‌پروا به غریبه‌های ناآشنای این فضاها اعتماد و شروع به دوستی و مراوده می‌کنند و بدون نظر گرفتن حریم خصوصی، اطلاعات شخصی خود و خانواده‌شان را افشا کرده و در اختیار دیگران قرار می‌دهند که این رفتار ناشیانه، خود، موجب بروز مصائب چندی در زندگی کودک و اطرافیان وی می‌شود. ارتباط با افرادی که هویت نامعلومی‌ دارند و کودک نیز هیچ شناختی نسبت به آنها ندارد به احتمال زیاد انان را در معرض رابطه یا سوءاستفاده‌های مجرمان خطرناک قرار می‌دهد چه بسا بسیاری از سوداگران مجازی در کمین همین کودکان کنجکاو هستند و قربانیان جنسی خود را از همین گروه انتخاب می‌کنند. اگرچه در دیگر روی این سکه، گاهی، کودک، خود، نقاب بر چهره می‌زند و با یک شخصیت غیر واقعی و دادن اطلاعات دروغ به دیگران و ارتباط به آنها جلب رضایت و خشنودی می‌کند، خلاصه آن که هر کدام از این فرضیه‌ها تهدیدی اساسی برای کودک محسوب می‌شوند که در برخی موارد ممکن است باعث بروز مشکلات جبران‌ناپذیر شخصیتی در فرد شود.

وقتی کنجکاوی بوی خطر می‌گیرد

کودکان بنابر شرایط خاص سنی‌شان، بسیار کنجکاو و ماجرا جو هستند بنابراین ممکن است صرفا به‌خاطر تشفی این نیازشان، پیش از زمان موعود، با بخش‌هایی از دنیای مجازی آشنا شوند که هرگز به صلاح و سعادت زندگی آینده‌شان نباشد. مواجهه با سایت ها، فیلم‌ها و عکس‌های مستهجن و یا با فرقه‌های مذهبی و ارزشی مختلف و گاها حتی متضاد با فرهنگ و باورهای دینی و عرفی از جمله تهدیدهای آسیب‌زایی است که نه‌تنها ذهن و روان کودک را از هنجارهای طبیعی موجود در جامعه منحرف می‌کند بلکه در مسیر ناکجاآبادی نیز حرکت می‌دهد که خود بیگانگی کمترین ماحصل آن خواهد بود؛ به جرات می‌توان گفت خودبیگانگی شخصیتی، خانوادگی، فرهنگی و اجتماعی برخی از کودکان و نوجوانان امروز، ناشی از همین عامل است.

جسم و روانی که بیمار می‌شود

بلوغ زودرس، افزایش اضطراب و تشویش، افسردگی، رفتارهای وسواس‌گونه، تزلزل شخصیت، پرخاشگری، از بین رفتن تمرکز، اختلال در خواب، مسئولیت‌ناپذیری، هدفمند نبودن، احساس گناه افراطی، احساس بی‌ارزشمند بودن، بی اعتمادی و... ازجمله مشکلات روحی ـ رفتاری و آسیب به ستون فقرات، آسیب‌های چشمی، تنبلی ذهن و.... از آسیب‌های جسمی جدی است که کودکان کم سن و سال حاضر در شبکه‌های اجتماعی را تهدید می‌کند.