«درمان علامتی» تصوری غلط برای بهبود بیماری

اما در بسیاری از موارد، پرداختن به درمان علامتی می‌تواند پیامدهای بدی را به همراه داشته باشد. زیرا درمان زمانی کاربرد دارد که بیماری بدرستی تشخیص داده شود و عامل اصلی بیماری را نابود کند. گاهی پیش می‌آید که پزشک صرفا با توجه به علائم ظاهری بیمار برای تشخیص تصمیم می‌گیرد. در حالی که ده‌ها بیماری وجود دارد که علائم شبیه به هم دارند، ولی هر کدام با ویروس یا باکتری متفاوتی باعث آلودگی بیمار می‌شوند. تشخیص اشتباه ممکن است علائم را از بین ببرد، ولی در نهایت موجب طولانی شدن بیماری یا به اصطلاح مزمن شدن آن می‌شود و به وخیم‌تر شدن آن می‌انجامد.

می‌توان با مثالی ساده این موضوع را شفاف‌تر کرد. فرض کنید موتور خودروی شما هنگامی که با سرعت آهسته رانندگی می‌کنید، به طور ناگهانی خاموش می‌شود. شما به مکانیک مراجعه کرده و او بدون بررسی همه بخش‌های خودروی شما می‌گوید که دور موتور خودرو کم شده است. بنابراین دور موتور را زیاد می‌کند، اما شما باز هم به مشکل برخورده و نمی‌توانید اتومبیل خود را در سرعت زیاد کنترل کنید. دوباره نزد مکانیک برمی‌گردید و این بار مکانیک به شما می‌گوید مشکل از ترمز است. او با دستکاری در ترمز مشکل را حل می‌کند، ولی خودروی شما باز هم با مشکلات دیگری روبه‌رو می‌شود. در نهایت مکانیک به شما می‌گوید ماشین شما فرسوده شده و باید آن را عوض کنید، اما شما برای اطمینان بیشتر به یک مکانیکی دیگر مراجعه می‌کنید و این بار می‌بینید این مکانیک همه قسمت‌های خودروی شما را با دقت بررسی می‌کند و در نهایت می‌فهمد مشکل از شمع خودرو بوده و با تعویض ساده شمع، مشکل برطرف می‌شود.

این مثال ساده، تشبیه بسیار خوبی برای شرایط بدن انسان است. بدن انسان مجموعه‌ای از سیستم‌های تخصص یافته است که همگی با هم در ارتباط بوده و کارشان به یکدیگر وابسته است. درست مثل قسمت‌های مختلف یک خودرو. بنابراین با بررسی همه جوانب و عملکرد قسمت‌های مختلف بدن می‌توان تشخیص صحیح‌تری را ارائه کرد.

در بعضی بیماری‌ها حتی دریافت اطلاعاتی از شرایط زندگی فرد نیز می‌تواند به تشخیص و درمان صحیح کمک کند. این موضوع از این مثال کاملا قابل برداشت است: خانمی کمی اضافه وزن دارد و به متخصص پوست مراجعه کرده و می‌گوید مدت زیادی است پوست روی دستانش کدر شده و سیاه می‌شود. پزشک با تجویز دارویی به بهبود سیاهی پوست او کمک می‌کند، ولی این بهبودی فقط در زمان مصرف دارو صورت می‌گیرد و بلافاصله بعد از قطع مصرف دارو، سیاهی دوباره برمی‌گردد. بیمار این بار به پزشک دیگری مراجعه می‌کند. این پزشک درباره شرایط زندگی فرد سوالاتی می‌پرسد و متوجه می‌شود این زن بیشتر مواقع روی زمین می‌نشیند و هنگام بلند شدن دستش را مشت کرده و به زمین فشار وارد می‌کند. پس نتیجه می‌گیرد سیاهی و کدورت پوست دست او به خاطر فشاری است که هنگام برخاستن از زمین به دست خود وارد می‌کند و باعث ساییدگی پوستش می‌شود. پس می‌بینیم پزشک اول به نوعی درمان علامتی انجام داده در حالی که پزشک دوم با بررسی شرایط زندگی بیمار توانست به تشخیص درستی از بیماری دست پیدا کند.

بنابراین درمان علامتی به طور کلی روش درمان مناسبی نیست. فقط این تصور غلط را به بیمار می‌دهد که کاملا خوب شده درحالی که عامل اصلی بیماری هنوز در او نهفته است.

منابع: mdwellnessmd.com æ cancer.gov

هانیه کریمی

دانشجوی دکتری داروسازی