تهدید فرمانده بدن!

چنانچه در مغز بنابر هر دلیلی یک تومور ایجاد شود، عملکرد آن با مشکل مواجه خواهد شد و هر فردی با شنیدن نام تومور، دچار ترس و وحشت می‌شود، حتی در شرایطی که درمان برای آن تومور وجود داشته باشد.

دکتر رضا جباری، جراح و متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب و ستون فقرات و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران، به شما درباره تومور مغزی و راه درمان آن می‌گوید.

تومور تحت تاثیر زندگی

شاید بسیاری از افراد تصور کنند ابتلا به تومورهای مغزی بسیار شایع است، اما ابتلا به تومورهای مغزی به اندازه بیماری‌هایی مانند دیابت یا بیماری‌های گوارشی‌، چندان شایع نیست، اما نباید این نکته را از یاد برد که شرایط خاص زندگی امروز و استفاده از مواد شیمیایی، باعث روند رو به رشد ابتلا به تومورهای مغزی، به نسبت گذشته شده است.

رابطه تومور با بیماری‌های دیگر

عوامل زیادی می‌توانند در ابتلا به تومور مغزی نقش داشته باشند. برای مثال، برخی بیماری‌های ژنتیکی می‌توانند منجر به ابتلا به تومور مغزی شوند. مثلا افرادی که در خانواده آنها ابتلا به برخی از بیماری‌های روده دیده می‌شود، می‌توانند به صورت همزمان به تومور مغزی نیز دچار شوند. ابتلا به تومور مغزی در برخی از افراد زمینه ژنتیکی دارد، به طوری‌که در بدن این دسته از افراد ژنی وجود دارد که می‌تواند آنها را مستعد ابتلا به تومور مغزی کند. گاهی برخی از بیماری‌های پوستی خاص نیز می‌توانند با تومور مغزی همراه شوند. در رشد بعضی از تومورها، برخی از هورمون‌های زنانه نقش دارند. این‌که تومور مغزی دقیقا به چه علت به وجود می‌آید، هنوز ناشناخته است، ولی به طور کلی می‌تواند منشأ بسیاری از تومورها، مغز یا پرده مغز باشد.

دلیل به‌وجود آمدن تومور چیست؟

تومورهای مغزی به طور کلی به چند دسته تقسیم می‌شوند و منشأ ایجاد هر تومور، می‌تواند با دیگری متفاوت باشد. برخی از تومورها منشأ اولیه‌شان از بافت خود مغز است و برخی دیگر از تومورها، از پرده مغز منشأ می‌گیرند. علاوه بر این تومورها می‌توانند از بافت‌های مجاور مغز نیز به وجود بیایند. گاهی دلیل ایجاد یک تومور در مغز، ابتلا به یک تومور دیگر در جایی دیگر از بدن محسوب می‌شود که به مغز سرایت (متاستاز) می‌کند. تومورها با منشأ اولیه مغز یا با منشأ اولیه غیر از مغز، می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند. شیوع تومور در جنسیت‌ زن و مرد و در سنین مختلف، بسته به نوع تومور می‌تواند متفاوت باشد.

مواظب سرت باش

ضربه به سر، یکی از عواملی است که می‌تواند تومور مغزی را در پی داشته باشد که البته این مساله نادر است، ولی برای تشخیص نباید این مساله نادیده گرفته شود و بیمار در صورتی که ضربه به سر را در گذشته تجربه کرده باشد، باید آن را با پزشک متخصص مغز و اعصاب در شرایطی که مشکوک به تومور مغزی است، در میان بگذارد.

سردردها جدی هستند؟

بسیاری از افراد در رابطه با علائم تومور مغزی، سوالات زیادی به ذهن‌شان می‌رسد. تومورهای مغزی می‌توانند با توجه به نوع و محل تشکیل آنها، علائم مختلفی را ایجاد کنند. علائم با توجه به جایی که تومور مغزی به وجود می‌آید، متفاوت است، ولی یکی از مهم‌ترین علائم شایع تومور مغزی، سردرد محسوب می‌شود که البته افراد نباید در زمان سردرد دچار نگرانی شوند، چون هر سردردی دلیل بر تومور مغزی نیست و بسیاری از بیماری‌ها می‌توانند در ایجاد سردرد نقش داشته باشند که البته تشخیص این مساله که سردرد، بویژه سردرد‌های ادامه‌دار ناشی از چیست، به عهده پزشک متخصص مغز و اعصاب است. همچنین در اثر ابتلا به تومور مغزی، این احتمال وجود دارد که در یکی از اعضای بدن نقص ایجاد شود. برای مثال، اگر تومور مغزی در ناحیه پشت گوش قرار گرفته باشد، این مساله می‌تواند اختلال شنوایی و در برخی موارد از بین رفتن شنوایی را در پی داشته باشد.

تومور مغزی همچنین می‌تواند مختل شدن حرکت در صورت را به وجود بیاورد. آن دسته از تومورهایی که در ناحیه هیپوفیز مغز به وجود می‌آیند، اختلال در بینایی یا اختلالات هورمونی را می‌توانند ایجاد کنند. ایجاد تومور در ناحیه هسته قاعده مغز (مثل تالاموس)، از همان ابتدای ابتلا، فلج نیمه اندام سمت مقابل را به همراه دارد.

کمک‌ گرفتن از جراحی‌های نوین

اقدامات درمانی‌ای که پزشک متخصص مغز و اعصاب برای هر فرد در نظر می‌گیرد، می‌تواند متفاوت از دیگری باشد. درمان‌ها با توجه به این‌که تومور در کدام قسمت از مغز ایجاد شده و جنس آن از چیست، بسیار متفاوت خواهد بود. علاوه بر این، اندازه تومور مغزی نیز در تصمیم‌گیری برای درمان نقش دارد. تومور مغزی را در بسیاری از موارد باید جراحی کرد و تنها جراحی زمانی انجام نمی‌شود که برداشتن تومور عوارض زیادی را برای بیمار به وجود بیاورد یا تومور قابل دسترس نباشد. بسیاری از افراد در زمان ابتلا به تومور مغزی، از جراحی می‌ترسند، درحالی ‌که امروزه علم پزشکی به قدری پیشرفت کرده است که نباید نگرانی چندانی از این بابت داشت. امروزه از روش‌های کم‌تهاجمی، برای جراحی کمک گرفته می‌شود که درواقع این نوع از جراحی‌ها، به صورت آندوسکوپی مغز انجام می‌شوند. گاهی در برخی مواردآندوسکوپی را از راه بینی وارد مغز می‌کنند و تومور از این قسمت خارج می‌شود. تومورها چه از نوع خوش‌خیم و چه بدخیم (برای افزایش طول عمر بیمار) باشند تا جای امکان با جراحی از مغز خارج می‌شوند و چون جراحی آندوسکوپی بدون باز کردن جمجمه، برداشتن یا شکافتن آن است، نباید چندان نگران بود. یکی از مهم‌ترین مزایای جراحی‌های آندوسکوپی این است که پس از جراحی، بیمار خیلی سریع‌تر از روش‌های جراحی باز، بهبود پیدا می‌کند. به طور کلی، برای بهبود وضعیت بیمار پس از عمل‌های جراحی عادی، بین دو تا چهار هفته، باید استراحت مطلق انجام شود، درحالی‌ که دوره استراحت در جراحی به شیوه آندوسکوپی، بسیار کوتاه‌تر است و این دوره می‌تواند حتی یک هفته باشد.

آزاده جلالوند