«بادبان‌های تفرقه» در عراق برافراشته می‌شود

اخیرا احزاب بزرگ کردستان عراق با هماهنگی و صدور یک بیانیه مشترک خواستار برگزاری همه‌پرسی برای استقلال این منطقه شده‌اند. تحلیلگران چنین اقداماتی را شروع دور تازه بحران‌های سیاسی در عراق دانسته و می‌گویند ممکن است عوامل خارجی به منظور جلوگیری از شکست نهایی تروریست‌ها چنین جنجال‌هایی را کلید زده باشند .

اصرار بر تجزیه

کرکوک در 250 کیلومتری شمال بغداد قرار گرفته و طبق آمار سال 2009 جمعیت آن 850هزار و 787 نفر برآورد می‌شود. بزرگ‌ترین چاه‌های نفتی عراق در اطراف این شهر است و در مجموع 40درصد صادرات نفت عراق از این شهر تامین می‌شود. هم‌اکنون این شهر دارای جمعیتی آمیخته از کردها (35 درصد)، اعراب (24 درصد)، ترکمن‌ها (40 درصد)، سریانی‌ها و یهودیان است .

ریبوار طالبانی، رئیس شورای استان کرکوک روز گذشته در جمع خبرنگاران گفت این شورا در جلسه خود ضمن رد مصوبه اخیر پارلمان عراق مبنی بر پایین کشیدن پرچم اقلیم از فراز ادارات دولتی در کرکوک، در عین حال طرح پیوستن کرکوک به اقلیم کردستان عراق را تصویب کرد. این مصوبه تنها ساعاتی بعد از اظهارات حیدر العبادی نخست وزیر عراق بود که گفت مسئولان کرد در اقلیم کردستان درصدد عقب نشینی از مصوبه سابق خود مبنی برافراشتن پرچم اقلیم در کرکوک هستند .

شورای استان کرکوک متشکل از 41عضو است که کردها با 26 کرسی در آن اکثریت را دارند و در غیاب اعضای ترکمن‌ها و اعراب که جلسات شورا را در اعتراض به افراشتن پرچم اقلیم در کرکوک ترک کردند، این تصمیم جدید را اتخاذ کرده‌اند.

آهنگ تجزیه

تاکید بر پیوستن کرکوک به کردستان در حالی مطرح می‌شود که دو حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی و اتحادیه میهنی کردستان به رهبری جلال طالبانی طی بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند قصد دارند همه‌پرسی استقلال را در کردستان برگزار کنند. به همین منظور روز گذشته هیاتی از کردستان عراق برای بحث درباره نحوه برگزاری این همه‌پرسی به بغداد سفر کرد. این هیات قرار است امروز با مقامات ارشد دولت عراق ازجمله حیدر العبادی نخست‌وزیر و سلیم الجبوری رئیس پارلمان و نیز تعدادی از رهبران شیعه عراق دیدار داشته باشد . به موجب قانون اساسی عراق، کردستان دارای خودمختاری است و برای خود دولت و پارلمانی جداگانه دارد. از مدت‌ها پیش مسعود بارزانی مساله جدایی کردستان عراق را مطرح می‌کرد اما حزب اتحادیه میهنی با این درخواست مخالفت می‌کرد. حال به نظر می‌رسد مجموع کردها شرایط را برای برگزاری همه‌پرسی و نیز جدایی از عراق مناسب دیده‌اند. دولت بغداد همواره با جدایی اقلیم کردستان از این کشور مخالفت کرده است. عجیب این که فواد معصوم رئیس‌جمهور کنونی عراق عضو حزب اتحادیه میهنی است و در صورت تجزیه کردستان از عراق هم این منطقه و هم بغداد دچار چالش‌هایی تازه می‌شوند که عبور از آنها به دشواری امکان‌پذیر خواهد بود .

مخالفت‌های داخلی و خارجی

با وجود خودمختاری نیم‌بند کردهای عراق اما همچنان حقوق کارمندان دولتی در اربیل (مرکز اقلیم کردستان) از بغداد پرداخت می‌شود. اعلام استقلال کردستان عراق مشکلات امنیتی متعددی را برای دولت این کشور به وجود خواهد آورد. علاوه بر دولت عراق این اقدام کردها مورد مخالفت کشورهای همسایه نیز قرار گرفته و این اقدام از نظر همسایگان اقدامی بی‌ثبات‌کننده برای منطقه بر شمرده شده است. روز دوشنبه بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در اظهاراتی شفاف گفت: به اهتزاز در آمدن هر پرچمی غیر از پرچم عراق در کرکوک اقدامی تنش‌آفرین و مغایر با قانون اساسی عراق است. وی افزود: موضع اصولی جمهوری اسلامی ایران، حمایت از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی عراق و تاکید بر پایبندی همه طرف‌ها به قانون اساسی و حل اختلافات در این کشور از طریق گفت‌وگو و راهکارهای قانونی است .

درهمین رابطه بینالی ییلدریم نخست‌وزیر ترکیه نیز به دنبال دیدار با رئیس جبهه ترکمن‌های عراق، اظهارات اخیر سران کرد عراقی را که برای برگزاری همه پرسی در اقلیم کردستان عراق، فراخوان داده‌اند، غیرقابل قبول دانست. سازمان ملل متحد نیز با ابراز نگرانی درباره حکم نجم الدین کریم، استاندار کرکوک مبنی بر برافراشتن پرچم منطقه کردستان بر فراز قلعه کرکوک، درباره اتخاذ هرگونه اقدام یکجانبه که ممکن است همزیستی مسالمت‌آمیز قومیت‌های مختلف این منطقه را به خطر بیندازد، هشدار داد.

عجیب این که اعراب و ترکمن‌ها که بخشی عمده از ساکنان شهر کرکوک را تشکیل می‌دهند با پیوستن این شهر به کردستان عراق مخالف هستند. آنها می‌گویند کردها تنها به دلیل داشتن اکثریت در شورای استانی از این موقعیت سوءاستفاده می‌کنند. قانون اساسی عراق هنوز سرنوشت کرکوک را به صورت قطعی تعیین نکرده است. ماده ‪ 140‬قانون اساسی عراق، برای تعیین تکلیف استان «تامیم» و مرکز نفتخیز آن کرکوک، سه مرحله را به شرح زیر پیش‌بینی کرده است:

1ـ مرحله اول عادی‌سازی اوضاع منطقه، به این معنا که ساکنان قبلی که توسط صدام از منطقه اخراج شده‌اند، به کرکوک بازگردند و انتقال ساکنان عرب به مناطق قبلی سکونت خود که در طرح صدام حسین برای عربی کردن کرکوک، به این منطقه کوچ داده شدند.

2ـ مرحله دوم، برای تعیین جمعیت گروه‌های قومی مختلف شامل عرب‌های بومی، کردها، ترکمن‌ها، آشوری‌ها، شبک‌ها و مسیحیان، یک سرشماری عمومی انجام شود.

3ـ مرحله سوم، انجام یک همه پرسی با حضور همه ساکنان این منطقه پیش‌بینی شده است تا مشخص شود، مردم این مناطق خواهان انضمام به منطقه اقلیم کردستان هستند، یا خیر .

هم‌اکنون شورای استانداری کرکوک بدون پیمودن هیچ یک از این مراحل سه گانه به صورت یکجانبه تصمیم به انضمام این شهر به کردستان گرفته است . اقدامی که مخالف حفظ امنیت و تمامیت ارضی دولت عراق بوده و در چنین شرایطی آشکارا بوی تفرقه و تجزیه عراق را می‌دهد.

نقش رژیم صهیونیستی در تجزیه کردستان عراق

عرفان قانعی فرد، روزنامه‌نگار و کارشناس مسائل کردستان عراق درباره ارتباط اقلیم کردستان با اسرائیل و نقش رژیم صهیونیستی در تجزیه این بخش از خاک عراق سخنان مهمی دارد و می‌گوید: پسران بارزانی ـ ادریس و مسعود ـ در اسرائیل دوره‌های جاسوسی و امنیتی دیدند و از سال 1968 اداره اطلاعات و امنیت در داخل این حزب ـ تحت عنوان پاراستن ـ درست شد که به نوشته یدیعوت آحارونوت موساد پاراستن را درست کرده بود. کار اول اسرائیلی‌ها، جاسوسی علیه روس‌ها و عراقی‌ها بود و گروهی از افراد کارکشته را در موصل و بغداد به جاسوسی علیه ارتش عراق واداشتند؛ اما بارزانی قدم اولش این بود که علیه گروه جدا شده کمیته مرکزی حزب، جاسوسی و کنترل امنیتی داشته باشد!

این نویسنده و کارشناس کرد می‌گوید: جک اندرسن، روزنامه‌نگار آمریکایی هم می‌گوید که پس از 1975 رابطه بارزانی و اسرائیل قطع نشد و هر ماه یکی از اسرائیل می‌آمد و 50 هزار دلار به بارزانی می‌داد. در گزارش سیا هم آمده است که ژنرال زفی زامیر در عراق با بارزانی همکاری می‌کرد و در کتاب ادموند غریب آمده است که از سال 2001 گروه‌های اسرائیلی به کردستان می‌آیند و با مقامات این اقلیم همکاری می‌کنند. یادمان نرود که 12/5/1996 یک افسر اسرائیلی به محافظان بارزانی اضافه شد تا کمین عراقی‌ها را خنثی کند . هنوز هم این محافظ‌ها هستند و حتی کابینه کردستان عراق عضو یهودی دارد که مدام به اسرائیل سفر می‌کند. بسیاری از کارشناسان از سال‌ها پیش هشدار می‌دادند که رژیم صهیونیستی به دنبال تجزیه کردستان عراق است. صهیونیست‌ها این امر را مقدمه‌ای برای تجزیه سایر کشورهای اسلامی می‌دانند و مقامات آمریکایی را هم تحریک می‌کنند تا با این برنامه همراه سازند.