نیاز «هنر انقلاب» به جریان‌سازی

به گزارش جام‌جم، سال‌هاست سالروز شهادت شهید مرتضی آوینی به عنوان روز هنر انقلاب اسلامی گرامی‌ داشته می‌شود و حوزه هنری به عنوان متولی، این هفته برنامه‌های متعددی طی روزهای 19 تا 25 فروردین برگزار می‌کند، از جمله معرفی چهره سال هنر انقلاب اسلامی. روز گذشته فاضل نظری، معاون هنری و مدیر جشنواره‌های حوزه هنری در نشست خبری هفته هنر انقلاب با معرفی برنامه‌های این هفته اسامی نامزدهای چهره سال هنر انقلاب اسلامی را اعلام کرد. محمدرضا بایرامی، ابراهیم حاتمی‌کیا، حمید حسام، حسن روح‌الامین، سیدمسعود شجاعی‌طباطبایی، بهناز ضرابی‌زاده و محمدحسین مهدویان به عنوان نامزدهای چهره سال هنر انقلاب اسلامی انتخاب شدند.

به گفته نظری، غبارروبی گلزار شهدای انقلاب اسلامی، رونمایی تازه‌ترین آثار هنری و ادبی حوزه هنری، شب‌های شعر انقلاب اسلامی و نمایش‌های خیابانی، پخش برنامه‌های تلویزیونی از شبکه‌های ملی و استانی، هفته نمایش و نقد فیلم مستند، مسابقات عکاسی و کتابخوانی و اکران فیلم‌های بلند و کوتاه سینمایی برجسته در تهران و استان‌های کشور از برنامه‌های هفته هنر انقلاب اسلامی حوزه هنری است.

معاون هنری حوزه هنری با بیان این که در اختتامیه هفته هنر انقلاب اسلامی از برگزیدگان فعال و ممتاز حوزه هنری تجلیل می‌شود، درباره نحوه انتخاب چهره سال هنر انقلاب اسلامی در حوزه هنری گفت: برای انتخاب چهره هنر انقلاب، 59 نفر از خبرگان حوزه هنر و فرهنگ انقلاب اسلامی که شامل مدیران و هنرمندان پیشکسوت این حوزه می‌شوند، شخصیت‌های معرفی‌شده را بررسی می‌کنند. شخصیت‌ها نیز توسط گروهی دیگر از کارشناسان انتخاب می‌شوند و این انتخاب بر اساس آثار اکران یا منتشر شده از این هنرمندان در سال گذشته است. همچنین ممکن است هنرمندی سال گذشته فعالیت و اقدام اجتماعی موثری داشته باشد که مورد توجه قرار بگیرد و در فهرست نامزدهای دریافت عنوان چهره سال هنر انقلاب اسلامی قرار بگیرد.

به گفته نظری، از میان هنرمندان معرفی شده، پنج چهره به مرحله نهایی راه پیدا می‌کنند که در روز اختتامیه، یک نفر به عنوان برگزیده انتخاب می‌شود. محمدرضا بایرامی برای رمان «لم‌یزرع»، ابراهیم حاتمی‌کیا برای فیلم «بادیگارد»، حمید حسام برای کتاب «وقتی مهتاب گم شد»، حسن روح‌الامین برای مجموعه آثار تجسمی عاشورایی و انقلابی، سیدمسعود شجاعی‌طباطبایی برای راه‌اندازی جشنواره «هولوکاست» و دبیری این جشنواره، بهناز ضرابی‌زاده برای کتاب «گلستان یازدهم» و محمدحسین مهدویان برای نویسندگی و کارگردانی فیلم «ایستاده در غبار» به عنوان نامزدهای دریافت این جایزه ملی انتخاب شده‌اند.

مظلومیت هنر انقلاب

شاید مهم‌ترین پرسشی که درباره جشنواره‌ها و جوایز هنری و ادبی مطرح می‌شود، تاثیرگذاری و جریان‌سازی آ‌نهاست. برخی معتقدند جشنواره‌ها و جوایز هنری و ادبی با موضوع انقلاب اسلامی نتوانسته تأثیر چندانی بر روند خلق آثار هنری و ادبی در حوزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس بگذارد.

مسعود شجاعی‌طباطبایی از کاریکاتوریست‌های کشور که سال‌هاست در برگزاری جشنواره‌ها و جوایز حوزه تجسمی بویژه کاریکاتور فعالیت می‌کند، نظری متفاوت دارد. او معتقد است اتفاقات خوبی در سال‌های اخیر با تلاش‌های فعالان حوزه هنر انقلاب اسلامی بویژه در عرصه تجسمی رقم خورده است. وی زمینه ظهور و بروز آثار هنری انقلاب اسلامی را سال‌های پیش از انقلاب می‌داند و به جام‌جم می‌گوید: تعدادی از بچه‌های مسلمان و ولایی، زمینه‌های اتفاقاتی را فراهم کردند که به ظهور آثار انقلابی در حوزه تجسمی و دیگر حوزه‌های هنری منجر شد. مصداق بارز آن نمایشگاهی بود که توسط دکتر حبیب‌الله صادقی و دیگران در حسینیه ارشاد برپا شد.

طباطبایی با بیان این که وقوع انقلاب اسلامی و پس از آن هشت سال جنگ تحمیلی، جریان هنری کشور را تحت تاثیر قرار داد، می‌افزاید: در آن مقطع شاهد دستاوردهای زیادی در عرصه‌های سینما، تئاتر و بویژه هنرهای تجسمی با موضوع انقلاب و دفاع مقدس بودیم.

با این همه، طباطبایی با اشاره به این که پس از جنگ کم‌کم شاهد رکود فعالیت‌ها در عرصه هنر انقلاب اسلامی بودیم به جام‌جم می‌گوید: هنرمندانی که کار انقلابی و ارزشی می‌کردند، عملا دیده نمی‌شدند و جایی نبود تا توانمندی‌هایشان را به نمایش بگذارند.

او با بیان این که حوزه هنری با برگزاری هفته هنر انقلاب اسلامی و با معرفی هنرمندان شاخص در عرصه‌های مختلف، امکان دیده شدن هنرمندان انقلابی و آثارشان را فراهم کرده است، در توصیف این هنرمندان می‌گوید: کسانی‌که ویژگی‌هایی درآثار و رفتارشان به چشم می‌خورد و اصطلاحا آنها را مفاهیم ارزشی می‌نامیم. عشق به ولایت، انقلاب، پایمردی، ایستادگی و... از جمله این مفاهیم است. بسیاری از این هنرمندان مظلومانه و در گمنامی در این عرصه فعالیت می‌کنند. برای مثال ما تلاش کردیم مظلومیت کودکان غزه و یمن را با برگزاری جشنواره و جایزه به نمایش بگذاریم، اما نه تنها از سوی رسانه‌های جهان با بایکوت خبری روبه‌رو می‌شویم، بلکه رسانه‌های داخلی نیز براحتی از کنار این اتفاق می‌گذرند و از آن استقبال نمی‌کنند.

این هنرمند با بیان این که جریان‌سازی از دیگر محاسن برنامه‌های نظیر هفته هنر انقلاب اسلامی است، می‌افزاید: متاسفانه در عرصه هنر، بویژه هنرهای تجسمی می‌بینیم متولیان اصلی فرهنگ و هنر، نسبت به بخشی از این مفاهیم دور شده‌اند که برگزاری برنامه‌هایی چون هفته هنر انقلاب اسلامی زمینه‌ای برای جریان‌سازی فراهم می‌کند.

کمیل انتظاری

فرهنگ و هنر