پیشرفته‌ترین تجهیزات ایمنی خودرو

حفاظت از جان سرنشین با کیسه هوا

در مورد کیسه هوا و سیستم پایداری خودکار اتومبیل‌ها هم روندی مشابه کمربند ایمنی وجود داشت و زمانی که شرکت‌های خودروسازی لزوم آنها را احساس کردند، استفاده از آنها رواج یافت. نخستین طراحی قابل اجرای کیسه هوا در خودرو سال 1332/ 1953 ثبت شده است. سال 1346/ 1967 مرسدس بنز شروع به طراحی سیستم کیسه هوای خودرو کرد، اما نخستین خودرویی که از کیسه هوا برای سرنشینان استفاده کرد، اولدزموبیل تورنادو (Oldsmobile Toronado) در سال 1351/ 1973 بود. بعد از آن فورد و کرایسلر هم از این فناوری استفاده کردند و سال 1385/ 2006 هوندا نخستین کیسه هوای موتورسیکلت را معرفی کرد. آمارها نشان می‌دهد استفاده از کیسه هوا تا کنون جان بیش از 30 هزار نفر را نجات داده است.

سیستم ایمنی فعال خودرو

معمولا در آزمون‌های خودرو میزان امنیت بدنه و نحوه حفاظت از سرنشینان در تصادفات سنجیده می‌شود. اما هنوز کمبود یک سیستم ایمنی فعال در خودرو که از وقوع تصادف پیشگیری کند، احساس می‌شود. استفاده از سیستم ترمز هیدرولیکی سال‌هاست در خودروها وجود دارد، با این حال همچنان تصادفات غیرقابل پیش‌بینی، خسارت‌های مالی و جانی بسیاری به خودرو و سرنشینان یا عابران پیاده وارد می‌کند. در این میان بهینه‌سازی سیستم‌های ترمز خودرو نقش مهمی در کاهش تصادفات دارد. در ادامه توسعه طراحی فناوری ترمز خودرو برای حفظ ایمنی، مرسدس بنز و ولوو سیستم ترمزهای خودکار اضطراری (AEB) را با نصب رادارهای مخصوص طراحی کردند.

حسگرهایی که با رادار یا دوربین‌های مخصوص طراحی می‌شوند، به کمک سیستم لیزر پایداری الکترونیک، پیوسته جاده را رصد می‌کند و خطر برخورد با خودروی جلویی تا چند ثانیه دیگر را بسرعت تشخیص می‌دهد. هنگامی که اتومبیل با سرعت زیاد به ماشین جلویی یا مانعی نزدیک می‌شود، ابتدا به راننده هشدار می‌دهند و در صورت کاهش نیافتن سرعت و عدم واکنش سریع راننده، ترمز اضطراری بشدت عمل می‌کند. در این حالت یا برخوردی صورت نمی‌گیرد یا شدت ضربه و صدمات وارد شده در حادثه کاهش می‌یابد. سیستم ایست فعال فورد، سیستم ترمز جلوی اضطراری نیسان و سیستم ترمز ولوو نمونه‌هایی از سیستم‌های ترمز خودکار اضطراری در خودروهایی است که جلوتر از زمان به ایمنی اهمیت می‌دهند. سیستم ترمز شرکت ولوو اکنون می‌تواند علاوه بر خودرو و مانع مقابل، عابر پیاده و دوچرخه‌سوار را هم تشخیص دهد و عکس‌العمل سریع نشان دهد.

عملکرد سیستم ترمزهای خودکار اضطراری (AEB) را می‌توان به کمک آمار شرکت‌های بیمه به آسانی سنجید. این سیستم میزان تصادف با خودروی جلو نسبت به خودروی عقب را 40 درصد کاهش داده است و یک نمونه موفق از یکپارچه‌سازی سیستم‌های اجتناب از برخورد است که فواید بسیاری برای رانندگان دارد.

افزایش امنیت در این فناوری مثل زمانی که کمربند ایمنی یا سیستم کیسه هوای خودرو معرفی شد، کاربردی و قابل لمس است. می‌توان گفت سیستم ترمز خودکار اضطراری، نوعی کمربند ایمنی جدید برای خودروها بوده و به عقیده کارشناسان این سیستم بهترین روش حفظ ایمنی خودرو بعد از ابداع کمربند ایمنی است.

ایمن‌ترین روش

اوایل دهه 1310/ 1930، تعدادی از پزشکان و پژوهشگران درپی راهی برای حفظ سلامت سرنشینان هنگام تصادف، سازندگان صندلی‌های خودرو را مجبور به نصب کمربند ایمنی کردند. آنها معتقد بودند اگر سرنشینان در جای خود ثابت بمانند، آسیب کمتری می‌بینند. به این ترتیب نخستین کمربند ایمنی از سال 1335/ 1956 طراحی شد و دو سال بعد در خودروهای ولوو به کار گرفته شد. بعد از آن فورد و کرایسلر نیز اقدام به نصب کمربند ایمنی در خودروهای تولیدی کردند. فورد نخستین خودروسازی بود که در تبلیغات خود استفاده از کمربند ایمنی در خودرو را نشان داد. از سال 1365/ 1986 نصب کمربند ایمنی و استفاده از محافظی جلوی داشبورد ماشین در خودروها اجباری شد. یک‌سال بعد از آغاز طرح استفاده اجباری از کمربند ایمنی، برای صندلی عقب نیز کمربند تعبیه شد و تا سال 1380/2001 استفاده از کمربند ایمنی همه صندلی‌های خودرو و همچنین استفاده از کمربند برای سرنشینان مینی بوس و اتوبوس نیز در بیشتر کشورهای جهان اجباری شد.

سیستم هشدار خروج از خط

علاوه بر فناوری‌های کنونی، ابداعات جدیدی نیز در حال آزمایش برای وارد شدن به صنعت خودروسازی است. معمولا تغییراتی که در ایمنی خودروها به وجود می‌آید، ابتدا در خودروهای گران قیمت عرضه می‌شود و 5 تا 10 سال بعد وارد بازار خودروهای رایج می‌شود. برای مثال مرسدس بنز خودروی کلاس اس (S- Class) خود را سال 1357/ 1978 برای اولین بار با سیستم ترمز ضدقفل معرفی کرد و سال‌ها بعد این سیستم در خودروهای دیگر استفاده شد. سیستم هشدار خروج از خط فناوری تازه‌ای است که هنوز استفاده از آن در خودروها رایج نشده است. گفته می‌شود در این سیستم به دلیل هشدار با صدای بلند یا ایجاد لرزش حواس راننده پرت می‌شود، اما طراحان این سیستم معتقدند با انجام اصلاحاتی سیستم قابل اعتماد خواهد شد. برای مثال می‌توان علامت هشداردهنده را خاموش کرد و فقط لرزش فرمان راننده را در جریان خروج از مسیر بگذارد. سیستم هشدار خروج از خط هنگامی که از مسیر خود منحرف شده و چرخ‌ها روی خط سفید قرار بگیرد، شروع به هشدار دادن می‌کند تا احتمال وقوع تصادف کاهش یابد. در صورتی که راننده هنگام تغییر مسیر راهنما زده باشد، سیستم آن را تشخیص داده و هنگام عبور از روی خط به راننده هشدار نمی‌دهد.

سیستم هشدار نقطه کور

اگر هنگام رانندگی خودروی عقبی در نقطه کور نسبت به خودروی جلو قرار گرفته باشد، راننده خودروی جلوتر هنگام تغییر مسیر هشدارهای خودروی عقب را نمی‌بیند. نقطه کور خودروها به مدل و ابعاد خودرو وابسته است. اکنون روی آینه بغل مرسدس بنزها علائم هشداری هوشمندی به شکل چراغ نصب شده است که در صورت ورود خودرو به ناحیه کور اتومبیل، به راننده هشدار داده می‌شود. البته نیازی نیست این سیستم همیشه روشن باشد و می‌توان فقط هنگام تغییر مسیر آن را فعال کرد. نمایشگرهای دید در شب نیز سیستم جدید دیگری هستند که به راننده اجازه می‌دهد جاده را هنگام رانندگی در شب دقیق‌تر زیر نظر داشته باشد و از برخورد با مانع یا عابر پیاده جلوگیری می‌کند.

افزایش ایمنی در آینده نزدیک

ترکیب فناوری‌های افزایش ایمنی با یکدیگر، آغازی برای استفاده از اتومبیل‌های خودران در آینده و اطمینان از برقراری امنیت اتومبیل خودران و خودروهای اطراف است. البته برای عبور و مرور ایمن خودروهای بدون راننده علامت‌های جاده‌ای، جی‌پی‌اس (GPS) استاندارد و ارتباط بخش‌های مختلف خودرو با یکدیگر نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. در آینده‌ای نه چندان دور، فناوری‌های نوین هوش مصنوعی، استفاده از رادارها و دوربین‌هایی اطراف ماشین برای رصد علائم راهنمایی و رانندگی از این خودروها نمونه‌های مطمئن‌تری می‌سازد.

تاکنون شرکت‌های خودروسازی تسلا، آئودی، مرسدس بنز، ولوو و جنرال موتور نسخه‌هایی از خودروهای بدون راننده طراحی کرده و ساخته‌اند و البته شرکت‌های فناوری گوگل و اپل هم در این رقابت حضور دارند.

اگرچه این خودروها بدون راننده رانده می‌شوند، آمارها نشان می‌دهد 94 درصد تصادفات رانندگی، ناشی از خطاهای انسانی است. بنابراین می‌توان امیدوار بود که با رواج اتومبیل‌های بدون راننده و با توسعه فناوری در حفظ ایمنی آنها، در سال‌های آینده خیابان‌ها و جاده‌ها تصادفات و خسارت‌های کمتری را به خود ببینند.

سپیده شعرباف