خط‌خطی‌های موازی!

جالب آن که فیلمساز در برنامه هفت به منتقد این برنامه می‌تازد و او را متهم به دشمنی و عناد با سینمای ایران می‌کند، اما با دیدن فیلم می‌توان دریافت که اتفاقا مسعود فراستی در نقدش بسیار منصفانه و حتی محترمانه با فیلم برخورد کرده است!

1 ـ سعید عقیقی، نویسنده خوب و با دانش سینمای ایران پیش از این یک تجربه موفق در اقتباس از آثار داستایوفسکی دارد. شب‌های روشن تاکنون از فیلم‌های خوب سینمای ایران است که مبنایی اقتباسی دارد، اما سایه‌های موازی بوضوح فیلمنامه قابل اتکایی ندارد و قصه اصلی آن نامشخص است و نویسنده در برگردان فارسی داستان (نازنین) نویسنده بزرگ روس نتوانسته فضای داستان را آداپته کند. ریتم اثر به شکل آزاردهنده‌ای کند و لخت است و به نظر می‌رسد در جاهایی اصلا قصه‌ای وجود ندارد و حتی کاشت‌های داستانی ابتدای فیلم به حال خود رها می‌شود. به عنوان مثال هرگز معلوم نمی‌شود پسر عمه فرهاد یا دایی نازنین چه کاربردی در قصه دارند؟ از این دست نکات در فیلمنامه سایه‌های موازی فراوان وجود دارد.

2 ـ شخصیت‌پردازی در سایه‌های موازی در حد همان کلیشه‌های مرسوم و حتی ضعیف‌تر از آن است و در مورد فرهاد و نازنین به طور ویژه با ابهام همراه است. فرهاد با آن که خود سال‌ها پیش نویسنده بوده به شکل عجیبی با این حوزه غریبه است یا شاید اصرار دارد باشد، اما نازنین و کاراکترش در حد چند شعرخوانی در امامزاده طاهر کرج بر مزار یک شاعر باقی می‌ماند که بزرگ‌ترین ابهام فیلم است. این که اساسا او کیست و چه می‌گوید و چه می‌خواهد؟

3 ـ بازی‌های سایه‌های موازی گرچه سعی می‌کند متفاوت باشد، اما نیست. پورعرب هرگز شمایل یک نویسنده و مبارز سیاسی سرخورده را ندارد و شهاب حسینی هم در همان چند سکانس هیچ نکته ویژه‌ای ندارد و شاید بیشتر حضورش در چنین نقشی باعث تعجب می‌شود و تنها نکته خوشحال‌کننده سایه‌های موازی حضور دوباره ابوالفضل پورعرب در نقش اول یک فیلم سینمایی و سلامتی او پس از یک دوره بیماری سخت است.

4 ـ سایه‌های موازی فیلمی است در چند لوکیشن محدود و خاص همانند خانه و عتیقه‌فروشی و گورستان که کارگردانش نتوانسته در دکوپاژهایش خلاقیتی به خرج دهد و دوربین ساکن و ایستایش بدجور توی ذوق می‌زند. این نکته بخصوص در نیمه دوم فیلم که داستان افت می‌کند بیشتر به چشم می‌آید و به همین دلیل زمان اثر طولانی به نظر می‌آید.

ـ سایه‌های موازی فیلمی است که بیشتر از آن که یک فیلم فرهنگی و خاص باشد، می‌خواهد ادای این گونه سینما را در بیاورد و به همین دلیل در اکران با شکست مطلق روبه‌رو می‌شود و برای نسخه ویدئویی از چهره شهاب حسینی به شکلی استفاده می‌کند که گویی یکی از نقش‌های اصلی است و این صداقت نداشتن با مخاطب در تمام ارکان فیلم وجود دارد.

محمدمهدی خادم حسینی