دولت در سایه آمریکا، زیر نورافکن ترامپ

بسیاری معتقدند اقدامات ترامپ، منطبق با ضعف‌های اقتصاد این کشور نیست و می‌تواند باعث بروز بحران‌هایی در جامعه آمریکایی شود. برای تحلیل این موضوع، جام سیاست گفت‌وگویی با دکتر ابوالقاسم حکیمی‌پور، دانش‌آموخته کالیفرنیا و استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی انجام داده است. مشروح این گفت‌وگو را بخوانید.

ارزیابی شما از اقتصاد آمریکا چیست و وعده‌های ترامپ چه تاثیرات و تبعاتی به دنبال دارد؟

قطعا وعده‌های رئیس‌جمهور جدید آمریکا بدون تبعات نخواهد بود و مشکلاتی را به وجود می‌آورد، اما این‌که وی چگونه توانسته نظر اکثر مردم را جلب کند دارای اهمیت است. با توجه به خسته شدن مردم از دموکرات‌ها و جمهوریخواهان، ترامپ رئیس‌جمهور شد، اما وی کلا ساختار آمریکا را زیر سوال برد؛ زیرا عنوان می‌کرد از سال 1991، 6000 میلیارد دلار در منطقه غرب آسیا و خاورمیانه هزینه کردیم و با این مبلغ می‌توانستیم دوبار اقتصاد آمریکا را بسازیم. نگاه ترامپ بیشتر معطوف به داخل است، یعنی فقط به وضعیت اقتصادی آمریکا. آمریکا در سال 4 200 با بحران مسکن روبه‌رو شد چون در آمریکا مردم می‌توانند تسهیلات از سیستم بانکی کشور دریافت کنند و 95درصد مبلغ را برای خرید خانه و سود تسهیلات 4.5 درصد بگیرند، ولی چون وضع آمریکا بد شد مردم برای بازپرداخت تسهیلات با مشکل روبه‌رو شدند. بنابراین بانک‌ها خانه‌هایی که وام داده بودند مصادره کردند و اقدام به فروش واحدها کردند تا به پول خودشان برسند. البته به خانه‌هایی که تسهیلات داده و فروخته بود تقریبا تا 80 درصد‏ پول بازگشت و در این شرایط هم بانک متضرر شد و هم مردم بی‌خانمان شدند. در همین حال موضوع وال‌استریت پیش آمد و سهامش بشدت افت کرد. وضعیت اقتصادی ناهماهنگی را در اواخر جورج بوش پسر و دوره اول باراک اوباما شاهد بودیم. تقریبا از سه سال گذشته تاکنون اقتصاد آمریکا به رشد اقتصادی دست پیدا کرده است.

روابط ترامپ با اروپایی‌ها چه آینده‌ای پیدا می‌کند؟

اروپایی‌ها هم از این بابت نگران هستند. ترامپ زمانی که به قدرت رسید اتحادیه اروپا را زیر سوال برد، سازمان ملل متحد را زیر سوال برد و در مورد شورای ناتو هم اعلام کرد که 95درصد‏ بودجه‌اش را آمریکا می‌پردازد که‏ درصد بالایی است. وی معتقد است هزینه‌ها باید بین 27 کشور عضو ناتو تقسیم شود. این اعلام ترامپ خیلی به مذاق ناتویی‌ها خوش نیامد و اعتراضاتی را نسبت به این رویکرد اعلام کردند. اعتراض کشورهای عضو ناتو این بود که ترامپ تمام کنوانسیون‌های بین‌المللی را زیر سوال می‌برد و حتی نظرش در مورد مکزیک هم کشیدن دیوار بین دو کشور بود. این کارهای ترامپ یک شعار را به دنبال دارد و می‌گوید آمریکایی جنس آمریکایی بخر و کارگر آمریکایی استخدام کن. به همین دلیل نگاه وی نگاه به داخل است و قصد دارد سرو سامانی به کشور بدهد و تنها سیاست خارجی که در نظر دارد و می‌خواهد آن را عملی کند، مبارزه با داعش است. البته وی هنوز راجع به سوریه و بشار اسد اظهار نظر خاصی نکرده که وی باشد یا خیر و فقط بر مبارزه با داعش تاکید داشته و این موضوع را به کشورها تکلیف کرده که علیه داعش مبارزه کنند.

یعنی این پیشنهادات برای حل مشکلات داخلی مطرح می‌شود؟ آیا موفق خواهد بود؟

ترامپ سیاست‌های خاصی را در آمریکا در نظر گرفته و اکنون دستور داده تا مالیات تولید کاهش یابد. وی معتقد است هیچ‌کس در آمریکا نباید از فقر بمیرد چون در آمریکا 12 درصد کارتون‌خواب هستند که از سهمیه‌های دولتی و از رفاه دولتی استفاده می‌کنند و در دوره هر رئیس‌جمهوری روی موضوع رفاه اجتماعی بحث دارد. بعضی‌ها اعتقاد دارند در سیاستگذاری نباید به فقرا توجه کرد و برنامه‌های خود را طوری تنظیم کرد که پول از ثروتمند گرفته و به فقرا داده شود، ولی وی اعتقاد دارد که در آمریکا نباید کارتون‌خوابی در خیابان بمیرد یا از فقر جان خود را از دست بدهد.

تا چه اندازه وعده‌های ترامپ اجرا شدنی است؟ آیا دستگاه‌ها و نهاد‌های تاثیرگذار این مجوز را برای پیاده شدن این سیاست به ترامپ می‌دهند؟

تا قبل از ترامپ در آمریکا بحث بود که سیاست آمریکا تحت‌تاثیر یکسری از افراد خاص است و دولت در سایه‌ یک سری یهودیانی است که در واقع دارند آمریکا را اداره می‌کنند اما با آمدن ترامپ، او همان افرادی که قبلا گفته می‌شد مشغول اداره کردن اقتصاد و سیاست آمریکا هستند به‌کار گرفت و سیاست‌های قبلی را زیر سوال برد. بعلاوه این‌که اکثر وزرای کابینه فعلی ثروتمند هستند یعنی از بین نهادها و سازمان‌های یهودی یک سری آدم‌ها را به کار گرفته تا بتواند حرف خود را به کرسی بنشاند. این افراد را وارد بدنه دولت کرده و از قدرت زیاد یهودیان بهره کافی می‌برد. یهودیان در آمریکا در سنا و کنگره لابی بسیار قوی هستند و اکنون ترامپ آنها را از سایه به متن وارد کرده تا بتواند کارهای خود را پیش ببرد. آنها رسانه‌های جمعی را در اختیار گرفتند و قصد دارند تحولات زیادی را در بخش اقتصادی به وجود آورند. ترامپ با آوردن لابی‌های یهودی به بدنه دولت، دولت سایه را از بین برد و آنها را زیر سلطه خود قرار داد. به نظر می‌رسد بیشتر کارهایی که در نظر گرفته جامه عمل پوشانده شود.

در این شرایط ایران چه اقداماتی را باید انجام دهد؟

چون ترامپ تمام وعده‌های انتخاباتی خود را تحقق می‌بخشد باید احتیاط‌های لازم را انجام داد، اما نباید فراموش کرد با وجود این که همه گزینه‌ها روی میز است، اما آمریکا دیگر آن قدرت مالی را در اختیار ندارد که بتواند جنگ دیگری را تحمل کند، اما یک سیاست را باید در این بین در نظر داشت؛ بهترین سیاست این است که ما خودمان را از داخل قوی کنیم، آن هم اجرای اقتصاد مقاومتی است که رهبر معظم انقلاب آن را با اقدام و عمل مطرح کرده‌اند. متاسفانه برخی اجرای این سیاست را باور ندارند چون تفکر نئوکلاسیک‌ها را دارد و تفکرشان بر این است که تمام فعالیت‌هایی که انجام می‌شود این است که به بخش خصوصی داده شود و در واقع ما این آمادگی را نداریم.

گفت‌وگو: محمدحسین علی‌اکبری