سرطان مردانه؛ از ابتلا تا درمان

به گزارش جام جم آنلاین ، دکتر محمد جباری، متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی، می‌گوید: در ایران آمار دقیقی از میزان بروز سرطان پروستات در دسترس نیست. اگرچه تست غربالگری PSA به صورت فراگیر و کشوری انجام نمی‌شود، ولی این تست معمولا توسط ارولوژیست برای مردان بالای 50 سال انجام می‌شود. به بیان دیگر، به نظر می‌رسد در ایران هم میزان تشخیص سرطان پروستات نسبت به گذشته بیشتر شده است، البته این الزاما به معنای افزایش بروز سرطان در کشور نیست.

آزمایشی برای غربالگری سرطانی مردانه

به گفته دکتر جباری، استفاده از آزمایش PSA به عنوان یک روش غربالگری سرطان پروستات بیشترین تاثیر را روی میزان بروز این بیماری و همچنین احتمال مرگ ناشی از آن را در کل دنیا داشته و سن تشخیص آن را پایین آورده است. به طور مثال بعد از معرفی PSA در آمریکا میزان بروز سرطان پروستات از 8/7 درصد به 3/15درصد افزایش و میزان مرگ ناشی از آن از 3درصد به 6/2 درصد کاهش یافت.

عوامل خطرساز بروز سرطان پروستات

هم ارث و هم عوامل محیطی در بروز و تکامل سرطان پروستات نقش ایفا می‌کنند.

این متخصص با بیان این مطلب می‌افزاید: در سرطان پروستات، ژنتیک نقش مهمی ایفا می‌کند، به طوری که تعداد مبتلایان به این بیماری در خانواده، درجه قرابت و خویشاوندی آنها و سن ابتلا به سرطان در تعیین ریسک نسبی بروز سرطان پروستات در دیگر افراد خانواده نقش دارد.

دکتر جباری با اشاره به این که در ایجاد و رشد سرطان پروستات، التهاب مزمن و نقص دفاع سلولی علیه اکسیدان‌های التهابی می‌تواند نقش داشته باشد، می‌گوید: عواملی که به صورت بالقوه می‌توانند باعث بروز التهاب در پروستات شوند، شامل مواد سرطان‌زا در رژیم غذایی بویژه در گوشت پخته شده، استروژن‌ها و عوامل عفونت‌زا می‌شود. اگرچه هنوز هیچ عامل عفونت‌زایی به طور مشخص شناسایی نشده است.

وازکتومی در بروز سرطان پروستات نقش ندارد

دکتر جباری در مورد نقش فعالیت جنسی در بروز سرطان پروستات به دو نکته ضروری اشاره می‌کند: اول این که اگر فعالیت جنسی منجر به بروز عفونت و التهاب در پروستات شده و این التهاب مزمن شود، شاید در بروز سرطان پروستات نقش داشته باشد. گرچه این موضوع قطعیت ندارد. دوم این که دفعات انزال در کاهش بروز سرطان پروستات نقش دارد، به عبارتی بالا بودن دفعات انزال، نقش محافظتی بازی می‌کند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا وازکتومی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد، می‌گوید: قبلا تصور می‌شد وازکتومی در بروز سرطان پروستات نقش دارد ولی در مطالعات جدید هیچ ارتباطی بین وازکتومی و سرطان پروستات به اثبات نرسیده است. همچنین سیگار ممکن است یک عامل خطر برای بروز سرطان پروستات باشد، ولی اگر فرد سیگاری به سرطان پروستات مبتلا شود میزان عود و مرگ ناشی از سرطان پروستات در سیگاری‌ها افزایش می‌یابد.

انتخاب یک زندگی سالم

در گذشته تصور بر این بود که بین مصرف چربی موجود در غذا و افزایش سرطان پروستات ارتباط وجود دارد؛ ولی مطالعات اخیرنشان می‌دهد بین میزان چربی رژیم غذایی و ریسک سرطان پروستات ارتباطی وجود ندارد. این متخصص می‌افزاید: به طور کلی به دلیل وجود پیچیدگی در رژیم‌های غذایی، وجود ارتباط میان عادات غذایی سالم‌تر با شیوه‌های زندگی سالم‌تر (مثل ورزش و پرهیز از سیگار) و بروز فعل و انفعالات بالقوه بین مواد غذایی خاص و عوامل ژنتیک، محدودیت‌هایی است که فهم تاثیر رژیم غذایی بر بروز سرطان پروستات را مشکل می‌سازد. چاقی تاثیر نسبتا کمی در افزایش ریسک بروز سرطان پروستات دارد، ولی اگر فرد چاقی دچار سرطان پروستات شود معمولا درجه بدخیمی آن، میزان شکست درمانی و مرگ ناشی از سرطان بالاتر از افرادی است که چاق نیستند.

جلوگیری از سرطان پروستات با ویتامین D

ویتامین D در بروز و نیز تهاجم سرطان پروستات نقش دارد. مردانی که با کمبود ویتامین D مواجه هستند، ریسک بیشتری برای ابتلا به سرطان پروستات دارند. افراط در مصرف کلسیم بیش از نیاز روزانه نیز در بروز سرطان پروستات می‌تواند نقش داشته باشد.

مصرف سلنیوم و ویتامین E در افرادی که با کمبود آن مواجه نیستند تاثیری در کاهش بروز سرطان پروستات ندارد، بلکه مصرف بیش از اندازه ویتامین E می‌تواند باعث افزایش بروز سرطان پروستات شود.

سویا، لیکوپن موجود در میوه‌ها و سبزیجات قرمز مثل گوجه‌فرنگی و مشتقات آن نیز به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی و چای سبز نقش محافظتی در بروز سرطان پروستات دارند.

پروستات چیست؟

غده پروستات تقریبا به اندازه یک گردوی متوسط است و 20 تا 30 گرم وزن دارد. این غده زیر مثانه واقع شده است و مجرای ادراری که از مثانه خارج می‌شود، از میان این غده عبور می‌کند. پروستات بخشی از سیستم تناسلی مردان را تشکیل می‌دهد و به عنوان یکی از اعضای دستگاه دفع ادرار عمل می‌کند. خطر بیماری‌های پروستات مردان را تهدید می‌کند. چون این غده یکی از اعضای بدن آنهاست. به همین دلیل آشنایی با یکی از مشکلات پروستات یعنی سرطان که دومین سرطان شایع بین مردان است، اهمیت دارد.

سرطان پروستات بیماری ای است که به آرامی رشد می‌کند. این بیماری در روزهای اولش نشانه‌هایی ندارد، ولی به مرور زمان مشکلاتی را در مرحله پیشرفته‌تر به وجود می‌آورد. ممکن است، سرطان پروستات پیشرفته با علائم و نشانه‌هایی ازجمله مشکل در دفع ادرار (احساس نیاز به ادرار کردن پی‌درپی در طول شب)، وجود خون در ادرار، بند آمدن ادرار، درد استخوان و اختلال در نعوظ همراه باشد.

نشانه‌های سرطانی شدن پروستات

مشکلات ادراری که شامل ناتوانی در ادرار کردن، دشواری شروع یا توقف جریان ادرار، احساس دفع در اغلب مواقع، بویژه در شب، جریان ضعیف ادرار، وقفه در جریان ادرار و درد یا سوزش وقت ادرار کردن می‌شود.

اشکال در نعوظ آلت تناسلی

خون در ادرار یا مایع منی

درد متناوب در قسمت پایین پشت، مفصل ران، یا قسمت‌های بالای ران

البته این علائم ممکن است به دلیل شرایط غیرسرطانی نیز بروز کنند. با این حال بررسی این نشانه‌ها از سوی پزشک، مهم است.