داغ آتش بر دل جنگل‌های شمال

آتش از سه‌شنبه گذشته، به جان جنگل‌های استان گلستان افتاد و 22 نقطه در شهرستان‌های گالیکش، مینودشت، رامیان، کلاله، علی‌آباد، گرگان و کردکوی این استان را درگیر کرد. البته آتش همه این مناطق بجز منطقه جنگلی صفی‌آباد مینودشت تا ظهر روز گذشته و با مشارکت نیروهای مردمی و جنگلبانان مهار شد و تلاش برای مهار آتش منطقه صفی‌آباد نیز همچنان ادامه دارد. گرچه مهار این آتش‌سوزی با مصدومیت دو جنگلبان نیز همراه بود و آن‌طور که ابوطالب قزل‎ سفلو، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان به خبرگزاری‌ها گفته یک جنگلبان به صورت سرپایی مداوا شده، ولی جنگل‌بانی که از ناحیه پا دچار شکستگی شده همچنان در بیمارستان بستری است.

علاوه بر مصدومیت این دو جنگلبان اعزام شده برای اطفای حریق، بیش از 150هکتار از عرصه‌های جنگلی هم طعمه حریق شد که البته احتمال افزایش این عرصه وجود دارد، به همین خاطر هم قزل سفلو، بر تداوم مراقبت از جنگل‌های مهار شده به منظور شعله ور نشدن مجدد آنها تاکید کرده است. ضمن این‌که نیروهای اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان برای جلوگیری از بروز آتش در سایر عرصه‌های جنگلی این استان که در مجموع شامل 452 هزار هکتار می‌شود هم به حال آماده‌باش درآمده‌اند.

بازهم سهل‌انگاری

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان علت آتش‌سوزی‌های گسترده چند روز اخیر جنگل‌ها را نیز عامل انسانی و بیشتر به خاطر سهل‌انگاری مردم در خاموش کردن کامل آتش‌های مورد استفاده و همچنین باد شدید طی روزهای گذشته در استان اعلام کرده و از مردم خواسته که در صورت مشاهده تخلف در عرصه‌های منابع طبیعی از جمله بروز آتش‌سوزی با شماره 1504 تماس گرفته و مراتب را گزارش کنند.

در همین زمینه مجتبی حسینی، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان نیز از مهار کامل سه فقره آتش‌سوزی طی روز پنجشنبه در حاشیه پارک ملی گلستان خبر داده و می‌گوید: با اطلاع‌رسانی مردم محلی به یگان حفاظت اداره پارک ملی گلستان نیروهای محیط‌بان به منطقه اعزام شدند و با وسایل انفرادی از قبیل بیل، تبر، اره موتوری، شن‌کش، کوله‌های آب‌پاش و تراکتورهای لانس‌دار، اقدام به خاموش کردن آتش کردند. به گفته وی با مهار آتش‌سوزی در منطقه جنگلی در مرز غربی پارک در حاشیه روستای قوش چشمه، از نفوذ آتش به داخل پارک ملی گلستان جلوگیری شد.

وزش تندباد

این مسئول، وزش تندباد را از دلایل گسترش آتش‌سوزی به عرصه‌های جنگلی و تداوم اتش‌سوزی دانسته و یادآور می‌شود از سویی بروز حریق در مناطق صعب‌العبور نیز کار اطفای آن را با مشکل جدی مواجه کرده بود که با هماهنگی نیروهای امدادی و حضور گسترده مردم، آتش مهار شد.

در همین حال الهه موسوی، مشاور رسانه‌ای مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان با اشاره به این‌که فصل پاییز، فصل افزایش تعداد و گستره آتش‌سوزی‌های جنگلی در مناطق شمال کشور بویژه گلستان است، به جام‌جم می‌گوید: در فصل پاییز و حتی زمستان (در صورت خشک و کم‌بارش بودن)، شاهد خشک شدن درختان و ریزش انبوهی از برگ‌های زرد و خشک بر سطح زمین هستیم، که این شرایط جنگل‌ها را به انباری از باروت تبدیل می‌کند که با هر تحرک و جرقه‌ای می‌تواند مشتعل شود.

خطر در کمین جنگل‌های گلستان

به گفته وی شرایط بحرانی و آماده اشتعال جنگل‌های گلستان بیشتر از دو استان مازندران و گیلان است، زیرا گلستان کوهستانی است و هوای آن نسبت به دو استان دیگر، خشک تر و کم‌بارش‌تر است، از سویی مازندران و گیلان پربارش‌تر، مرطوب‌تر و ساحلی هستند که این عوامل مانع توسعه آتش‌سوزی‌های احتمالی می‌شود، اما شرایط جوی و جغرافیایی گلستان خود باعث گسترش حریق در عرصه‌های جنگلی می‌شود.

موسوی تصریح می‌کند: جرقه اولیه آتش‌سوزی به دست گردشگران و چوپانانی زده می‌شود که آتش اجاق چای و خوراک خود را بدرستی خاموش نمی‌کنند، درست مثل همین آتش‌سوزی اخیر که عامل آن انسانی بوده است.

کارشناس مسئول حفاظت محیط‌زیست گلستان، وجود جاده آسیایی پارک ملی گلستان را نیز مهم‌ترین عامل آتش‌سوزی جنگل‌های گلستان عنوان می‌کند و می‌گوید: وجود این جاده در قلب جنگل باعث افزایش تردد مسافران و گردشگران در دل جنگل و به تبعات آن افزایش مخاطراتی همچون آتش‌سوزی شده، و با وجود مخالفت سازمان جهانی محیط زیست با وجود این جاده در دل جنگل، همچنان اقدامی برای جمع‌آوری آن انجام نشده، این درحالی است که مسدود کردن این جاده و احداث جاده جایگزین جزو مصوبات دو دولت اصلاحات، احمدی‌نژاد و مورد تائید دولت یازدهم هم بوده است.

نقاط ضعف حفاظت از جنگل‌ها

کارشناس مسئول محیط‌زیست گلستان مشکل نبود بودجه برای احداث جاده جایگزین و همچنین مراقبت از جنگل‌های استان از حوادث طبیعی و غیرطبیعی مختلف را مهم‌ترین نقطه ضعف در زمینه حفاظت از جنگل‌ها عنوان کرده و می‌افزاید: با وجود قول‌های مختلف دولت‌های قبل مبنی بر تامین اعتبار برای محافظت از جنگل‌ها بویژه در قبال آتش‌سوزی و فراهم کردن امکانات لازم برای مقابله با حریق، هنوز اعتباری برای این مورد مهم در نظر گرفته نشده است و فقط محیط‌زیست خود استان با بودجه‌های اندک استانی اقدام به تشکیل نیروهای واکنش سریع اطفای حریق در پارک ملی گلستان کرده است که شامل چادر آتشبان، افزایش تعداد محیط‌بان‌ها، استقرار ماشین‌های آتش‌نشانی در حال گشت در جنگل‌ها در ایام پاییز و فصل آتش‌سوزی جنگل‌هاست.

فاطمه مرادزاده