دانش مجری کودک تعیین‌‌کننده است

لاله صبوری، بازیگری که نویسندگی و کارگردانی برنامه «رنگین‌کمان» را در کارنامه خود دارد، می‌گوید: تکرار در برنامه‌های کودک، مساله تازه‌ای نیست و فقط در این برنامه‌ها نیست، بلکه ویروسی است که در برنامه‌های بزرگسالان هم جاری است. ما باید بدانیم کودک خیلی زود از یک نوع اجرا و ساختار خسته می‌شود و هر بار باید با ایجاد تنوع، برنامه‌ را زنده و پویا نگه‌داشت که در این میان نقش مجریان پررنگ‌تر است. شاید ما با استانداردهای دنیا فاصله داشته ‌باشیم و بودجه‌ای که برای برنامه کودک ما درنظر گرفته می‌شود نسبت به آنچه در دنیا مطرح است ناچیز باشد، اما نباید از نقش مجری غافل شد؛ مجری‌ای که اطلاعات به‌روز داشته باشد، آثار موفق دنیا را رصد کند و مهم‌تر از همه کودک امروز را بشناسد.

وی می‌افزاید: به نظر من، مجری برنامه‌های کودک باید بازیگری بداند و در حوزه نمایش کاملا آگاهی داشته باشد و اطلاعاتش به‌روز باشد و در این صورت است که موفق خواهد بود.

لاله جعفری، نویسنده کودکان، توفیق مجری را در برقراری ارتباط موفق با مخاطب خردسال و کودک می‌داند و تصریح می‌کند رسانه‌ ملی برای جذب مخاطب باید به مجریان کارآمد تکیه کند، چراکه مجریان برنامه‌های کودک، عامل اصلی فراگیری و آموزش در مخاطبانشان هستند. او می‌گوید: گاه مجریان برای این ‌که خود را به‌ظاهر به بچه‌ها نزدیک کنند، از جملات عامیانه استفاده می‌کنند و فکر می‌کنند با استفاده از این واژه‌ها می‌توانند، خلأهای ارتباطی را پر کنند. در حالی‌که لزومی ندارد ما برای برقراری ارتباط صمیمانه با بچه‌ها، خود را ملزم به استفاده از واژه‌های عامیانه کنیم. وی در شاهد ادعای خود گفت: «زی‌زی‌گولو» کاملا مودبانه صحبت می‌کرد، اما بچه‌ها خیلی او را دوست داشتند، چون تهیه‌کننده‌ آن زبان کودکانه را می‌فهمید و با دنیای خیال‌انگیز بچه‌ها آشنا بود.

به بهانه صمیمیت نباید واژه‌های لمپنی به‌کار برد

در این میان، رودابه حمزه‌ای، شاعر کودکان و نوجوانان استفاده از کلمات سبک و بی‌معنی را در اجرای برنامه‌‌های کودک، خیانت به زبان فارسی و زبان مادری بچه‌‌ها می‌داند و می‌گوید: تلویزیون باید به این موضوع حساس باشد. رودابه حمزه‌ای افزود: تلویزیون، زمانی‌که بر اصول تربیتی تأکید کند، در واقع صمیمیت را ایجاد کرده ‌است. پس در این صورت، لزومی نخواهد داشت که با واژه‌های لمپنی و عامیانه به کودک نزدیک شود. حمزه‌ای با تأکید بر این‌که صمیمیت کاذب، صمیمیت ادامه نیست، تأکید می‌کند: ایجاد صمیمیت با به‌کارگیری هر واژه‌ای ممکن نیست. ما در دایره‌ واژگان فارسی، کلمات صمیمانه فوق‌العاده زیادی داریم که مجریان می‌توانند از آنها استفاده کنند.

کودکان، مجریان فعال و با نشاط را ترجیح می‌دهند

نگین حسینی، که دکترای علوم ارتباطات دارد و مؤلف کتاب «جنگ تلویزیونی برای کودکان» است، می‌گوید: بیشترین اشکال برخی از مجریان کودک در این است که کودک درون آنان، آن‌قدر بزرگ شده که آنها مجبور می‌شوند، خود را تا سطح بچه‌ها پایین بکشند و بیشتر ادای این کار را درآورند. لحن تصنعی آنها کاملا نشان می‌دهد در برقراری ارتباط با کودکان، بیش از حد تحت فشارند و خود نیز از این فشار رنج می‌برند. البته در این میان، استثناهایی هم وجود دارد. عموپورنگ به‌عنوان مجری کودک، نه‌تنها هیچ‌نقشی را اجرا نمی‌کند، بلکه دقیقا خودش را روی صحنه می‌آورد. عموپورنگ با همه بزرگی‌هایش، بالذاته کودک باقی مانده و به‌همین دلیل، توانایی شگرفی در برقراری ارتباط با کودکان دارد. این روزنامه‌نگار می‌افزاید: براساس تحقیقاتی که در حوزه کودک صورت گرفته، مشخص است 90درصد کودکان، مجری بانشاط و فعال را ترجیح می‌دهند؛ این یعنی مجری‌ای که مثل اخبارگویان، راست بایستد و سعی کند با لحنی به مقتضای سنی کودکان، برنامه‌ای را اجرا کند، خوشایند کودکان نیست. به‌نظرم هر چند کودکان از مجریان خانم استقبال می‌کنند، اما مجری آقایی که دامنه حرکتی‌اش جلوی دوربین زیاد است، بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرد. حسینی با اشاره به لزوم پوشش‌های شاد مجریان کودک می‌افزاید: به‌نظر می‌رسد تلویزیون در سال‌های اخیر، در رنگ لباس مجریان کودک تجدیدنظر کرده و حالا شاهد لباس‌های رنگارنگی هستیم که مجریان کودک با پیشتازی عموپورنگ به تن می‌کنند. این اتفاق خوشایندی است که نشان از کار روان‌شناختی روی رنگ‌ها وآثار آنها دارد. هرچند نباید فراموش کنیم رنگ روشن به صِرف روشن‌بودن، کارآیی مثبت ندارد و رنگ‌های روشنی مثل طوسی که در لباس خانم‌های مجری زیاد به‌چشم می‌خورد، ممکن است نوعی کسالت و یکنواختی را به مخاطب القا کند.

تقلید و کپی، آفت اجرای کودک است

احمد درویش‌‌علی‌پور، کارگردان «محله گل و بلبل» که سال‌هاست کارگردانی برنامه‌های پورنگ را به عهده دارد، دلیل ساخت چنین برنامه‌ای را توجه به بچه‌ها و اهمیت‌دادن به سلیقه آنها می‌داند و می‌گوید: بچه‌ها زود از شکل و شمایل یک برنامه خسته می‌‌شوند و اگر کار جدیدی ببینند خوششان می‌آید. او چندان روی حضور مجری به سبک دهه 60 یا در کسوت عمو و خاله حساس نیست و می‌گوید: به‌نظرم این که در یک شبکه مجری بیاید اعلام برنامه کند و برود یا در شبکه‌ای دیگر مجری در قالب بازیگر یا در کسوت عمو و خاله ظاهر شود خیلی اهمیت ندارد؛ چراکه اینها به ساختار یک برنامه برمی‌گردد، اما مهم اینجاست که این ساختار به‌درستی انجام شود. این‌که یک مجری به اسم حقیقی‌اش شناخته شود یا در قالب یک کاراکتر ایفای نقش کند، در اهمیت بعدی است و خود ایده و پردازش آن مهم است.

کارگردان برنامه‌های «کبوتردات‌کام» و «خاله شادونه» نبود خلاقیت در برنامه‌های کودک را مهم‌ترین آفت یک مجری یا کاراکتر کودک می‌داند و معتقد است: مشکل از جایی شروع می‌شود که یک برنامه گل می‌کند و بچه‌ها از آن خوششان می‌آید. پس از آن است که موجی از برنامه‌سازی با آن شیوه و سبک آغاز می‌شود که تنزل‌یافته نسخه اصل است.

درویش‌علی‌پور، با تأکید بر فناوری‌های نوین و امکاناتی که دست مجری را بازگذاشته و او را به افقی نو هدایت کرده، می‌گوید: امکانات ما از دهه 60 تا کنون بسیار فرق کرده و هربار ما با فناوری جدیدی سعی کردیم ساختار تازه‌ای را به برنامه کودک تزریق کنیم. او افزود: کودکان آن‌قدر باهوش هستند که فرق کار اصل و خلاقانه را از دیگر کارها متوجه ‌شوند.

کارگردان «کتابخانه عموپورنگ» می‌افزاید: پشتوانه مالی مهم‌ترین نیاز برنامه‌های کودک است و امیدوارم سازمان در موقعیتی قرار بگیرد که شاهد رشد روزافزون برنامه‌های جذاب کودکانه باشیم.

او در پایان به لزوم حضور مجریان جوان و خلاق اشاره می‌کند و می‌گوید: پویایی یک شبکه تلویزیونی به حضور نیروهای تازه‌نفس و تکریم پیشکسوتان مربوط می‌شود و این روند باید حتما مدنظر مدیران قرار بگیرد.