کارآفرینی یا کارسازی؟

آمارها نشان می‌دهد که فارغ‌التحصیلان دانشگاهی از دل‌نگران‌ترین اقشار جویای کار در کشور هستند و به نظر می‌رسد یافتن شغل برای این دسته از دانش‌آموختگان به یکی از دشوارترین کارهای کشور تبدیل شده است!

درحالی که مطالعات دقیق و مستند و مستمری برای امکان سنجی بازار کار در رشته‌های تخصصی در کشور انجام نشده، انتظار این که وزارتخانه‌ها، نهادها یا سازمان‌های دولتی با سیاست درهای باز و بدون حساب و کتاب اقدام به استخدام تمامی فارغ‌التحصیلان کنند، امری غیرممکن است. اصولا در هیچ جای دنیا نمی‌توان نمونه‌ای را یافت که تمام فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را به استخدام دولت درآورند و البته در چنین مواقعی است که انتظار می‌رود شغل‌آفرینان و به عبارتی کارآفرینان نقش کلیدی و تاریخی خود را ایفا کنند.

مفهوم واقعی کارآفرینی (Entrepreneurship) چنان‌ که شایسته است و انتظار می‌رود، در ایران جا نیفتاده و حتی در محافل علمی و دانشگاهی نیز بجز موارد بسیار نادر، هنوز فعالیت هدفمند و جدی در این زمینه صورت نگرفته است. شاید در باور برخی مردم کارآفرینی چیزی در حد ساخت و پاخت به منظور آفریدن کار یا فرصت استخدامی برای دوستان و آشنایان ترجمه شود، اما در تعریف جهانی، کارآفرینی به فرآیند خلق ارزش جدید (مادی یا معنوی) از طریق یک تلاش متعهدانه با در نظر گرفتن مخاطرات احتمالی اطلاق می‌شود که در نتیجه آن زمینه رقابت سالم برای بهره‌مند شدن متقاضیان از شانس مساوی به منظور کسب یک شغل شکل می‌گیرد.

کارآفرینان را در بسیاری از نقاط جهان به سبب خلاقیت، فرصت‌سازی و حتی گاهی فداکاری، ستایش می‌کنند و از چهره‌های برجسته و قابل احترام جامعه هستند.

برخی کارشناسان معتقدند کارآفرینی یک‌ نوع‌ تصمیم‌گیری‌ اجتماعی‌ است‌ که‌ توسط‌ نوآوران‌ اقتصادی‌ انجام‌ می‌شود و نقش‌ عمده‌ آنان اجرای‌ فرآیند گسترده تولید ثروت مشروع برای توسعه زندگی پایدار و رو به تعالی جوامع انسانی و حتی دگرگون‌ ساختن‌ و ارتقای نمادهای‌ اجتماعی‌ و اقتصادی‌ است. نگاهی به این تعریف نشان می‌دهد که هنوز راه درازی تا درک ارزشمندی این مفهوم در کشور وجود دارد و به همین منظور باید از هر فرصتی برای بهبود و التیام این رابطه استقبال کرد. این روزها که جمعی از کارآفرینان موفق ایرانی مقیم خارج از کشور برای دورهمی‌های کاری با فعالان نوپای اقتصادی به تهران آمده‌اند، انتظار می‌رود معرفی ظرفیت‌های اقتصادی و بخصوص دانش بنیان داخلی به کارآفرینان خارج از کشور و چگونگی سازگاری با فرهنگ و زیست بوم کسب و کار جهانی بدون تعارف و تکلف، به نقد و تبادل نظر گذاشته شود. بدون تردید به اشتراک گذاشتن تجربیات بومی و بین‌المللی می‌تواند در تحقق «اقتصاد مقاومتی» که مورد تاکید رهبر معظم انقلاب است، اثرگذار باشد و اشتغال موثر و مولد جوانان ایرانی را تسهیل کند.

دکتراصغر محمدی فاضل

رئیس دانشکده محیط‌زیست