حج بله؛ حج نه

تناقض‌گویی‌ها ادامه دارد

گرچه هنوز عربستان تکلیف ایران را روشن نکرده است، تکلیف مسئولان ایرانی هم با یکدیگر روشن نیست تا آنجا که سعید اوحدی، رئیس سازمان حج و زیارت، هفته گذشته اعلام کرد هنوز عربستان سعودی پاسخی قطعی در این زمینه نداده است و ایران همچنان نسبت به اقامه حج تمتع 95 اصرار دارد. در حالی که محمد آصفری، عضو هیات رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در همان روز به رسانه‌ها گفته بود حج تمتع برای زائران ایرانی در سال 95 منتفی شده چرا که عربستان اقدامات لازم برای صدور روادید ایرانی‌ها را انجام نداده است.

عمده کارشکنی‌های عربستان در زمینه صدور روادید و تامین امنیت زائران بوده است و با توجه به اذعان مسئولان ایرانی درباره این که کشورمان چهار ماه از برنامه زمانی حج عقب است و حتی اگر اعراب، پاسخی مثبت برای سفر زائران ایرانی به کشورشان بدهند عقب ماندن ایران از برنامه‌هایش و خطر بی‌کیفیت شدن برنامه‌ها جدی است. آرای متناقض درباره سرانجام نهایی حج در شرایطی اعلام می‌شود که از متقاضیان تمتع تا دودهه دیگر و از متقاضیان عمره تا 16 سال دیگر ثبت نام شده است و سرجمع 9 میلیون و 500 هزار نفر چشم‌انتظار تعیین تکلیف حج تمتع و عمره در سال‌های آینده هستند که از این تعداد یک میلیون 500 هزار نفر متقاضی تمتع و هشت میلیون نفر متقاضی عمره هستند. در روزهای گذشته جام‌جم نظرهای موافق و مخالف مسئولان را از سوی حج بررسی کرد اما ما، مردم‌مان را از قلم نمی‌اندازیم و با آنها نیز درباره برگزار شدن یا نشدن حج گفت‌وگو کرده‌ایم.

مخالف‌ها: اجازه توهین بیشتر ندهیم

معصومه ـ الف، 24 ساله و دانشجوی کارشناسی ارشد علوم اجتماعی می‌گوید: «من از مسئولانی که می‌گویند همچنان منتظر پاسخ عربستانی‌ها هستند تعجب می‌کنم! رژیم سعودی، کودک کش و وحشی است و تاکنون به ایرانی‌ها توهین‌های زیادی کرده آن وقت هنوز منتظریم که اگر جواب مثبت به ما دادند به این کشور برویم؟!»

حرف‌های او شبیه گفته‌های زهره جعفری، 55 ساله و خانه‌دار است که پیش از گفتن نظرش توضیح می‌دهد خانه‌دار بودن به معنای بی‌خبری و بی نظری نیست و او در این سال‌ها، هرگز از علاقه‌اش به بررسی اخبار روز و گوش کردن به تحلیل‌شان کم نمی‌کند. «وقتی می‌دانیم عربستان بخشی از هزینه‌های داعش را می‌پردازد، وقتی مسوول مستقیم شهادت حدود 8000 زائر ایرانی در فاجعه منای سال 94 است، وقتی در یمن، کودکان بی‌گناه و مردم غیرنظامی را قتل عام می‌کند، وقتی با ما از موضع قدرت حرف می‌زند و از علاقه مردم ایران به زیارت خانه خدا سوءاستفاده می‌کند تا هر توهینی را به ما روا دارد، آیا واقعا لازم است به حج برویم ؟!»

حمید، کارمند 30 ساله یک شرکت خصوصی است. او قبول دارد که حج یک وظیفه شرعی است اما به جا آوردن این تکلیف را مشروط می‌کند به این‌که آبروی ملی و جان ایرانی‌ها در خطر نباشد. «هم‌اکنون تضمینی از سوی عربستان برای حفظ آبرو و جان مومنان نیست اما حکم، حکم رهبری است.»

محمد رشیدی، فیلمساز است. او اهل حرف زدن در پرده نیست. رک و صریح می‌گوید: «حج رفتن با توجه به خطراتی که برای زائران دارد، اصلا منطقی و عقلانی نیست. به نظرم کمک کردن به فقرا، کم از حج رفتن ندارد، حداقل می‌دانیم که جیب دشمنان اسلام و ایران را پر پول‌تر نکرده‌ایم !‌ » محمد، 70 ساله است و تاجر بازار است. از قدیم الایام به قول خودش بازاری‌ها در انجام تکالیف دینی پیشقدم بوده‌اند اما حالا او با دیده تردید به حج می‌نگرد و می‌گوید «حج رفتن نباید به بهای یتیمی فرزندانمان تمام شود. وقتی سعودی‌ها حتی امنیت جانی مان را تامین نمی‌کنند، چرا باید به حسن رفتارشان اعتماد کنیم؟»

موافق‌ها: شاید پیامی دارند

علی محمدی، 36 ساله، معلم مدرسه غیرانتفاعی است. مادر سالمندش برای تمتع ثبت‌نام کرده و این روزها چندبار درباره انصراف از حج حرف زده است؛ اما علی به چهره مادرش که نگاه می‌کند دلش آشوب می‌شود «من از چشم هایش می‌خوانم که چقدر تمنای زیارت خانه خدا دارد. آن‌قدر نحیف شده که شاید تا چند سال دیگر زنده نباشد. فکر می‌کند اگر مشتاق حج باشد حق کسانی را که در عربستان شهید شده‌اند زیر پا گذاشته اما ته دلش می‌خواهد خانه خدا را پیش از مرگ ببیند.»

همکارش رضا اسفندیاری هم همین باور را دارد «رابطه سیاسی ایران و عربستان هیچ‌وقت خوب نبوده است اما به نظر من حج نباید سیاسی شود. حج، نمادی از اتحاد مسلمانان جهان است. ما مسلمانان جهان یک خانواده‌ایم. شاید داخل این خانواده درگیری باشد، شاید عضو ناسازگاری مثل عربستان داشته باشد اما با کناره‌گیری ایران از حج بقیه کشورهای غیرمسلمان درباره اتحاد مسلمان‌ها برداشت ناخوشایندی خواهند داشت.»

نفیسه ـ م، اسم لغو تمتع که می‌آید بغض می‌کند و اشک هایش را با پر چادر می‌گیرد. فاطمه، فارغ‌التحصیل حقوق در مقطع کارشناسی است. می‌گوید «چه سری است که شما رسانه‌ای‌ها حالا یاد چموشی عربستانی‌ها افتاده‌اید؟ در سه دهه گذشته تکلیف عربستان با ما روشن بود. دشمن خونی ایران است و کسی شک ندارد اما شما را به خدا، حج را هر طور شده برقرار کنید. این تکلیف الهی و آرزوی بسیاری از مردم است. می‌شود حتی در سرزمین دشمن، تکلیف الهی را انجام داد.»

شایان رضایی، دانشجوی علوم سیاسی در دانشگاه آزاد است. او یکی از آنهایی است که ایمان دارد حتی در ماجرای حمله به سفارت عربستان، پای سران دولت این کشور در میان بوده و آنها عواملی در کشورمان داشته اند که مردم را تحریک کرده‌اند. رضایی اما همچنان فکر می‌کند برای لغو حج، هنوز زود است « ملک سلمان، پادشاه عربستان در فرمانی تعدادی از وزرایش را برای ایجاد تغییرات جدید در طرح چشم انداز 2030، اخراج کرد. یکی از این وزرا، وزیر حج بود و شاید عربستان با این رفتار، پیامی برای ما داشته باشد.»

در انتظارتصمیم نهایی

سرجمع نظرهای مردم درباره حج را خواندید. آنها هم مثل مسئولان درباره منتفی شدن یا نشدن حج نظرات مختلفی دارند که نه می‌شود رویشان خط باطل کشید و نه صددرصد تائیدشان کرد. اما به هر حال رای نهایی بزودی از سوی مسئولان عالی رتبه کشور صادر خواهد شد و بی‌شک، همان نظر، آخرین و قطعی‌ترین تصمیم درباره حج از سوی همه مردم ایران است که همگان ملزم به تبعیت از آن هستند.