نوسان قیمت میوه با کارگردانی دلال‌ها

همیشه در این ایام خبر از تأمین صددرصدی مایحتاج نوروزی منتشر می‌شود، ولی در عمل هر چه به ایام تعطیلات نزدیک می‌شویم تاثیر سوءمدیریت‌ها را در بازار میوه و تره‌بار مشاهده می‌کنیم.

فراز و فرودهای قیمت میوه و تره‌بار تقریبا روندی تکراری به خود گرفته و گاهی دست کشیدن کشاورزان از تولید، گاهی سرما، گاهی آفت و گاهی افزایش تقاضا دلیل گرانی و کمبود معرفی شده است. حال سوال اصلی این است که چطور تا امروز مسئولان و سیاستگذاران امکان تنظیم بازار عرضه و تقاضا را با توجه به چهار فصل بودن کشورمان نداشته و نتوانسته‌اند یک بار برای همیشه این روند را ساماندهی کنند؟

مشکل کمبود نظارت است

مجتبی شادلو، نایب‌رئیس اتحادیه باغداران، با اشاره به این که امسال افزایش تولید در بسیاری از موارد باعث شده قیمت میوه به پنج سال پیش بازگردد به خبرنگار جام‌جم گفت: اگر به قیمت نقطه به نقطه میوه توجه کنیم می‌بینیم تقریبا قیمت میوه 50 درصد کاهش داشته است که این منطقی نیست و باید برای کنترل آن برنامه‌ریزی داشته باشیم، وگرنه رویدادهایی مثل آنچه اکنون در بازار برای پیاز روی داده است را بارها تجربه خواهیم کرد.

نایب‌رئیس اتحادیه باغداران با تاکید بر این که مسئولان باید برای تنظیم بازار اقدام کنند، تصریح کرد: تاکنون رابطه تولید و توزیع به هیچ عنوان منطقی و همسو نبوده است و همواره هر دو طرف علیه یکدیگر بوده‌اند. چون تولیدکننده از توزیع شکایت داشته که مانع رسیدن سود به دست تولیدکننده شده و از سوی دیگر توزیع‌کننده از کیفیت نامطلوب بسته‌بندی یا حتی خود محصول نالان بوده است و همین مسأله عاملی در قطع ارتباط منطقی تولید و توزیع تا امروز شده و بسیاری از معضلات قیمتی و فراز و فرودهای تولید در این عامل پنهان مانده است.

این مقام صنفی با اشاره به اهمیت حضور حلقه واسط میان تولید و توزیع گفت: بارها اعلام شده است دلال‌ها عامل گرانی هستند، در حالی که براساس عرف و اصول، تولیدکننده خود امکان حضور در بازار مصرف را ندارد و بهتر است عاملان توزیع در این زمینه حضور داشته باشند، اما آنچه در این میان فراموش شده کنترل و نظارت قانونی است و همین مشکل می‌تواند به چالشی بزرگ برای تولید و قیمت باشد. از این رو بهتر است مسئولان و سیاستگذاران کلان با گره زدن منافع تولید و توزیع به یکدیگر بتوانند رابطه‌ای منطقی در این زمینه ایجاد کنند و باعث حفظ منافع همه یعنی از تولیدکننده تا مصرف‌کننده باشند، چیزی که امروز از دید همه پنهان باقی مانده است.

ضایعات میوه بالاست

شادلو در ادامه با اشاره به حجم بالای ضایعات بخصوص در محصولات جالیزی افزود: دست‌اندرکاران می‌دانند در طول زمستان عمده تأمین‌کننده نیاز بازار، محصولات انباری است. چون بسیاری از محصولات در فصل پاییز برداشت شده و باید تا اواسط بهار سال آینده مصرف شوند؛ در حالی که بخش قابل توجهی از این محصولات هرگز به دست مصرف‌کننده نمی‌رسند و یکراست سر از زباله‌ها درمی‌آورند.

این مقام صنفی تصریح کرد: همان طور که همگان می‌دانیم عرضه و تقاضا می‌تواند عاملی تعیین‌کننده در قیمت باشد که این معادله در کشورمان به دلیل حجم بالای ضایعات، غیرکاربردی شده است؛ به عنوان مثال براساس آمار و اطلاعاتی که در اختیار داریم نزدیک به 30 درصد محصولات جالیزی قبل از مصرف به ضایعات تبدیل شده و برخی دیگر از محصولات کشاورزی به دلیل برداشت و نگهداری غیراصولی غیرقابل مصرف می‌شود.

نایب‌رئیس اتحادیه باغداران با اشاره به شیوه نادرست تنظیم بازار گفت: مشکل اصلی امروز بازار محصولات کشاورزی ما غیراصولی بودن سیستم تنظیم بازار است که باعث از بین رفتن مزیت‌های تولید و تأمین کشورمان به عنوان منطقه‌ای با چهار فصل کامل شده است و به این ترتیب در بسیاری از موارد نوسان‌های غیراصولی و نگران‌کننده می‌تواند افزایش قیمت و کمبود تولید را دامن بزند.

مسئولان پشت دلالان قائم می‌شوند

در همین حال، سیدمحسن محمودی، رئیس اتحادیه صنف بارفروشان درباره نقش دلالان در افزایش قیمت میوه به جام‌جم گفت: حضور دلالال‌ها در بازار اجتناب‌ناپذیر است، چون چرخه توزیع با آنها کامل خواهد شد و این گروه عامل افزایش قیمت نیستند، بلکه مشکل جای دیگری است و نبود کنترل در عرضه و تقاضا و همچنین تنظیم بازار از سوی مسئولان دلیل اصلی است که همیشه پنهان مانده و دلال‌ها به عنوان مقصر اصلی معرفی می‌شوند.

این مقام صنفی درباره دلال‌های میدان اصلی میوه گفت: برخی حجره‌داران ارتباط مستقیم با تولیدکننده ندارند و جنس مورد نیازشان را از دیگر همکاران داخل محوطه بازار تهیه می‌کنند، اما این رویه باعث افزایش قیمت در میدان نمی‌شود. به این دلیل که قیمت سقف و کف محصولات کاملا مشخص است و کسی نمی‌تواند از آن قیمت بالاتر جنس بفروشد چون خریداری نیست.

محمودی با اشاره به این که مسئولان برای کنترل قیمت و تنظیم بازار با اتحادیه مشورت نمی‌کنند، افزود: اگر واقعا تصمیم داریم قیمت میوه معقول و به نفع هر دو سوی معادله یعنی تولیدکننده و مصرف‌کننده کاهش یابد بهتر این است از نظر و تجارب اتحادیه در زمینه تنظیم بازار استفاده شود. به عنوان مثال گاهی مسئولان اعلام می‌کنند هیچ کمبودی در تأمین میوه شب عید نداریم، در حالی که ما می‌دانیم میزان تولید و ذخیره‌سازی چقدر بوده و وقتی می‌گوییم برای تنظیم بازار لازم است واردات صورت گیرد، نظرات کارشناسی نادیده گرفته می‌شود و نتیجه چیزی نیست جز افزایش قیمت.

تیغ دو لبه صادرات

رئیس اتحادیه صنف بارفروشان درباره افزایش صادرات محصولات ایران به خارج از مرزهای کشورمان نیز گفت: صادرات بسیار پسندیده‌ است و البته در راستای سیاست‌های اقتصادی مقاومتی قرار دارد، اما نکته نگران‌کننده این که در صنعت کشاورزی ما چون آمار در اختیار نیست و برخی مسئولان و سیاستگذاران عمده در این زمینه اطلاعات دقیقی ندارند، صادرات می‌تواند تیغ دولبه‌ای برای بازار داخلی کشورمان باشد. هرچند یکی دو بار تجربه این روش در بازار ایران وجود دارد که صادرات باعث کمبود داخلی شد و در نهایت با واردات بازار تنظیم شد.

سازمان حمایت، مسئول نظارت میوه شب عید

مدیرعامل سازمان تعاون روستایی با اعلام این‌که براساس سیاست دولت، مسئولیت نظارت بر بازار میوه شب عید با سازمان حمایت است‌، گفت: میزان تولید محصولات باغی برای شب عید مناسب است و به نظر نمی‌رسد که تنشی در این خصوص وجود داشته باشد.

به گزارش تسنیم، حسین صفایی با اشاره به اوضاع تنظیم بازار میوه شب عید ادامه داد: امسال سال محصولات کشاورزی بویژه در محصولاتی مانند سیب و پرتقال است، بنابراین امیدواریم که امسال بازار پردغدغه‌ای نداشته باشیم.

عماد عزتی - اقتصاد