درآمدهای احتمالی، هزینه‌های واقعی

به گزارش جام‌جم ، مقایسه این آمار نشان می‌دهد در نیمه اول امسال فقط 18 درصد از بودجه عمرانی مصوب، اختصاص پیدا کرده و انتظار این که در نیمه دوم سال، دولت بتواند تزریق بودجه عمرانی را بهبود خاصی ببخشد، تقریبا پایین است.

علت ناکامی در تزریق بودجه عمرانی در سال جاری، کسری بودجه دولت است که سبب رکود شدید در پروژه‌های عمرانی در سراسر کشور شده و به رکود اقتصادی دامن زده است.

مسئولان دولتی در روزهای کنونی کاهش قیمت نفت را مقصر کسری بودجه معرفی می‌کنند که نگاهی به وقایع سال گذشته نشان می‌دهد، همان زمان کارشناسان خارج از دولت نسبت به برآورد اشتباه قیمت نفت در لایحه بودجه 1394 به دولت هشدار داده بودند. با این حال، دولتی‌ها به آن هشدارها توجهی نکردند و بر تنظیم بودجه با نفت 80-70 دلاری اصرار داشتند.

محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سال گذشته در چنین روزهایی که انتقادات نسبت به بیش‌برآورد قیمت نفت در لایحه بودجه 94 بالا گرفته بود، از این تصمیم سازمان مدیریت دفاع می‌کرد. او مدعی بود که قیمت نفت در سال 94 حتما به بالای 80 دلار خواهد رسید.

همچنین بیژن زنگنه، وزیر نفت نیز 30 دی‌ماه سال گذشته در حاشیه همایش پنجاهمین سالگرد تأسیس صنایع پتروشیمی، قیمت نفت 72 دلاری برای سال 94 را منطقی و کارشناسی دانست. زنگنه از قیمت نفت در بودجه 94 دفاع کرد و گفت اخیرا مجلس کلیات بودجه سال آینده که قیمت نفت 72 دلاری را که در آن گنجانده شده، تصویب کرده است. به نظر من نیز قیمت نفت 72 دلار برای هر بشکه در بودجه منطقی است.

حال کارشناسان اقتصادی می‌گویند که به دلیل واقعی در نظر نگرفتن منابع و مصارف کشور، دولت با کسری بودجه مواجه شده که این موضوع تبعات زیادی در اقتصاد خواهد داشت. اکنون که دولت در حال تنظیم لایحه بودجه سال آینده است، کارشناسان اقتصادی به دولت و مجلس توصیه می‌کنند با درس گرفتن از بودجه‌ریزی دو سال اخیر، راه را برای کسری بودجه در سال آینده ببندند. پیشنهاد کارشناسان در این زمینه، عدم برآورد غیرواقعی درآمدهای دولت خصوصا درآمد نفت است. با توجه به روند نزولی قیمت نفت، دولت باید در لایحه بودجه، اعتبارات عمرانی را معقولانه بگنجاند؛ نه این که مثل چند سال اخیر فقط روی کاغذ بودجه عمرانی را افزایش دهد و روی آن مانور تبلیغاتی کند، ‌اما در عمل بودجه عمرانی تخصیص چندانی نیابد.

بودجه‌های سلیقه‌ای، چالش اصلی دولت‌ها

در همین حال دکتر ساسان شاه‌ویسی، کارشناس اقتصادی به جام‌جم گفت: متاسفانه دولت‌ها بودجه‌های سالانه خود را بر اساس سلایق و الزاماتی که در نظر دارند، تنظیم می‌کنند و لزوما کیفیت، قابلیت و ظرفیت‌های کشور مورد غفلت قرار می‌گیرد.

وی افزود: بودجه‌های مبتنی بر دانش، شفاف است و ظرفیت‌های مالی و اقتصادی کشور در آنها به وضوح دیده می‌شود، اما برخی دولت‌ها با در نظر گرفتن بودجه‌های بالاتر از واقعیت قصد دارند در این حوزه، تبلیغاتی عمل کنند.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: بر اساس اصول اقتصادی هزینه‌ها و درآمدهای هر دولت نسبتا مشخص است و هر دولتی باید یک بخشی را به عنوان مدیریت هزینه برای خود در نظر بگیرد تا بهترین خروجی را برای کشور حاکم کند.

شاه‌ویسی تصریح کرد: در ایران دولت‌ها به دلیل این‌که قصد دارند در بزنگاه‌های اقتصادی حضور خود را اعلام کنند، از روش‌های ساختاری استفاده کرده و از بودجه‌ریزی نهایت استفاده و بهره‌برداری را می‌کنند. در همین حال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور مشخص است که با دستگاه‌های دیگر هماهنگی لازم را ندارد و راه چانه‌زنی را در پیش می‌گیرد.

وی گفت: باز گذاشتن یک طرف بودجه نشان می‌دهد اعداد و ارقامی که دولت به مجلس می‌دهد از کارشناسی لازم برخوردار نبوده و بیشتر بر اساس علایق و سلیقه‌ها تدوین می‌شود که غالبا واقعی نیستند. به عنوان مثال، بودجه سازمانی مانند صداوسیما نباید دستخوش تغییرات شود، اما شاهد کاهش‌هایی در این زمینه بودیم که خیلی خوشایند نبود. البته این موضوع در خصوص سازمان‌های دیگر نیز صادق است.

این کارشناس اقتصادی افزود: در حالی که در بودجه سازمان‌های زیرمجموعه دولت و حتی وزارتخانه‌ها چنین اعتراضی مشاهده نمی‌شود و اگر هم اعتراضی وجود داشته باشد، با در نظر گرفتن یک متمم موضوع حل خواهد شد.

اقتصاد مقاومتی چارچوب اصلی بودجه

همچنین دکتر محمدرضا پورابراهیمی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم گفت: اساس کار دولت برای تنظیم بودجه اقتصادی باید اقتصادمقاومتی باشد و این موضوع از چند جهت برای کشور و دولت مهم است.

وی افزود: دولت یازدهم بخشی از اقتصاد مقاومتی را در تنظیم آخرین بودجه ارائه شده در نظر گرفته و سهم نفت را در بودجه کاهش داده است، اما هدف اقتصاد باید بزرگ‌تر از این طرح‌ها باشد و باید نفت به طور کلی از اقتصاد فاصله بگیرد و همه درآمدهای نفتی صرف سرمایه‌گذاری در پروژه‌های اولویت‌دار کشور باشد.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس خاطرنشان کرد: برای تنظیم بودجه منابع و مصارف کشور مورد توجه قرار می‌گیرد و چهارراه اصلی تامین درآمد را که شامل فروش نفت، اخذ مالیات، فروش اموال دارایی و اجرای اصل 44 قانون اساسی و فروش اوراق مشارکت است در نظر می‌گیرد.

بیش‌برآورد قیمت نفت

دکتر بیژن عبدی، کارشناس اقتصادی هم به جام‌جم گفت: در تنظیم بودجه به طور معمول برخی موارد که برای دولت هزینه دارد، مورد توجه قرار نمی‌گیرد و این مشکل همه دولت‌هاست که پیش‌بینی‌هایشان با واقعیات اقتصاد در تضاد است.

وی افزود: قیمت نفت اکنون روند نزولی طی می‌کند، اما با این‌که نفت در حال حاضر حدود 35 دلار است برای بودجه 40 دلار در نظر گرفتند که این با واقعیت درآمدی فاصله دارد.

این کارشناس اقتصادی افزود: شاید دولت تصورش این نباشد که در بحث خروج از رکود موفق عمل نکند و رکود در جامعه باعث می‌شود تا مالیاتی که به عنوان درآمد در نظر گرفتند محقق نشود که همه این موضوعات به کسری بودجه تبدیل می‌شود.