3 اشتباه ترکیه که موجب تنش با روسیه شد

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از هافینگتون پست، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه گفته بود: ما به دلایل مستدلی تصور می کنیم تصمیم سرنگون کردن هواپیمای ما با هدف پشتیبانی از مسیرهای قاچاق نفت داعش به سوی ترکیه اتخاذ شده بود.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه پس از مطرح شدن این اتهامات از سوی ولادیمیر پوتین گفت: ما خلافکارانی نیستیم که با همکاری گروه های تروریستی دست به چنین تجارتی بزنیم.

آنکارا اکنون در دامی گرفتار شده که خود آن را گذاشته بود زیرا با اتخاذ سیاست یک بام و دو هوا در مورد مساله سوریه نه تنها موجب تنش با مسکو شد بلکه رهبران غربی را که از موضع مبهم ترکیه در ارتباط با گروه تروریستی داعش بدشان آمده بود، خشمگین کرد.

ترکیه از تروریست های داعش در نبردی که آنکارا با کردها دارد، استفاده کرد. این در حالی است که اکنون کشورهای غربی و روسیه تصمیم به نابود کردن داعش دارند.

ترکیه که در حال منزوی شدن در صحنه دیپلماتیک جهانی است، تصمیمات متعدد اشتباهی را اتخاذ کرد که امروز منجر به گسترش تنش با روسیه شد.

3 اشتباه بزرگ ترکیه:

1 - روابط صمیمانه با داعش

به رغم تکذیب های دولت ترکیه، مدارک متعدد و اثبات شده ای از روابط صمیمانه میان سرویس های مخفی آنکارا و رهبران ترویست های داعش به دست آمده است. به عنوان مثال می توان به مدارکی اشاره کرد که نیروهای ویژه آمریکا در حاشیه حمله علیه ابو سیاف یکی از رهبران داعش در ماه مه گذشته به دست آوردند.

روزنامه گاردین نوشته بود که ابوسیاف ملقب به امیر نفت و گاز داعش در حافظه رایانه اش مدارکی که داشت که در آن رابطه اش با مقامات رسمی ترکیه افشا شد. نیروهای ویژه آمریکا پس از کشته شدن ابوسیاف توانستند رایانه او را به دست آورند.

از سوی دیگر ترکیه کنترل سختگیرانه ای را در مرزش با سوریه اجرا می کند اما به رغم این کنترل ثابت شده است که نیروهای مزدور خارجی داعش و محموله های اسلحه به راحتی از این مرز عبور می کنند. در عین حال، رجب طیب اردوغان تا مدت های مدید از اینکه عناصر داعش را تروریست خطاب کند، خودداری کرده بود.

چرا این سیاست اشتباه بود (جدا از تعهدات اخلاقی و بشری): ابتدا به این دلیل که خاک ترکیه در حمله ای تروریستی در شهر سوروج در ژوئیه گذشته که 32 قربانی در برداشت از سوی داعش در امان نماند و نیز حمله ای تروریستی در ایستگاه راه آهن آنکارا در اکتبر گذشته که منجر به کشته شدن 95 نفر شد و هیچ گروهی مسئولیت آن را به عهده نگرفت. سپس نقش ترکیه در اسپانسر بودن داعش تاثیری ناخواسته در درگیر شدن غیر مستقیم آنکارا با روس ها داشت.

2 - درگیری غیرمستقیم با روسیه

اگر ترکیه از ظهور داعش استقبال کرد به این دلیل بود که این گروه تروریستی هم زمان بشار اسد و نیز مبارزان کرد را تهدید می کرد.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه می خواست از طریق داعش سرنگونی دولت بشار اسد را تسریع کرده و یک رژیم سنی مذهب را حتی اگر افراطگرا باشد در کنار مرزهایش مستقر کرده و بر آن تسلط داشته باشد. اردوغان به اندازه ای از این مساله اطمینان داشت که در ماه اوت گذشته صریحا گفت که پوتین حتما بشار اسد را رها می کند.

با این حال، دقیقا برخلاف آنچه که اردوغان ادعا می کرد، اتفاق افتاد: نظامیان روس در کنار سربازان بشار اسد با تروریست ها می جنگند. از آن سو، ترکیه با حمایت از تروریست ها و مخالفان بشار اسد وارد عرصه درگیری با روسیه شد که امروز نتایج آن قابل مشاهده است. دوستان، دشمنان من، دشمنانم هستند.

چرا این موضع ترکیه اشتباه بود: این موضع اشتباه دو تاثیر پیاپی منفی برای آنکارا داشت. نخست، عدم اعتماد متحدان غربی اش که تلاش می کردند صداقت و شفافیت از سوی آنکارا را ببینند، تشدید شد. دوم، و در واقع نتیجه ای خطرناکتر این است که ترکیه روی یک طناب رودروی روسیه قرار گرفت.

3 - لجبازی در بن بست

ترکیه در بن بستی پشت به دیوار چاره ای نداشت جز اینکه سیاست تشدید بحران را در پیش بگیرد. عمل سرنگون کردن یک هواپیمای نظامی روسیه نشاندهنده سیاست لجبازی است که ترکیه خود را گرفتار آن کرده است. حتی اگر اردوغان حاکمیت قلمروی هوایی اش را مطرح کند اما نمی تواند تاثیر این واقعه در مرزهایش را نادیده بگیرد.

در ماه اکتبر گذشته دولت حاکم بر ترکیه به انتشار اعتراض در مورد نقض قلمروی هوایی اش اکتفا کرده و تهدید می کرد که تحریم هایی اقتصادی مرتبط با طرح اجرای خط لوله گاز ترکیش استریم یا ساخت نخستین نیروگاه هسته ای این کشور را که به یک شرکت روسی محول شده است علیه روسیه اعمال خواهد کرد.

در حالی که اکنون با توجه به شکل گرفتن یک توافق در مورد مبارزه با گروه تروریستی داعش که در آن روسیه، فرانسه، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا شرکت دارند، ترکیه موضع گیری منطقی قبلی اش را کنار گذاشته و سیاست تشدید بحران روابط با مسکو را در پیش گرفته است. سیاستی که با توجه به موضع دو کشور روسیه و آمریکا و نیز سرسختی ولادیمیر پوتین محکوم به شکست است.

چرا این یک سیاست اشتباه است: این اشتباه در کوتاه مدت عامل شکنندگی امیدها برای ایجاد جبهه ای مشترک علیه داعش در زمانی است که باراک اوباما و ولادیمیر پوتین به دستیابی به یک توافق نزدیک می شوند. در دراز مدت، ترکیه دیگر نمی تواند به عنوان یک نقش آفرین در ثبات منطقه ای محسوب شود زیرا این کشور در «خلق هیولای داعش» به طور گسترده و فعالانه ای شرکت داشته و در عین حال ، برای جلوگیری از نابود شدن این هیولا در تلاش های ائتلاف کشورها علیه داعش اختلال ایجاد کرده است.

مترجم: بهرام افتخاری / جام جم آنلاین