سکتورهای بد، دردسرساز می‌شوند

به گزارش جام جم کلیک ،اما در کمال بدشانسی مشاهده می‌کنید ابزار اسکن هارد‌دیسک در سیستم‌عامل اجرا شده و پیغامی مبنی بر وجود سکتورهای خراب در هارد‌دیسک را برای شما به‌نمایش درمی‌آورد.

در این شرایط سکتورهای خراب یا همان اصطلاح همیشگی و رایج آن یعنی بدسکتور به کابوسی برای اطلاعات شما تبدیل می‌شوند.

آیا می‌دانید بدسکتور چیست؟ چرا سکتورها خراب می‌شوند و چه راه‌حلی برای ترمیم سکتورهای خراب وجود دارد؟ در مطلب این هفته قصد داریم به بخش اول این پرسش‌ها پاسخ دهیم.

سکتور چیست؟

در حالت کلی و به زبان ساده، یک هارددیسک مکانیکی از یک یا چند صفحه (پلاتر) آلومینیومی یا شیشه و سرامیک پوشش داده شده با مواد مغناطیسی شامل کبالت (cobalt) یا پلاتین و نیکل ساخته شده است.

هر طرف این پلاترها از حلقه‌های هم‌مرکزی تشکیل شده که اطلاعات را در خود ذخیره می‌کند و شیار (Track) نامگذاری می‌شود.

مجموعه‌ای از شیارها با فاصله یکسان از مرکز در تمام پلاترها نیز سیلندر (cylinder) نامگذاری شده (به‌عنوان مثال چنانچه یک هارد‌دیسک شامل سه پلاتر و هر پلاتر از 500 شیار تشکیل شده باشد.

در مجموع این هارد‌دیسک 500 سیلندر دارد) و هر شیار نیز به قوس‌هایی کمانی تقسیم می‌شود که به هر قوس سکتور (sector) می‌گویند.

هر سکتور 512 بایت فضا برای ذخیره‌سازی اطلاعات در اختیار شما قرار می‌دهد و بخشی از هر سکتور به ECC (مخفف عبارت error correcting code) یا همان کد اطلاح خطا اختصاص می‌یابد.

دسترسی به اطلاعات ذخیره شده در شیارهای هر پلاتر، به وسیله هدهای (Head) مخصوص خواندن و نوشتن صورت می‌گیرد و جالب است بدانید هنگامی که پلاتر می‌چرخد، لایه‌ای از هوا ایجاد شده و نوک هد به اندازه پنج تا ده نانومتر از پلاتر فاصله می‌گیرد.

همین فاصله‌ بسیار کم موجب می‌شود تا تماس فیزیکی میان سطح مغناطیسی پلاتر و هد برقرار نشود (ضخامت یک ورق کاغذ حدود 75000 نانومتر است).

اکنون که با سکتور آشنا شدید، لازم است بدانید هر هارد‌دیسک شیارهای سیستمی را به خود اختصاص می‌دهد که دسترسی به اطلاعات آن توسط کاربر امکان‌پذیر نیست و کنترلر هارد این اطلاعات را به‌منظور دسترسی به اطلاعات یا مدیریت هارد مورد استفاده قرار می‌دهد.

فهرست بدسکتورها، فهرست سکتورهای ذخیره برای آدرس‌دهی مجدد و دیگر اطلاعات از جمله مواردی است که جزو اطلاعات ذخیره شده در شیارهای سیستمی به‌شمار می‌رود.

بدسکتور چیست؟

بدسکتور یا سکتور خراب به سکتوری گفته می‌شود که خواندن یا نوشتن اطلاعات روی آن امکان‌پذیر نیست. سکتورها در بیشتر موارد به دو دلیل خراب می‌شوند:

دلیل اول مربوط به صدمات فیزیکی است که به رسانه ذخیره‌ساز وارد می‌شود و خطاهای خواندنی غیرقابل ترمیم را موجب می‌شود. (صدمات فیزیکی در خط تولید، مشکل در پوشش مغناطیسی و...)

دلیل دوم نیز تماس فیزیکی هدهای خواندن و نوشتن با پلاتر و صدمه دیدن پوشش مغناطیسی است.

بسیاری از هاردد‌یسک‌های تولیدی همان ابتدای امر نیز دارای سکتورهای خراب هستند و شرکت‌های سازنده‌ این محصول، در پایان تولید و پیش از ارائه محصول به مشتریان، این سکتورها را مشخص کرده و آنها را در فهرستی با عنوان P-LIST مخفف عبارت Primary defect List قرار می‌دهند.

کنترلر هارد‌دیسک از سکتورهای موجود در این فهرست چشم‌پوشی کرده و همین موضوع موجب می‌شود شما هیچ‌گونه افت سرعت یا مشکلی در استفاده از هارد‌دیسک مشاهده نکنید.

نشانه‌گذاری سکتورهای خراب

کنترلر هارد‌دیسک علاوه بر مدیریت اطلاعات و عملکرد هارد‌دیسک، فعالیت‌های بسیاری را نیز به‌طور سریع و نامحسوس انجام می‌دهند که یکی از این فعالیت‌ها، کنترل اطلاعات ذخیره شده برای اطمینان از عدم تغییر یا بروز مشکل در آنهاست.

کد اصلاح خطا (ECC) را که در معرفی سکتور به آن اشاره کردیم، به یاد دارید؟ همان‌طور که گفتیم
بخشی از فضای هر سکتور به کد اصلاح خطا اختصاص داده می‌شود.

هنگامی که اطلاعاتی در سکتور ذخیره می‌شود، یک کد ECC به آن داده می‌شود و هنگامی که درایو سکتور را می‌خواند.

برای جلوگیری از بروز مشکل و اطمینان از صحت اطلاعات، ابتدا کد اصلاح خطا را با توجه به اطلاعات خوانده شده ایجاد می‌کند، سپس این کد را با کد موجود در سکتور مقایسه می‌کند.

در صورتی که هر دو کد یکسان باشد، به این معناست که اطلاعات ذخیره شده هیچ تغییری نداشته و همه اطلاعات به‌درستی خوانده شده است.

اما در صورتی ‌که کد اصلاح خطای جدید با کد موجود متفاوت باشد، سعی می‌کند اطلاعات را براساس کد اصلاح خطای موجود دوباره ساخته و مشکلات را رفع کند.

در صورتی‌که قادر به رفع مشکل نباشد سکتور را به‌عنوان یک سکتور غیرقابل دسترس یا سکتور خراب نشانه‌گذاری می‌کند.

امیر عصاری

ضمیمه کلیک