افسانه صداهای ماندگار

این مجموعه اخیرا از شبکه نمایش برای مرور دوباره خاطره‌ها پخش می‌شود. نام اصلی سریال لبه آب (The Water Margin) با مترادف چینی «شوئی خو جوئن»، اقتباسی از شاهکارهای ادبیات کلاسیک چین، اثری حماسی از شی نایان و لو گوانجونگ است. منتها صنعت سریال‌سازی چینی در آن زمان به پیشرفت کنونی دست نیافته بود و در شرق آسیا، ژاپنی‌ها محور اصلی سریال‌سازی بودند. ‌ یکی از دلایل خاطره‌انگیز بودن سریال جنگجویان کوهستان وابستگی عجیب و عجین شده با دوبله فارسی سریال است.

مدیریت دوبلاژ سریال جنگجویان کوهستان را، مدیریت وقت واحد دوبلاژ به بهرام زند سپرد. بهرام زند که حدود 20 سالی در حاشیه صنعت دوبله فعالیت می‌کرد و در دهه 60 با گویندگی در آثار فارسی خودی نشان داده بود. زند با این که به‌تازگی وارد عرصه دوبلاژ شده بود توانست در دوبله این سریال به موفقیت دست یابد که علیرضا باشکندی نمونه چنین موفقیتی را با دوبله سریال افسانه جومونگ تکرار کرد. قیاس این دو مدیر دوبلاژ حداقل صرف تاریخ دوبلاژ مندرج شده نیست و علت تطبیق موفقیت نامبردگان، اشارتی مستقیم به سختی دوبله آثار کره‌ای، ژاپنی و چینی است که برگردان فارسی آنها عمدتا توسط مترجمان انگلیسی و از روی متن انگلیسی انجام می‌شود و حین دوبله فیلم، مدیر دوبلاژ مجبور است دوباره سناریونویسی کند و دیالوگ‌های اضافه‌تری را برای شخصیت‌های حاضر در سریال بنویسد. دلیل آن واضح و مبرهن است. حین اجرای هر حالت و وضعیت نمایشی ـ حماسی، چینی‌ها، کره‌ای‌‌‌ها و ژاپنی‌ها به‌شدت مینی‌مال دیالوگ‌ها را ادا می‌کنند، شاید بهتر است بگوییم در آثار حماسی کشورهای مذکور، دیالوگ‌ها به صورت حماسی نوشته می‌شود. بهرام زند نیز احتمالا از این قاعده مستثنا نبوده و مجبور شده حجم زیادی از دیالوگ را به سریال اضافه کند.

گوینده متن (نریشن) سریال جنگجویان کوهستان استاد قدیمی دوبله‌های مستند، محمد خواجویها (مانی) است. وی پیش از انقلاب در رادیو فعالیت می‌کرد و در مقام بازیگر نیز در حوزه سینما فعالیت داشت.

حضور پرویز ربیعی در نقش کائوچیو، ناصر ممدوح در نقش صورت آبی و داریوش کاردان در نقش لوتای راهب ماندگاری خاصی به این سریال داد، ضمن این‌که خود زند در نقش لین چان با تحکمی که وی (به مقتضیات نقش) به صدای خود می‌داد، یکی از بهترین کاراکترهای سینمای رزمی را خلق کرد که پیش از اینها ناصر نظامی و مرحوم نصرالله مدقالچی (به عنوان مثال در شمشیرزن یک دست) و همین‌طور مرحوم حسین معمارزاده (در عمده فیلم‌های بروس لی) آن را تثبیت کردند.

با این حال کارنامه موفق بهرام زند در مقام مدیر دوبلاژ، با سریال جنگجویان کوهستان رقم خورد. مدیر دوبلاژی که قبل از دوبله این سریال، سریال خاطره‌انگیز بچه‌های مدرسه والت را دوبله کرده بود و بعد از جنجگویان کوهستان، مدیریت دوبلاژ سریال امام علی(ع) را به‌عهده گرفت.

علیرضا پورصباغ

‌جام جم