40 سال پیش چنین روزی

در سینمای خودمان نیز ژانر جنایی با آثار مرحوم خاچیکیان در کمیت به اوج رسید. فیلم «360 درجه» اولین ساخته سام قریبیان یک ملودرام جنایی بسیار مدرن اما توخالی و بی‌ظرفیت از همان سینمای جنایی 40 سال پیش است.

داستان «360 درجه» درباره جوانی است که در آستانه ازدواج و تشکیل زندگی به زندان می‌افتد. او که متهم اصلی یک پرونده مافیایی و مواد مخدری است سه سال حبس می‌کشد، اما وقتی به دنیای آزاد برمی‌گردد باید هم با پلیس مواجه شود و هم با باندهای خلافکار...

کارنامه سینمایی سام قریبیان به‌عنوان یک بازیگر با سابقه او در مقام فیلمنامه‌نویس و کارگردان تفاوت اساسی دارد.

سام قریبیان به‌واسطه پدرش از سن پایین وارد سینما و حیطه بازیگری شد و در ادامه به فیلمنامه‌نویسی روی آورد.

آخرین کار او در مقام فیلمنامه‌نویس مستقل؛ نگارش سناریوی بی‌گناهان بود که در جشنواره سی و یکم فجر نامزد دریافت سیمرغ بهترین فیلمنامه نیز شد.

غیبت فیلم 360 درجه در بخش اصلی جشنواره فیلم فجر سال گذشته مهر تائیدی بود بر نوع ساختار متفاوت این فیلم. اکران بی‌رمق فیلم نیز ثابت کرد لحن و زبان 360 درجه خاص است.

اما این ویژگی در جهت ممتاز بودن روایت و داستان نیست. فیلم سام رقیبیان یک روایت پیش‌پاافتاده، اما بسیار چشمنواز از دنیای تبهکاران وطنی است.

خلافکارانی که زیر گوش شهروندان محترم و شریف مشغول فعالیت‌های خلاف و به جیب زدن میلیاردها پول هستند و در مسیر فعالیت‌هایشان چه‌بسا جوانانی مانند قهرمان اول فیلم نیز قربانی می‌شوند.

صحنه‌های اکشن فیلم؛ لوکیشن وقوع ماجراها؛ گریم و حتی دیالوگ‌ها هیچ‌کدام رنگ و بوی کهنگی نمی‌دهد، اما وقتی همه اینها را درهم می‌آمیزد چیزی که به‌دست می‌آید یک تابلوی رنگ روغن جلا‌یافته‌ای است که گویی تصویرش لحظه به لحظه کمرنگ‌تر می‌شوند.

با این همه صحنه‌های اکشن در 360 درجه به تنهایی و در سکانس‌های متفاوت قدرت بدلکاری و گریم را یادآوری می‌کند.

سینمای ایران با همه بی‌بضاعتی خود نشان داده که در این زمینه واقعا از هیچ، همه چیز می‌سازد و جا دارد از این قشر زحمتکش سینما قدردانی و تشکر ویژه به‌عمل بیاید.

بازی‌ها در 360 درجه البته خوب از کار درآمده است. بازیگران مرد فیلم فارغ از داستان مغشوش آن هرکدام در نقش خود خوب ظاهر شده‌اند و شاید حضور در چنین فیلم اکشنی برای آنان نیز جالب توجه بوده باشد.

دیدن ناصر آقایی، فرامرز قریبیان، حبیب اسماعیلی و رضا رویگری از سینمای نسل قدیم و بازیگرانی مانند میلاد کی‌مرام و حسین سلیمانی از نسل تازه سینما در کنار حضور جذاب مسعود فروتن یکی از معدود امتیازات فیلم است.

اما بازیگران زن فیلم عمدتا ضعیف ظاهر شده‌اند. البته در ژانر جنایی و اکشن به دلیل ذات و نوع این ژانر؛ طبیعی است که در سینمای ما هنوز محدودیت‌های خاصی برای کاراکترهای زن در نظر گرفته می‌شود که بخشی از آن طبیعی است.

در فیلم‌های جنایی قهرمان‌پروری تقریبا مصداق عام دارد. 360 درجه نیز همین‌گونه روایتش را آغاز می‌کند.

با این همه قهرمان فیلم با بازی کی‌مرام؛ در هنرنمایی یک سوپر هیرو (ابرقهرمان) است نه در مجموع داستان.

این نوع قهرمان‌پروری حوصله سربر است گرچه 360 درجه، درجا متعلق به سینمای تجاری است، اما باید استاندارد‌ها و قواعد ژانر را در نوع روایت رعایت می‌کرد.

سینمای ایران محتاج خون تازه و ژانرهای جدید است. این یک اصل حیاتی برای پویایی هر نو سینمایی در هر کشوری و با هر فرهنگی است.

360 درجه گرچه یک فیلم معمولی اکشن است، اما حداقل برای چند هفته‌ای می‌تواند ذائقه سینما را تغییر دهد.

قاب کوچک