سوءاستفاده از چک اغلب به سرقت آن، جعل امضا، تغییر در مبلغ یا تاریخ و همچنین متن آن برمیگردد، اما در این میان گاهی شنیده میشود چکهای تقلبی یعنی چکهایی که در ظاهر مشکلی ندارند ولی در اصل تقلبی هستند موجب کلاهبرداری از افراد شده است.
این در حالی است که در یکی از کلاهبرداریهای انجام شده بهوسیله چک تقلبی، فرد دریافتکننده چک که البته خود از کارمندان یکی از بانکهاست در ازای فروش خودروی خود چک بانکی دریافت میکند که بعد متوجه تقلبی بودن آن میشود. جالب آنکه چک دریافتی چک مربوط به بانکی است که خود فرد از کارمندان آن بود و با وجود آشنایی به گزینههای امنیتی چک نتوانسته آن را تشخیص دهد.
بررسی موضوع و گفتوگو با برخی مدیران بانکی بیانگر آن است که جعل چک امری غیرعادی نیست، اما وقتی موضوع به چکهای بانکی میرسد جای تامل دارد.
بنا بر آنچه مدیران بانکی عنوان میکنند چکهای موجود از تمامی گزینههای امنیتی برخوردار نبوده و دست جاعلان برای سوءاستفاده از آن باز است. این در حالی است که طرح اصلی، چاپ، کاغذ، و مرکب امنیتی از آیتمهای اصلی امنیت چک محسوب میشود ولی در دسته چکهای موجود تنها گزینه امنیتی لحاظ شده، کاغذ آن است و سه مورد دیگر در حد قابل قبولی نیست. بنابر این احتمال جعل دسته چک بسیار بالاتر از دیگر چکهاست.
تقلب و جعل در چکهای موجود در حالی قربانی میگیرد که مالباختگان میلیونی و حتی میلیاردی آن راه به جایی ندارند. البته بعد از راهاندازی سامانه چکاوک (سامانه مبادلات الکترونیک چک) یکی از برنامههای بانک مرکزی در جهت ساماندهی وضعیت چکها، متحدالشکل شدن تمامی آنهاست. بر این اساس چکهایی که تاکنون توسط بانکها و در اشکال متفاوت صادر میشد در آیندهای نزدیک توسط بانک مرکزی و به یک شکل واحد منتشر خواهد شد که میتواند از امنیت بیشتری در مقایسه با چکهای موجود برخوردار باشد.
با وجود این، بانکیها به مردم توصیه میکنند حتما قبل از دریافت چک بانکی یا دیگر چکها از افراد ناشناس با مراجعه به شعب بانکها از اصل بودن آن مطمئن شوند، در عین حال برای چکهای جاری نیز امضاهای ساده و حتی پیچیده انتخاب نکرده، دسته چک را در دسترس قرار ندهند و ترجیحا روی رقم و حروف مبلغ چک چسب شیشهای بچسبانند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد