نکته حائز اهمیت درباره افراد شاغل در چنین محیطهایی این است که یا باید عشق و علاقه درونی و انگیزههای عاطفی خاص موجب شود تا ناملایمات مورد اشاره به چشم نیاید یا با بهرهگیری از روشهای انگیزشی و مدیریتی از میزان تنشهای روحی کارکنان کاست. در هر صورت بسیاری از شاغلان حرفههای پزشکی و پیراپزشکی در زمان انتخاب مسیر تحصیلی و شغلی خود، چنین موضوعاتی را مد نظر قرار داده و کاستن از آلام بشری را از اهداف زندگی آینده خود میدانند.
درواقع آنها با تاثیرپذیری از احساس رضایت درونی که پیامد مداوا و کاهش درد بیماران است، ادامه این مسیر را برای خود هموارتر میسازند.
شاید همین احساسات نوعدوستانه موجب تعالی روح و گشایش دید و ذهن فرد درمانگر نسبت به واقعیتهای پشت پرده زندگی و حقایق هستی است که چنین فردی را از نظر علمی و معنوی فردی مورد وثوق جامعه و متمایز میکند.
به این واسطه در زمانهای قدیم از طبابت و طبیب بیشتر بهعنوان «حکمت و حکیم» تعبیر میکردند.
در طول تاریخ ایران اسطورههایی از حکمت، حضور داشتهاند مانند ابوعلی سینا، ابوریحان بیرونی و محمد زکریای رازی و در سدههای اخیر افرادی مانند دکتر محمد قریب، پدرعلم اطفال ایران در زمره این گروه قرار گرفتهاند.
هرچند توسعه زندگی صنعتی با کاهش عواطف توام بوده و از طرفی رسوخ تجمل و ایجاد طبقات متمایز اجتماعی تاثیر بسزایی بر محیط و افکار افراد میگذارد؛ ولی بازهم میتوان استیلای روح متعالی و بشر دوستانه را در بین اکثریت شاغلان حرفههای بهداشتی درمانی درک کرد.
پذیرش خطرات بالقوه از جمله امکان سرایت انواع بیماریهای مسری و وقوف پزشک بر این احتمال موید این موضوع است.
خدمات نوعدوستانه بسیاری از پزشکان، پرستاران و دیگر ردههای کاری در زمان بروز بحرانهای طبیعی و جنگ تحمیلی نیز اثباتکننده همین مدعاست. البته باید اذعان داشت که چنین محیط پرچالش و دارای تنشی گاهی دستخوش غفلت یا سوءرفتار برخی شاغلان از جمله پزشکان میشود.
هرچند قبل از هرکسی چنین فردی عرصه را برای کاهش تعارضات درونی و احیای انگیزه نوعدوستانه محدود میکند، ولی به لحاظ استیفای حقوق بیماران، نظام قضایی سازوکارهای قانونی متنوعی را پیشبینی کرده است. یکی از تمهیدات قانونی اخیر در برخورد با قصورات پزشکی اعمال جرم حبس برای پزشکان بوده است.
متاسفانه ایجاد فضای انضباطی موجب مآلاندیشی و حس حسابگری در زمان تصمیمگیری شده و به نوعی تاثیر احساسات نوعدوستانه و پذیرش خطر از سوی پزشک را محدود میکند. در نتیجه بسیاری از بیماران که میتوانستند از انگیزههای درونی و معنوی پزشک خویش منتفع شوند از چنین موقعیتی محروم میشوند.
اقدام اخیر وزیر بهداشت در هماهنگی با مسئولان قوه قضاییه و ایجاد شرایط ویژه بخش بهداشت و درمان موجب شد مسئولان محترم قضایی بویژه شخص رئیس محترم قوه قضاییه با امعان نظر در اعمال چنین مقررات خشک و تندی، تجدیدنظر کنند که این امر به نوبه خود قدردانی ازآن قوه محترم را واجب میکند و از طرفی امید میرود موجب احیای فضای عاطفی در روابط پزشک و بیمار شود.
دکتر عباس زارع نژاد - مشاور وزیر بهداشت
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد