بهستان، قلعه ای در مسیر رود + عکس

شهرستان ماهنشان واقع در ضلع شمال‌ غربی زنجان با پیشینه‌ای بیش از ۴۰۰۰ سال میزبان گردشگران کنجکاوی است که در باختر استان زنجان واقع شده یکی از آبادترین و بکرترین مناطق استان زنجان است و از جاذبه های تاریخی و جاذبه های طبیعی فراوانی چون دریاچه طبیعی، رودخانه‌های متعدد دایمی و فصلی، کوه‌های سر‌به‌فلک‌کشیده،چشمه‌ها،باغ‌ها و کشتزارهای زیبا و دیدنی برخوردار است.

قلعه قدیمی یاستی قلعه که به دوره ساسانیان مربوط می شود، گواه دیرینگی سکونت در این ناحیه است. شهرستان ماهنشان از جاذبه های طبیعی و مکان های تاریخی خوبی برخوردار است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان گفت: آثار تاریخی شهرستان ماهنشان و دیگر شهرستانهای این استان برای گردشگران و مسافران نوروزی معرفی شده است.

یحیی رحمتی افزود: روستای قوزلو و قلعه بهستان بیشتر از دیگر آثار تاریخی در جهت جذب گردشگران نوروزی به شهرستان ماهنشان معرفی شده است.

همچنین رییس میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی ماهنشان با بیان اینکه منطقه حفاظت شده انگوران رادر سفر به زنجان فراموش نکنید، گفت: شهرستان ماهنشان از جاذبه های متنوع گردشگری تاریخی وطبیعی برخوردار است.

رضا میرزایی پور افزود: منطقه حفاظت شده انگوران با مساحت نزدیک به صد و یازده هزار هکتار در جنوب غرب استان زنجان در مرز سه استان آذربایجان شرقی و غربی و کردستان واقع شده و از نظر تقسیمات کشوری قسمت عمده‌ای از شمال، شرق و جنوب آن در دو بخش انگوران و ماهنشان و قسمتی از جنوب غرب منطقه در بخش افشار شهر تکاب در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است. این منطقه در گذشته زیستگاه بیش از هزار قوچ، میش، کل و بز بود.

وی تعداد آثار تاریخی منطقه انگوران را ۹۰ مورد اعلام کرد و افزود: از این تعداد ۴۳ مورد به ثبت رسیده اند.

میرزایی پور افزود: ۱۸۴ اثر تاریخی گردشگری در شهرستان ماهنشان وجود دارد که بخشی از این آثار تاریخی مربوط به دوران عصر«مفرغ» با قدمت پنج هزار سال است.

رییس میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهرستان ماهنشان گفت: ۶ اثر ثبتی در فهرست آثار ملی کشور در روستای انگوران واقع است که مربوط به دوره اسلام و دوره تاریخی برفر،آهن، هخامنشی، سلوکی و اشکانی است.

میرزایی پور، مقبره مولانا همتی انگورانی مربوط به قرن ۱۰ هجری، گنجعلی بیگ قلعه سی در روستای گنج آباد، یاستی قلعه مربوط به عهد ساسانی، منطقه طبیعی گردشگری توزلو و خور جهان در روستای انگوران را از مهم ترین جاذبه های گردشگری شهرستان ماهنشان عنوان کرد و افزود: کوه و تخت بلقیس و معادن انگوران مهم ترین نقش را در توریسم صنعتی ایفا می کنند.

وی افزود: قلعه بهستان یکی از ۲۰ قلعه تاریخی شهرستان ماهنشان (استان زنجان) است که قدمت آن قرن پنجم هجری قمری تخمین زده می شود و دربند تاریخی قاطرچی نیز یکی از مناطق حفاظت شده از لحاظ سکونت حیوانات وحشی از قبیل کل، بز وحشی، خرس، گرگ، کفتار، روباه، خرگوش، شغال، سمور، قوچ و میش وحشی، جوجه تیغی، عقاب طلایی، دلیچه و قرقی است.

چشمه های آب معدنی، کرانه رودخانه های منطقه، دریاچه آب شیرین، کاروانسراها و قلعه های قدیمی که قدمت بیش تر آن ها به دوره های میانی اسلام می رسند، برخی از جاذبه های این شهرستان هستند که در قسمت های مختلف منطقه پراکنده شده اند و روی هم جغرافیای جهانگردی این شهرستان را تشکیل می دهند.

رودخانه هایی که در شهرستان ماه نشان جریان دارند، همگی از ارتفاعات متعدد این شهرستان سرچشمه گرفته و آبادانی و زیبایی منطقه ماه نشان را سبب شده اند. باغ های خرمی که در کرانه این رودخانه ها به وجود آمده اند از گردشگاه‌های محلی مردم منطقه هستند.

چشمه آب گرم میانج و حلب که در دهستان انگوران واقع شده اند و چشمه آب معدنی ینگجه که در روستایی به همین نام واقع شده از مراکز مهم آب درمانی به شمار می آیند که مردم و مسافران منطقه از آن استفاده می کنند.

دریاچه زیبای پری که در محدوده شهرستان ماهنشان واقع شده، زیباترین جاذبه های طبیعی شهرستان ماه نشان است و تقریباً تنها دریاچه طبیعی کل استان به حساب می آید که با چشم انداز بسیار زیبایی در میان یک دشت وسیع گسترده شده است.

خرداد و تیر بهترین ماه های سفر به این منطقه هستند. وجود جاذبه های تاریخی در شهرستان ماه نشان، حکایت از تاریخ و پیشینه تاریخی این منطقه دارد.

کاروانسرای سرچم، قلعه یاستی قلعه، قلعه باستانی بهستان و قلعه صخره ای مهر از جمله مهم ترین جاذبه های تاریخی شهرستان ماهنشان هستند که از مهمترین این مکانها تاریخی می توان به موارد ذیل اشاره کرد.

قلعه بهستان متعلق به دوره هخامنشیان، حسینیه روستای قلعه ارزه خوران اواخر قاجاریه، مقبره مولانا همتی انگورانی (قرن دهم هجری ) قلعه کلیسا در روستای کلیسا، گنجعلی بیگ قلعه سی در روستای گنج آباد، قلعه یاستی قلعه در روستای یاستی قالا، منجیق لیق در روستای یاستی قلعه دوره ساسانی، گیلار تپه قرن ۶ هجری قمری در روستای قلعه جوق سیاه منصور، اورتا تپه قرن ۶۰۲ هجری قمری در روستای یاستی قلعه، تپه تکلی کانی قرن ۱۰۹ هجری قمری روستای پری، قبرستان گورتپه در روستای ینگیجه، دریاچه طبیعی خندقلو، یخچال طبیعی قوشقار، قلعه جوق سیاه منصور و ….می توان نام برد.

قلعه قشلاق

«وردان» حاکم قلعه قشلاق دستور داد سکه ای به نامش ضرب کنند تا نامش ماندگار شود. او نمی دانست این قلعه که از خشت و گل و سنگ ساخته شده است، تا هزاران سال بعد نام او را زنده نگه می دارد.

قلعه قشلاق با قدمت ۲۲۰۰ سال، در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است. این قلعه یک قلعه شهر است که ۴۲ هکتار وسعت دارد و در ۶۰ کیلومتری زنجان روی ارتفاعات دهستان قزل گچیلو و کنار رود قزل اوزن بنا شده است.

در کاوش هایی در این قلعه باستانی انجام شده، سکه ای پیدا شده که نام «وردان» فرمانروای دوران میانی اشکانی بر آن ضرب شده است؛ «یافته های سفالی ، وسعت قلعه و محل قرار گیری قلعه ، نشان دهنده این است که قلعه قشلاق یکی از مراکز مهم دوران اشکانی در زنجان بوده است.»

قلعه نظامی

قلعه ارزه خوان هم یکی دیگر از قلعه های ماهنشان است. این قلعه که یک قلعه نظامی به حساب می آید، مورد توجه خیلی از باستان شناسان است.

چرا که می توانند با مطالعه نوع ساختار قلعه ارزه خوران، به کاربرد دفاعی این قلعه پی برده و همچنین از سیستم نظامی و رموز جنگی گذشتگان باخبر شوند.

در محدوده ماهنشان ۱۸۰ منطقه باستانی وجود دارد که قلعه ها، کاروانسراها، غارها، پل ها و کلیساها را شامل می شود. این مکان ها یادگاری از عصر نوسنگی، برنز، آهن و تمدن بین النهرین هستند.

دودکش موجودات ناشناخته

شهر زیرزمینی یکی از ده ها شگفتی ماهنشان قدیم است که در روستای خوئین جا خوش کرده است. این معماری اسرار آمیز همه ساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به زنجان می کشد.

اما در ماهنشان و نرسیده به روستای ایلی ایلاغ، پدیده اسرار آمیز دیگری هم وجود دارد که حرف و حدیث های زیادی درباره اش وجود دارد. ستون هایی از جنس خاک رس که تخته سنگ های بزرگی رویشان قرار دارد.

بومی های منطقه به این ستون های سر به فلک کشیده، لقب دودکش جن داده اند چرا که روی ستون ها تخته سنگ های سنگین و بزرگ به طرز عجیبی جاخوش کرده اند البته بعضی از بومی های منطقه به این ستون ها تخت دیو هم می گویند.

آنها از قدیمی ترهای ماهنشان شنیده اند که در گذشته دیوها روی این تخته سنگ ها استراحت می کرده اند البته جالب است بدانید این ستون های رسی هیچ ربطی به موجودات ناشناخته و دیوها ندارد.

محققان امروزه دلیل وجود این ستون های زیبا و بی نظیر را به این ترتیب شرح می دهند؛ آنها معتقدند این ستون های رسی با لایه های سخت و سنگی شان حاصل فرسایش زمین طی سال های متمادی هستند.

به این شکل که طی سال ها بارش باران و وزش باد بناها و تپه ها را فرسایش داده و اشکالی مانند ستون های رسی ماهنشان را به وجود آورده است.

پناهگاه حیات وحش انگوران

پناهگاه حیات وحش انگوران با مساحتی بالغ بر ۲۹۸۱۲ هکتار طی مصوبه شماره ۶۵ مورخ 21 مرداد 1354 شورایعالی محیط زیست به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان پیوست.

انگوران در سال ۱۳۵۴ به عنوان پناهگاه حیات وحش معرفی شد. این منطقه با وسعت ۲۹۸۱۲ هکتار در شهرستان ماهنشان استان زنجان واقع شده است و بخشی از جنوب شرق منطقه حفاظت شده انگوران می باشد دامنه ارتفاعی ۱۲۸۰ تا۲۲۰۰ متر، بارندگی و دمای متوسط سالیانه ۴۰۰ میلیمتر و ۱۰درجه سانتیگراد، منطقه را دارای اقلیم نیمه خشک معتدل کرده است.

وجود رودخانه های قزل اوزن، انگوران چای به همراه شرایط توپوگرافی خاص منجر به تشکیل زیستگاه های متنوع جانوری شده است.

گونه های شاخص جانوری پناهگاه حیات وحش انگوران عبارتند از: قوچ و میش ارمنی، سیاه گوش و گونه های دیگر شامل: کل و بز، خرس قهوه ای، گرگ، شنگ، کفتار، روباه معمولی، کبک دری، کبک، دلیجه، عقاب، شاهین، اگرت بزرگ، انواع کوکرها، خوتکا، اردک سرسبز، درنا، باکلان، حواصیل، افعی زنجانی، افعی دماوندی، کورمار، لاک پشت برکه ای و ماهیانی چون زرده پر، سس ماهی سفید رودخانه ای و اسب.(مهر)