سبک زندگی اسلامی در‌ نمایشگاه ملی‌ کتاب

گرچه می‌توان کم بودن مخاطبان و تعداد کم کتاب در برخی حوزه‌ها و زمان برپایی نامناسب را به پای تجربه اولین دوره برگزاری این نمایشگاه گذاشت و از آن چشم‌پوشی کرد، ولی واقعیت این است که هر گونه اتفاق کتابی متفاوت در کشورمان ارزشمند است، خصوصا چنین نمایشگاهی که از سوی بخش خصوصی در هتل لاله با عنوانی متفاوت برگزار شده است.

محمدحسین همایونی، مسئول کمیته ارتباطات اجتماعی نمایشگاه سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی نحوه شکل‌گیری این نمایشگاه و هدف از برپایی آن را چنین شرح می‌دهد: نخستین نمایشگاه ملی سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی با حمایت وزارت ارشاد و کانون اندیشه‌ورزان آریا برگزار شده است؛ البته موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران و کانون فرهنگی مساجد تهران در جریان شکل‌گیری این نمایشگاه نقش موثری داشتند. کمیته کارشناسی کتاب این نمایشگاه از تمام ناشرانی که کتاب‌هایی در موضوع سبک زندگی منتشر می‌کنند، دعوت کرد تا آثار خود را حتی اگر به صورت ترجمه باشد، معرفی کنند. در مرحله نخست، کتاب‌ها به صورت کلی بررسی شدند و از آن میان حدود 5000 عنوان کتاب برای عرضه در نمایشگاه انتخاب شد که در نهایت حدود 4200 عنوان کتاب در غرفه‌ها جا گرفت.

البته‌ مثل همیشه ناشران شهرستانی به دلیل هزینه‌های حمل و نقل و جابه‌جایی نتوانستند در این نمایشگاه حضور پررنگی داشته باشند، همان‌گونه که برخی از آنها از حضور در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران محروم می‌مانند.

هتل، محلی متفاوت برای عرضه کتاب

چشم کتاب‌دوستان به دیدن نمایشگاه کتاب در محل‌های مختلف عادت دارد؛ از محل رسمی نمایشگاه‌های بین‌المللی گرفته تا مصلی و مترو و مدرسه و پارک، ولی این بار یک نمایشگاه با عنوان تخصصی و با حدود 4200 عنوان کتاب در هتل لاله تهران برگزار شده است؛ برگزاری نمایشگاه در هتل جنبه‌های مثبت و منفی خاص خودش را دارد.

شاید برخی حتی بدون پرس و جو کردن گمان کنند که نمایشگاه در هتل‌ به ورودیه نیاز دارد و از بازدید آن صرف نظر کنند. یا برخی گمان کنند نمایشگاهی که در هتل برگزار می‌شود، یک نمایشگاه کتاب تخصصی برای گروه‌های دعوت‌شده خاص است. از این ترس‌ها و فکرها که بگذریم، برپایی یک نمایشگاه در فضای زیبا و موکت‌شده با لوسترهای متفاوت، اتفاق خوشایندی می‌تواند باشد؛ زیرا نشان می‌دهد کتاب می‌تواند در تمام فضاهای شهری امکان حضور موثر داشته باشد؛ حتی در یک هتل.

آمیختن جذابیت هنرهای دستی و کتاب

وارد نمایشگاه کتاب سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی که می‌شوید، پیش از همه با سه میز هنرهای صنایع دستی مواجه می‌شوید؛ محصولاتی که انتظار نمی‌رود در یک نمایشگاه کتاب شاهد آن باشید. گرچه زیبایی رنگ‌های متنوع آنها موجب شده‌ حتی برخی ‌مشتریان خارجی این هتل چند دقیقه‌ای پای میزها بایستند و گوشواره‌ها، ظرف‌ها و کیف‌ها را تماشا کنند و شاید همین راهی باشد تا آنها نگاهی حتی سطحی به شکل و شمایل کتاب‌های منتشرشده در ایران بیندازند.

از چند غرفه صنایع دستی که بگذریم، کتاب‌ها در این نمایشگاه نه بر اساس نام ناشر، بلکه بر اساس موضوعات کلانی که برای سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی در نظر گرفته شده، در غرفه‌های مختلف چیده شده است. این موضوعات عبارتند از: 1 ـ تغذیه، بهداشت، سلامتی، ورزش و سرگرمی، 2 ـ احکام و اخلاق 3 ـ سبک زندگی اجتماعی 4 ـ سبک زندگی در خانواده‌ 5 ـ سیمای شهر و معماری، مسکن، سفر، محیط زیست، رفتار با حیوانات 6 ـ تاریخ و ادبیات فارسی 7 ـ کودک و نوجوان، 8 ـ میراث زندگی 9 ـ آثار نفیس و مرجع 10 ـ بهار فاطمی که شامل آثار موضوعی ویژه حضرت زهرا (س) می‌شود.

پرمخاطب‌‌ترین غرفه‌ها

یکی از قوی‌ترین بخش‌های این نمایشگاه کتاب، بخش کودک و نوجوان است که در آن ، هم آثار مختلف مذهبی برای آموزش عقاید و احکام و سیره اهل بیت دیده می‌شود و هم کتاب‌های علمی و ادبی. بخش آثار نفیس نیز فرصت خوبی است برای کسانی که می‌خواهند در ایام عید کتاب‌های زیبا و نفیس به یکدیگر هدیه دهند. 15 درصد تخفیف نمایشگاه و احیانا داشتن بن کتاب، امکان خرید این کتاب‌ها را بسیار ساده می‌کند. بیشتر کتاب‌های نفیس این بخش از انتشارات پیام عدالت است که وقتی آنها را باز می‌کنید، بوی خوش کاغذهای معطر آن به مشامتان می‌رسد. در این بین، غیر از دیوان ادیبان بزرگ ایران مانند حافظ و سعدی، کتاب‌های قرآن و صحیفه سجادیه و فرمان امیرالمومنین به مالک‌اشتر نیز با استقبال خوبی مواجه شده است. این استقبال‌ها نشان می‌دهد‌ وقتی کتاب زیبا و مناسب به مخاطب ارائه شود، کم‌کم فرهنگ هدیه دادن کتاب حتی در ایام نوروز نیز رواج می‌‌یابد.

و اما غرفه بهار فاطمی. این غرفه یکی از پرمخاطب‌ترین غرفه‌های نمایشگاه سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی است؛ غرفه‌ای که در آن تا حد ممکن، کتاب‌هایی که پیرامون شخصیت و تاریخ و ابعاد مختلف زندگی حضرت زهرا(س) است‌ به نمایش در آمده. چینش مناسب کتاب‌ها و راهنمایی‌های مسئولان غرفه موجب شده تا بیشتر بازدیدکنندگان این غرفه دست خالی آنجا را ترک نکنند.

بن‌هایی که کتاب را رایگان می‌کند

سابقه سال‌های اخیر در برپایی نمایشگاه این ذهنیت را برای بسیاری از ما ایجاد کرده که در هر نمایشگاه کتابی باید غیر از تخفیف کلی اعلام‌شده، از راه‌های مختلف بن خرید کتاب نیز به مخاطبان ارائه شود. جدای از درست یا غلط بودن این ماجرا که برخی معتقدند معمولا افراد برای آنچه پول می‌پردازند، ارزش بیشتری قائلند و ارائه بن، کتاب را به مثابه کالایی بی‌ارزش برای بازدیدکننده معرفی می‌کند، در این نمایشگاه نیز بن‌هایی با 30 و 40 درصد تخفیف به مردم عرضه می‌شد، آن هم با روی خوش. برخی از این بن‌ها پیشتر از طریق مساجد و مراکز فرهنگی و برخی مدارس و دانشگاه‌ها و ارگان‌های نظامی مانند بسیج و سپاه بین مردم عرضه شده بود.

پوسترهایی که از دیوارها جمع شد

نخستین نمایشگاه ملی سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی ‌با‌تمام نقاط قوت و ضعفش تلاش کرده تا کتاب‌های مناسب این موضوع را در یک جا جمع کند و در فضایی آرام و مناسب در اختیار مخاطبان قرار دهد؛ ولی انتظار می‌رود که سال‌های بعد این عنوان پرطمطراق باشکوه‌تر و با کتاب‌های بیشتری برگزار شود. برپایی نمایشگاهی که مسئولیت آن به عهده بخش خصوصی (با حمایت وزارت ارشاد) بوده، اتفاق خوشایندی در حوزه کتاب و نشر است؛ ولی جا داشت‌ تیزرهای تبلیغاتی این نمایشگاه برای دعوت مردم به کتابخوانی بیش از این از رسانه‌ها بخصوص رسانه ملی پخش شود و پوسترهای تبلیغاتی آن که از سوی غرفه‌داران تحصیلکرده به دیوارهای شهر چسبانده شده بود، حداقل طی ایام برپایی نمایشگاه از سوی شهرداری بر دیوارها باقی می‌ماند تا افراد بیشتری به هتل لاله می‌آمدند و دلگرمی برگزارکنندگان نمایشگاه و ناشرانی که در این دوره حضور نداشتند، برای دور دوم‌ بیش از پیش می‌شد.

حورا نژادصداقت /‌ جام‌جم