اگر قرار است که در پایان دوره ریاست جمهوری اوباما و با روی کار آمدن رئیس جمهور تازه کار که به احتمال زیاد از حزب جمهوری خواه خواهد بود که سیاستهای ضد ایرانی این حزب همواره علیه ایران وجود داشته است،پس تضمین اجرا و ماندگاری توافق احتمالی ایران و 1+5 کجاست؟
هر چند جمهوری اسلامی ایران با 6 کشور در قالب 4 کشور غربی و دو کشور روسیه و چین گفتوگو میکند، اما مدتی است که گفتوگوهای ایران و آمریکا زبانزد شده است.
در واقع بیشترین زمان گفتوگوهای هستهای میان تهران و واشنگتن بوده است تا دیگر کشورهای عضو 1+5 و به همین خاطر است که هر گونه اظهار نظر مقامات آمریکایی از رئیس جمهور گرفته تا وزیر خارجه و سخنگوی دولت آمریکا به عنوان فصل الخطاب تلقی میشود.
رسانههای آمریکایی هم با برنامه ریزی دقیق و همسو با دولت و مجلس سنای این کشور سعی دارند فضا را به همین سمت و سو ببرند و با سیاستهای رسانهای و تحلیلهای خود گفتوگوهای هستهای را تنها میان ایران و آمریکا معرفی کنند که تصمیم گیرنده نهایی کاخ سفید است.
اما در میان کشورهای عضو 1+5 کشورهایی دیده میشود که میتواند در روند گفتوگوهای هستهای تأثیر گذار باشد و نقش خود را بیشتر و پررنگتر بازی کند. جمهوری اسلامی ایران هم باید از نقش روسیه در روند مذاکرات هستهای بیشتر بهره ببرد تا بتواند از اشتراکاتی که میان تهران و مسکو وجود دارد منافع خود را تأمین کند.
البته پیش بینی میشد که رسانهها و تحلیلگران آمریکایی چنین شبههای را اکنون که به زمان پایان گفتوگوهای هستهای که با تمدید به تیر ماه سال آینده کشیده شد میرسیم، چنین مسئلهای مطرح شود، آن هم از سوی روزنامهای که وابسته به دولت آمریکاست.
واشنگتن پست در شماره اخیر خود در مقالهای از احتمال بازنگری در توافق آتی با ایران پس از پایان دوره ریاستجمهوری اوباما خبر داده است.
بازنگری در توافق احتمالی آینده میان ایران و 1+5 به معنای لغو توافقی است که میان دو طرف انجام شده است، با این بازنگری، آمریکا فشارهای خود را با تحریمها بیشتر میکند،سیاست جمهوری خواهان با دموکراتها گرچه تفاوت دارد اما این دو حزب همانند قیچی عمل میکنند.
چنین اتفاقی اگر بیفتد، کشورهای غربی عضو 1+5 هم با آمریکا همراهی خواهند کرد، همانگونه که اکنون با آمریکا همراه هستند و هر زمان که مقامات آمریکایی درباره ایران سخن میگویند، آنها هم تبعیت خود را اعلام میکنند و هر زمان که باید نقش خود را بازی کنند، به میدان میآیند.
مقالهای که واشنگتن پست آن را به چاپ رسانده در واقع خواستهای است که آمریکاییهایی در پی آن بوده و هستند. برچیده شدن فعالیتهای هستهای ایران نهایت خواسته آمریکاییها است. در حالی که جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشور عضو آژانس بینالمللی انرژی اتمی حق استفاده صلح آمیز از انرژی هستهای را دارد.
نفوذ و تأثیر جمهوری اسلامی ایران در منطقه موضوع دیگری است که آمریکاییها را آزار میدهد. مبارزه عملی با تروریستهای منطقهای یکی از عواملی است که باعث شده است محبوبیت ایران در میان کشورهای منطقه افزایش یافته و به اقدامات آمریکاییها با ائتلاف به اصطلاح ضد داعشی که راه انداختهاند بد گمان شوند.
مردم منطقه و حتی مردم دنیا اکنون به خوبی میبینند که مقابل نیروهای تروریسم تکفیری که البته ساخته و پرداخته کشورهای غربی و سران مرتجع عربی است، چه کشوری ایستاده و به کشورهای هدف قرار گرفته یاری میرساند.
واشنگتن پست در مقاله خود نوشته است؛«دولت اوباما نشان داده است که به دنبال اجرای هر توافقی با ایران است که شامل لغو تحریم هایی است که در ابتدا از سوی کنگره علیه ایران اعمال شده است و قصد دارد این توافق را بدون در نظر گرفتن رأی کنگره، اجرا کند.این توافق برای برطرف کردن نگرانی های مربوط به گسترش سلاح های هسته ای و امنیت ملی آمریکا فاصله زیادی خواهد داشت و رئیس جمهور آمریکا در حالی که کمتر از دو سال دیگر به پایان زمامداریش باقی مانده، قصد دارد آن را به صورت یکجانبه اجرا کند.
این زمان باقی مانده و کوتاه اوباما اکنون به عنوان ابزاری برای جلوگیری از حتی توافق نهایی هستهای است و اگر این توافق در زمان مقرر انجام هم شود، این سناریویی است که دنبال میشود تا پس از اوباما بازنگری توافق انجام شود.
واشنگتن پست به نقل از کیسینجر نوشته است؛ «نخستین و گسترده ترین مساله توسط هنری کیسینجر در سخنانی در کمیته خدمات مسلح سنا مطرح شده است. کیسینجر گفته است؛ مذاکرات به عنوان تلاشی چند جانبه با رهبری اتحادیه اروپا آغاز شد و 6 کشور عضو شورای امنیت نیز با هدف جلوگیری از توانایی ایران برای توسعه یک گزینه هستهای، از این مذاکرات حمایت کردند. گرچه این مذاکرات چند جانبه ادامه دارد ولی ظاهرا به نظر می رسد این مذاکرات لزوماً تبدیل به گفتگوها بین ایران و آمریکا بر سر افق قابلیت هستهای ایران، نه موجودیت آن، تبدیل شده است.
هنری کیسینجر در این اظهار نظر خود ضمن اعلام موضع و خواسته رسمی خود آینده پس از اوباما را هم ترسیم کرده است. یعنی موجودیت فعالیتهای هستهای ایران مطرح است.
کیسینجر دلیل مخالفت خود را با ایرن هستهای اینگونه باین میکند؛ چنین توافقنامهای به احتمال زیاد موجب خواهد شد تا دیگر کشورهای منطقه از جمله عربستان سعودی، مصر و ترکیه نیز به دنبال تطبیق دادن قدرت خود با ایران باشند. تأثیر این توافقنامه این خواهد بود که مذاکرات را از جلوگیری از گسترش سلاح در منطقه به سوی مدیریت آن سوق خواهد داد.
دلیل غیر منطقی و غیر قابل پذیرش کیسینجر اینجا روشن میشود که هم اکنون هم کشورهایی از جمله پاکستان، هندوستان، کره شمالی، رژیم صهیونیستی دارای فناوری هستهای هستند و حتی کلاهک و موشک اتمی هم دارند. این کشورها به غیر از کشورهای غربی همانند آمریکا، انگلیس، فرانسه و... هستند که خود را محق دارا بودن فناوری هستهای در هر حوزه حتی نظامی میدانند.
رژیم صهیونیستی که با کمکهای آمریکا و کشورهای غربی به فناوری هستهای دست یافته است و در زمینه تسلیحاتی هم دارای کلاهکهای هستهای متعددی است، از جمله رژیمهایی است که خود مخل امنیت جهانی و منطقهای است. این رژیم که هیچ اعتماد و اطمینانی به سران آن نیست بیش از 200 کلاهک هستهای دارد. اما هیچگاه مورد شماتت سازمانهای بینالمللی هم قرار نگرفته است.
تیموتی کین سناتور آمریکایی اعتقاد دارد؛ در خصوص ایران، کشوری که ثابت کرده به شدت غیر قابل اعتماد است،نتیجه پایانی چیزی شبیه به وضعیت کره شمالی خواهد بود.
مقایسه ایران با کره شمالی یک مقایسه بی ارزش است که این سناتور انجام داده است. برای این که اکنون کره شمالی دارای سلاح هستهای است. اما ایران که در پی ساخت آن نبوده و نخواهد بود، چنین اقتدار و تأثیری گذاری در معدالات منطقهای و فرا منطقه دارد، ایا به واسطه سلاح هستهای آن را بهدست آورده است؟
آمریکاییها خود غیر قابل اعتماد و اطمینان هستند و به همین خاطر است که دیگران را متهم میکنند. جمهوری اسلامی ایران در این چند سال گذشته که گفتوگوهای هستهای را در دولتهای گوناگون انجام داده ثابت کرده است که هیچگاه دی پی ساخت سلاح هستهای نبوده است.فتوای رهبر معطم انقلاب هم که یک فتوای حکومتی و شرعی است این تضمین را داده است که ایران ئر پی تولید سلاح هستهای نیست.
در بی اعتمادی به آمریکا همین بس که در جریان دور تازه مذاکرات هستهای و توافق اولیه ایران و 1+5 آمریکاییها بارهای توافق را زیر پا گذاشتند و تحریمهای تازهای علیه ایران وضع کردند اما ایران پایبندی خود را به توافق ثابت کرد.
واشنگتن پس در پایان اینگونه نتیجه گیری میکند که؛با این حال، آنتونی بلینکن معاون وزیر خارجه آمریکا در نشست سنا تاکید کرده است که دولت تمایل دارد تا هر گونه رأی گیری کنگره در خصوص توافق با ایران را به صورت نامحدود، به تأخیر بیندازد. این خط مشی یکجانبه اوباما، میتواند حتی موجب مخالفت قویترین حامیان وی در کنگره شود. این مسأله به این معناست که توافق با ایران، ممکن است تنها ظرف چند ماه پس از پایان دوره ریاست جمهوری اوباما، از سوی رئیس جمهور بعدی مورد بازنگری قرار گیرد.
محمد صفری - جام جم آنلاین
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
پس اگر اینطوره كه به نظر میرسه همین طور هم باشه چه فایده داره این همه گفتوگو و این همه هزینه مالی و روحی وروانی