سوزاندن یک خلبان؛ اوج وحشیگری داعش

تمام روش‌های مجازات داعش ازجمله به صلیب کشیدن مسیحیان، بریدن سر نیروهای ارتش و پایین انداختن مردم از بالای ساختمان‌های مرتفع هر کدام نوعی خشونت بوده، اما این حقیقت که داعش از خشونت‌های خود فیلم گرفته نشان می‌دهد این گروه به دنبال تحقق دو هدف است؛ اصرار بر خشونت به‌عنوان ماهیت اصلی این گروه و ترساندن مردم کشورهای منطقه.

اقدامات پیشین داعش در اعدام خبرنگاران آمریکایی و انگلیسی باعث شد رهبران این دو کشور به اذعان این موضوع بپردازند که با وجود نیروهای پیشرفته‌شان، این گروه تروریستی می‌تواند از آنها انتقام بگیرد. سوزاندن خلبان اردنی نیز از همین رویه نشأت می‌گیرد و نشان می‌دهد این گروه چگونه می‌تواند پادشاه اردن را تحت‌تاثیر قرار دهد. به نظر می‌رسد داعش می‌خواهد نشان دهد خشونت استفاده شده از سوی این گروه به هیچ وجه پیش پا افتاده نیست و میزان وحشیگری‌های آن بتدریج زیاد می‌شود و از سر بریدن به سوزاندن زنده انسان می‌رسد. داعش ممکن است به این نتیجه رسیده باشد که سر بریدن با چاقو و شمشیر به اندازه کافی روی مردم تاثیر گذاشته و حال به دنبال این است که رعب و وحشت خود را نهادینه کند.

از سوی دیگر، کشتن این خلبان اردنی به این طرز وحشیانه، یک اهمیت تراژیک و نمادین نیز دارد. درواقع این خلبان اردنی قربانی خشونتی شد که یک اردنی دیگر به وجود آورده است؛ ابومصعب الزرقاوی، رهبر ابتدایی و شکل‌دهنده داعش که اصالتی اردنی داشت. پس از اشغال عراق در سال 2003، الزرقاوی از شهر الزرقا در اردن به پا خاست و گروه تروریستی‌ای را شکل داد که یک دهه بعد به شکل داعش نمود پیدا کرد. زرقاوی سال 2001 ابتدا از اردن به افغانستان و سپس به عراق رفت؛ او گروهی را تشکیل داد که علاوه بر هزاران شهروند عراقی، جان بسیاری از مردم در کشورهای منطقه را نیز گرفت.

مفهوم کنایه‌آمیز دیگر این ماجرا، ساجده الریشاوی عراقی است که داعش آزادی الکساسبه را به آزادی او از زندان‌های اردن منوط کرده بود. این زن در بمبگذاری هتل‌های امان در سال 2005 نقش داشت؛ پس از این حادثه بود که تروریست‌های عراقی جنگ خود را به کشورهای همسایه عراق کشاندند. در میان ده‌ها کشته بی‌گناهی که در انفجارهای سال 2005 جان خود را از دست دادند، یک چهره معروف نیز قرار داشت؛ در آن حادثه مصطفی عقاد کارگردان مشهور فیلم تاریخی محمد رسول‌الله(ص) کشته شد. زرقاوی و گروه‌های وابسته به او فردی را کشتند که در بیشتر سال‌های عمرش تلاش کرد به مردم نشان دهد این گروه‌های تروریستی لطمه فراوانی به وجهه اسلام زده‌اند. آنچه باعث مرگ معاذ الکساسبه شد، روند جهانی‌سازی و خشونت سازمان یافته‌ای است که از سال 2003 در خاورمیانه آغاز شده و از سال 2011 و با شروع درگیری‌ها در سوریه شعله‌ور تر شده است.

حمایت از داعش در بخش‌هایی از جامعه اردن مشاهده می‌شود. مثال مشخص در این زمینه شهر معان است که حمایت از داعش در این شهر موضوعی کاملا آشکار است و ساکنان آن پرچم این گروه تروریستی را براحتی بر بالای خانه‌های خود می‌زنند. البته مرگ این خلبان اردنی به احتمال زیاد باعث می‌شود هرگونه ابراز حمایتی نسبت به این گروه با چالش رو‌به‌رو شود. هرگونه واکنش سخت و شدید مقامات اردنی پس از مرگ الکساسبه نسبت به اتفاقات شهر معان، ممکن است نتیجه‌ای عکس داشته باشد و باعث شود افراد زیادی از مردم این شهر به داعش بپیوندند.

نوع پاسخ نیروهای امنیتی اردن به مرگ این خلبان بیست و شش ساله، مطمئنا در بلندمدت عواقب و پیامدهای امنیتی برای این کشور خواهد داشت. آنچه تاکنون انجام شده این است که مقامات اردنی صبح دیروز و ساعاتی پس از پخش ویدئوی کشته شدن الکساسبه، ساجده الریشاوی را اعدام کردند. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که هرگونه خشونت دولتی برای پاسخ دادن به خشونت‌های غیر‌دولتی، در وهله نخست باعث شعله‌ور‌تر شدن تنش‌ها می‌شود.

الجزیره انگلیسی ‌‌/‌‌ مترجم: حسین خلیلی