وقتی رادیو صدای سکه می‌دهد

از سوی دیگر با توجه به این‌که چند سال اخیر سال‌هایی است که به نام اقتصاد گره خورده و البته به دلایل مختلف مشکلاتی در اقتصاد خانواده نیز وجود دارد، بخش‌های اقتصادی رادیو و رادیو اقتصاد از اهمیت بیشتری برخوردار شده است.

علاوه بر اینها، اگرچه بسیاری از مردم، رادیو را ابزاری برای تفریح و سرگرمی می‌دانند تا اوقات فراغت و تنهایی خود را با آن سپری کنند، اما واقعیت این است که رادیو علاوه بر تامین سرگرمی کارکردهای آموزشی و اطلاع‌رسانی هم دارد که چه‌بسا باتوجه به ماهیت و ویژگی‌های این رسانه نسبت به رسانه‌های دیگر ابزار مناسب‌تری هم برای این کار باشد.

از سوی دیگر اقتصاد صرفا یک سری مباحث تخصصی و خشک نیست که برای مخاطب جذابیت نداشته باشد، برعکس به واسطه عمومیت و تاثیر مستقیمی که بر زندگی تک‌تک افراد دارد بشدت شنیدنی و جذاب است. مسائلی مثل مدیریت اقتصادی خانواده، چگونگی انطباق دخل و خرج، پول توجیبی بچه‌ها، هزینه‌های آموزشی فرزندان، یارانه‌ها و بسیاری ازموارد ریز و درشت دیگری که همه اقشار در هر سطحی با آن در ارتباطند، بخشی از مسائلی است که درحوزه اقتصاد قرار می‌گیرد. این موضوعات جدا از مباحث کلان اقتصادی است که در سطحی تخصصی‌تر قابل طرح است. بنابراین رادیو اقتصاد بیش از هر شبکه رادیویی دیگری با مسائل واقعی و جدی مردم سر و کار دارد و شاید هیچ دغدغه‌ای به اندازه مسائل اقتصادی عمومیت نداشته باشد.

در یک نگاه کلی می‌توان برنامه‌های شبکه رادیویی اقتصاد را به سه حوزه نظریه‌پردازی، اطلاع‌رسانی و مباحث آموزشی تقسیم کرد که هرکدام پاسخگوی بخشی از نیازهای مخاطبان در ارتباط با نیازهای اقتصادی است. در حوزه نظریه‌پردازی از مشارکت جدی با نخبگان برای ارائه مدل‌های نوین در بحث اقتصاد بهره می‌برد و در حوزه اطلاع‌رسانی در بخش‌های کوتاه سعی شده شنوندگان اطلاعات مناسبی در این زمینه دریافت کنند. همچنین در حوزه آموزشی روش‌های استاندارد را مطرح و مورد بررسی قرار می‌دهد. یکی از کارکردهای مهم رادیو اقتصاد در زمینه اطلاع‌رسانی، آشنایی شهروندان با حقوق اقتصادی خود یا مشاوره و راهنمایی در زمینه مشکلات و مسائل اقتصادی است. ضمنا این رادیو می‌تواند با ساخت برنامه‌های آموزشی، دانش اقتصادی مخاطبان را افزایش داده و در نهایت به اصلاح الگوهای اقتصادی و البته راهکارهای پیشرفت و رونق اقتصادی در جامعه دامن بزند.

رادیو اقتصاد می‌تواند به‌عنوان یک رسانه به آسیب‌شناسی اقتصاد و بازرگانی پرداخته و به تدوین یک نقشه موثر اقتصادی کمک کند. جهاد اقتصادی در ساحت‌های مختلف قابل ردیابی است، هم در زندگی خصوصی و فردی و هم در عرصه عمومی و اجتماعی. لذا حضور کارشناسان مختلف اقتصادی و حتی جامعه‌شناس و روان‌شناس که اقتصاد را از منظر دانش تخصصی خود مورد بررسی قرار دهند ضروری است. واقعیت این است که اگرچه رادیو اقتصاد یک رسانه تخصصی است، اما دامنه و قلمرو آن ساحت‌های گوناگونی را در بر می‌گیرد که حتی می‌تواند سویه سرگرم‌کننده و طنازانه هم داشته باشد.

درواقع رادیو اقتصاد می‌تواند با بهره‌گیری از ظرفیت‌های ادبی ـ هنری در قالب ساخت برنامه‌های نمایشی یا طنز هم به اقتصاد بپردازد، هرچند که حجم این برنامه‌ها نسبت به مباحث جدی و علمی کمتر باشد. نمایش‌های رادیویی در این شبکه متناسب با ماموریت این شبکه رادیویی تهیه و پخش می‌شود. نمایش رادیویی یکی از عناصر مهم رادیویی است و در این‌باره رسانه از ظرفیت‌هایش نهایت استفاده را می‌برد و هرگز خودش را محدود نکرده و مسلما رادیو اقتصاد هم متناسب با ماموریت‌های شبکه، نمایش‌های مناسبی تهیه و پخش می‌کند. قبلادر رادیو تجارت با مشارکت سازمان بورس نمایش‌های کوتاه دو تا چهاردقیقه‌ای تهیه و پخش می‌شد و اکنون نمایش‌های کوتاه نیز به مرکز هنرهای نمایشی رادیو سفارش داده می‌شود و نمایش‌های مختلفی برای ساعات پایانی شب روی آنتن این شبکه می‌رود.

استفاده از نمایش‌های رادیویی در این شبکه به معنای استفاده از ظرفیت‌های نمایشی و زبان هنر برای انتقاد از معضلات و مسائل اقتصادی است که قطعا از حیث روانشناختی مخاطب می‌تواند تاثیرگذار باشد و مخاطبان زیادی را جذب کند. ضمن این‌که باید پذیرفت اگرچه مباحث اقتصادی ممکن است پیچیده باشد، اما در عین حال شیرین و جذاب هم هست و به واسطه نسبت مستقیمی که با زندگی مردم دارد نیاز به شنیدن و گوش سپردن به آن از قبل در ظرفیت روانی مخاطب وجود دارد، فقط باید با برنامه‌سازی‌های جذاب و موثر، این ظرفیت را شکوفا و فعال کرد.

شاید اولین گام در این زمینه، این باشد که برنامه‌های رادیو اقتصاد به گونه‌ای تهیه و تولید شود که بتواند در عین پایبندی به اصول و مبانی تخصصی و علمی ـ اقتصادی واجد جذابیت‌های رسانه‌ای شود تا پیش از هر چیز موفق به جذب مخاطب بیشتر شده و در مرحله بعدی به رسالت‌های آموزشی و آگاهی بخشی خود بپردازد. نه فقط رادیو اقتصاد که هر شبکه رادیویی باید بتواند گوش شنوایی برای خود فراهم کند و بعد حرف‌های خوب بزند.

سید‌رضا صائمی / قاب کوچک (ضمیمه شنبه روزنامه جام جم)