تعهد استخدام فارغ‌التحصیلان دانشگاه فرهنگیان لغو می‌شود

حالا اینها را اگر بیفزاییم به مشکلات قدیمی آموزش و پرورش مثل کمبود معلم، کسری بودجه، کیفیت پراما و اگر آموزش و کمبود مدرسه و ده‌ها چالش ریز و درشت دیگر، نتیجه این است که این وزارتخانه تا زیر بینی در مشکل است و تحمل وزن یک پرکاه اضافه را هم ندارد اما نامه‌ای که بتازگی معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور به معاون اول حسن روحانی نوشته بیشتر از یک پر کاه وزن اضافه را بر آموزش و پرورش سوار کرده، وزنه‌ای که جویندگان شغل معلمی را با چالش‌های جدید رو‌به‌رو می‌کند.

محمدباقر نوبخت در این نامه از اسحاق جهانگیری خواسته تا لایحه‌ای به مجلس ارسال کند تا قانون تعهد خدمت در آموزش و پرورش لغو شود.

اشاره این قانون به دانشجویانی است که با هزینه دولت درس می‌خوانند و پس از فارغ‌التحصیلی به استخدام آموزش و پرورش در می‌آیند و به صورت خودکار معلم می‌شوند، کسانی مثل دانشجویان دانشگاه سابق تربیت معلم و دانشجویان فعلی دانشگاه فرهنگیان.

قانون متعهدین خدمت البته تاکنون یک بار لغو شده، آن هم در دولت دهم و در حین تصویب قانون مدیریت خدمات کشوری، ولی این لغو زیاد دوام نیاورد چون وقتی در سال 91، نمایندگان مجلس بحث تعیین تکلیف معلمان حق‌التدریس و آموزشیاران نهضت را به قانون تبدیل کردند، تعهد خدمت را بار دیگر احیا نمودند.

حالا محمد باقرنوبخت به دنبال مجاب کردن معاون اول رئیس جمهور است تا با حذف این استخدام‌های اتوماتیک در آموزش و پرورش از یک سو هزینه‌های دولت در این بخش را کاهش دهد و از سوی دیگر راه را برای استخدام فارغ التحصیلان همه دانشگاه‌های کشور در آموزش و پرورش باز کند.

این درخواست بخصوص به علت نیت دومش می‌تواند اقدامی مثبت باشد چون هم اکنون افراد حتی با داشتن شایستگی‌های تحصیلی و تجربی،شانسی برای ورود به حرفه معلمی ندارند چون تنها راه ورود به آموزش و پرورش قبولی در دانشگاه فرهنگیان از طریق کنکوراست.

پس اگر قانون حذف تعهد خدمت استخدام لغو شود همه دارندگان مدارک دانشگاهی می‌توانند مثل گذشته شانس خود برای ورود به وادی تدریس بیازمایند، ولی مشکل این اتفاق این است که با این شیوه هم عقبگردی غیرمنطقی به گذشته رخ می‌دهد و هم سرنوشت دانشگاه فرهنگیان به چالش می‌افتد، دانشگاهی که برای تشکیل آن قانون تصویب شده و برای راه اندازی اش وقت و هزینه زیادی صرف شده است.

به عبارت دیگر، لغو قانون تعهد خدمت در آموزش و پرورش می‌تواند به تغییر ماهیت دانشگاه فرهنگیان و ایجاد هرج و مرج و سردرگمی منجر شود و در بهترین حالت سرنوشتش چیزی شبیه دانشگاه تربیت معلم شود که نامش به دانشگاه خوارزمی تغییر کرد و رسالتش شد تولید افرادی مدرک به دست بدون تضمین استخدام که از نگاه ما چیزی جز یک دور باطل نبوده است.

دانشگاه فرهنگیان: نگران نیستیم

متن نامه‌ای که محمدباقر نوبخت به اسحاق جهانگیری ارسال کرده کاملا واضح،دانشگاه فرهنگیان را هدف گرفته، اما وقتی ما با امین الله فراهانی، مشاور سرپرست این دانشگاه گفت‌وگو کردیم این طور برداشت شد که دانشگاه فرهنگیان این نامه را خطاب به خود نگرفته یا این که مطمئن است فعلا جایی برای نگران شدن وجود ندارد.

امین الله فراهانی به خبرنگار جام جم گفت: لغو قانون تعهد خدمت در آموزش و پرورش نیازمند بررسی در مجلس است و وجود دانشگاه فرهنگیان نیز چون منشعب از این قانون است تا معتبربودن قانون، قطعی است، بنابر این به همه دانشجویان و استادان گفته ایم نگران نباشند.

اما با وجود این اگر دولت قصد تغییر در این حوزه را داشته باشد، قطعا دست به این کار خواهد زد و آن وقت جامعه می‌ماند با یک تغییر دیگر درحوزه استخدام‌ها که از شائبه اعمال ملاک‌های غیرمنطقی و دور از عدالت نیز دور نخواهد ماند.

یک روی دیگر این ماجرا هم می‌تواند تغییر درعملکرد دانشگاه فرهنگیان باشد به این نحو که به جای تبدیل به یک مکان برای تولید نیروی استخدام شده، به مکانی برای آموزش و تربیت نیروهای مورد نیاز آموزش و پرورش تبدیل شود، یعنی نیروها در دانشگاهی دیگر درس بخوانند و در دانشگاه فرهنگیان فقط دوره‌های معلمی را بگذرانند.

بظاهر سرپرست دانشگاه فرهنگیان نیز با این موضوع مشکلی ندارد چون محمود مهرمحمدی دیروزبه تسنیم توضیح داد که طبق اساسنامه دانشگاه فرهنگیان می‌توانیم فارغ التحصیلان بقیه دانشگاه‌ها را با گذراندن دوره آموزشی یک‌ساله در آموزش و پرورش جذب کنیم البته به گفته او برای اجرای این کار باید طرح اجرایی تدوین شود که هم اکنون در دست تهیه است و ممکن است به مهر سال آینده برسد؛ اما حتی با وجود این هم ابهامی که همچنان می‌ماند این است که اگر قرار بود این کارکرد دانشگاه فرهنگیان بر کارکردهای دیگرش غلبه داشته باشد، چرا از ابتدای تاسیس، کارکردی استخدامی برای آن تعریف شد و چرا حالا که این قضیه جا افتاده است، عده‌ای می‌کوشند وضع موجود را به هم بزنند؟

مجلس: باید تحقیق کرد

حتی اگر در دانشگاه فرهنگیان مقاومتی برای این قبیل تغییرات رخ ندهد، اما به نظر می‌رسد مجلسیان راحت با این موضوع کنار نیایند.

دلایل این کنار نیامدن سهل با موضوع یا به‌نوعی دست به عصا حرکت کردن نمایندگان در مواجهه با این مساله نیز دلایلی مختلف دارد که فرهاد بشیری، عضو کمیسیون آموزش مجلس به عنوان نماینده مخالف لغو تعهد خدمت به ما گفت وزارتخانه‌ای حساس همچون آموزش و پرورش باید حق تربیت نیروی مورد نیازش را به روشی که می‌پسندد داشته باشد، بنابر این هر تصمیمی که به این حق خدشه وارد کند، پذیرفتنی نیست.

در عوض اما قاسم جعفری، سخنگوی این کمیسیون از موضعگیری مطلق کمی کناره می‌گیرد و به تسنیم می‌گوید گرچه حذف دانشگاه فرهنگیان خطای بزرگی است، اما استفاده از فارغ التحصیلان دانشگاه‌های دیگر در شغل معلمی نیازمند بررسی است. استدلال او هم این است که در برخی از کشورهای دنیا فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد از طریق برگزاری آزمون در آموزش و پرورش جذب می‌شوند و دوره‌ای دو ساله برای آشنایی‌ آنها با فن معلمی و روش تدریس برگزار می‌شود که این شیوه قابلیت اجرا در ایران را نیز دارد.

اما گرچه هم اکنون که هنوز این اتفاقات در حد احتمالات است و حرف و حدیث‌ها در حد یک نامه از گوشه‌ای از دولت به گوشه دیگرش، خیلی‌ها از تداوم حیات دانشگاه فرهنگیان دفاع می‌کنند، اما نباید از این نکته غافل شد که این دانشگاه در طول عمر کوتاهش در خیلی از موارد راضی کننده عمل نکرده است.

جذب دانشجو معلمانی که برای معلمی ساخته نشده اند و یا پذیرش جوانانی که بجز انگیزه استخدام و داشتن شغل رسمی به این دانشگاه نیامده‌اند، در کنار بی نظمی‌ها و کیفیت نه چندان مطلوب آموزش‌ها که گاه و بیگاه گزارش می‌شود، بخشی از انتقاداتی است که تاکنون به گوش رسیده است. در واقع می‌شود استنباط کرد که اگر بحث تغییر کارکرد این دانشگاه مطرح است، گوشه‌ای از تقصیرها را هم باید متوجه عملکرد دانشگاه فرهنگیان دانست.

ولی با این حال در پس همه این بحث‌ها و انتقادها و این نامه تازه نوشته شده، موضوعی که نباید گم شود بحث استخدام معلم به روشی اصولی و عادلانه است، به طوری که در نهایت کسانی به مدارس وارد شوند که منشا تحول باشند، نه نسخه کپی شده نیروهای بی کیفیت که به نظام تعلیم و تربیت ضربه‌ها زده‌اند.

مریم خباز ‌‌- گروه جامعه