هدف از برگزاری این کنگره علمی جهانی مواردی همچون مقابله با فتنه تکفیر در جهان اسلام، دعوت به صلح و دوستی و برادری و تعامل میان مذاهب براساس حکمت، موعظه و جدال احسن، تلاش برای هوشیار کردن مسلمانان نسبت به ماهیت زشت و کریه جریانهای تکفیری، ایجاد صف واحد و گسترش زمینههای همگرایی مسلمانان برای مقابله با تکفیر و تلاش برای شناساندن توطئهها و نیرنگهای جهان غرب در سایه حمایت از جریانهای تکفیری عنوان شده بود.
آیتالله مکارمشیرازی، آیتالله احمد جنتی، ابراهیم الجعفری وزیر امور خارجه عراق، مولوی عبدالرحمن سربازی امام جمعه اهل سنت چابهار و سیدمهدی علیزادهموسوی دبیر اجرایی کنگره سخنرانان افتتاحیه این همایش بودند. علما و دانشمندان حاضر طی دو روز و در چهار کمیسیون تبارشناسی جریانهای تکفیری، ریشهیابی افکار تکفیری، جریانهای تکفیری و پیامدهای سیاسی آن و بررسی راهکارهای جهان اسلام برای برونرفت از بحران تکفیر به بحث و تبادلنظر در مورد جریانهای افراطی و تکفیری پرداختند. در پایان این کنگره دو روزه و در اختتامیه آن نیز از مجموعه مقالات کنگره در هشت جلد فارسی و عربی رونمایی شد و کنگره جهانی جریانهای افراطی تکفیری با قرائت بیانیهای به کار خود پایان داد.
باید به جهان بشریت ثابت کنیم تکفیریها از امت اسلامی نیستند
آیتالله مکارمشیرازی در این کنگره گفت: تکفیریها همزمان ضربه به اسلام و مسلمین و جهان بشریت میزنند و ما وظیفه داریم ریشه افکار تکفیریها را بررسی و تلاش کنیم ریشههای اعتقادی آنها را بخشکانیم. تکفیریها امروز آبروی اسلام را بردهاند و اسلام را که مکتب صلح و مهربانی است به خشونت کشیدهاند و ما باید به جهان بشریت ثابت کنیم تکفیریها از امت اسلامی نیستند. ما باید جوانان فریبخورده مسلمان را به آغوش اسلام بازگردانیم. برای این منظور مبارزه نظامی با این گروه منحرف لازم است، اما کافی نیست و باید ریشه اعتقادی آنها را از سوی علمای اسلام خشکاند.
اساس اسلام در خطر است
آیتالله جنتی در این کنگره گفت: تکفیریگری مساله روز جهان اسلام است که همه هستی اسلام را تهدید میکند. با تکفیریگری همه فرقههای اسلامی از شیعه و سنی و اساس اسلام مورد تهدید است. با وجود این همه علما که در جهان مشغول ترویج اسلام هستند، ولی اساس اسلام در خطر است.
تکفیریگری مساله اعتقادی نیست بلکه یک مساله سیاسی است و علمای یهود و مسیحی هم باید به جمع علمای اسلامی بیایند چون تکفیریها برای هیچ چیزی ارزش قائل نیستند و همه چیز را هتک حرمت میکنند. بیداری اسلامی در حال گسترش است و اسرائیلیها و آمریکاییها از این خیزش اسلامی احساس خطر کردند، بنابراین مسلمانان را به جان هم انداختند تا اسلام گسترش نیابد. بر همه مسلمانان لازم است علیه تکفیریها مبارزه و مقاومت کنند. بخشی از مشکل تکفیریها مساله فرهنگی است و جوانان را گول زدند که حرکتشان را جهادی بدانند و اگر کشته شدند خود را شهید بدانند. اما در هر صورت باید در کنار فعالیتهای تبلیغی و فرهنگی، کارهای عملی هم انجام داد؛ چون سران این گروهها با دلیل و منطق کار نمیکنند. اگر این افراد متوجه بودند، حتما در همایشی جمع میشدند و حرفشان را میزدند.
وظیفه علما روشنگری در قبال بدعت تکفیر و ترور است
ابراهیم الجعفری وزیر امور خارجه عراق گفت: نخستین مساله در مواجهه با تکفیریها شناخت صحیح آنهاست. تکفیریها همه را به نام اسلامی جعلی تهدید میکنند. در قرآن کریم بیش از 6000 آیه وجود دارد که مسلمانان در آنها اختلافی ندارند؛ قبله و دیگر احکام از جمله مشترکات مسلمانان است. پس نباید در امور دیگر هم اختلاف کرد. مسائل مشترک فراوانی میان مسلمانان وجود دارد، اما سوال اینجاست که چرا این امور به عنوان اصل، در مقابل اختلافات قرار نمیگیرند تا از ریخته شدن خون مسلمانان جلوگیری شود؟ فرهنگ تروریسم و تکفیر، فرهنگی است که به دلیل اختلافات کوچک، خون و مال دیگر مسلمانان را مباح میداند و زمینهساز ظهور گروهی مانند داعش شده است. این یک بدعت به نام اسلام است و تا وقتی که این بدعت به نام اسلام ادامه دارد، وظیفه علماست که در این زمینه روشنگری کنند. تروریستها دین و مذهب ندارند. داعش ابتدا به منطقهای سنینشین حمله کرد، اما تکفیریها به هیچکس رحم نمیکنند و هیچ مذهبی از دست آنها در امان نخواهد بود.
تکفیریها در واقع با مستضعفین مقابله میکنند
دکتر محمد العاصی، امام جمعه سابق واشنگتن در این کنگره گفت: در طول تاریخ برخی امتها که نسبت به پیامبران خود کفر میورزیدند، عملا میخواستند ملت خود را به ورطه هلاکت بکشانند، اما در آیات قرآن آمده است که خداوند وعده هلاکت این افراد را داده است. همچنان که لغت کفر به معنای پوشاندن است، در حقیقت تکفیریها هم واقعیتهای جامعه را میپوشانند، اما از این غافل هستند که خداوند وعده داده است که آتش برای کسانی که ستم میکنند فراهم کرده است. تکفیریها در واقع با مستضعفین مقابله میکنند. باید به مقابله همهجانبه با تکفیریها پرداخت چون امروز برای بسیاری از گروههای اسلامی روشن شده است که تکفیریها زمینه را برای پروژه اسلامهراسی که از چند سال قبل آغاز شده، فراهم میکنند.
تکفیر ثمره تلخ حب ریاست و ثروت است
مولوی عبدالرحمن سربازی، امام جمعه اهل سنت چابهار نیز گفت: ماهیت و انگیزه تکفیریها و افراطگرایان که مایه دردسر انسانیت شدهاند باید بررسی دقیق شود. پدیده تکفیر ثمره نفی تقلید است و احیای تفکر تقلید از مجتهد و مرجع تقلید واجدالشرایط میتواند با حرکت تدریجی و مناسب، ریشههای این تفکر افراطی و غیرشرعی و غیرانسانی را خشک کند.
تکفیر ثمره تلخ حب ریاست و ثروت است. تکفیر ثمره سالها استکبار آمریکا و اسرائیل است که میخواهند با شیوههای مختلف وحدت مسلمانان را از بین ببرند و به دنبال ساقط کردن امپراتوری اسلامی هستند. بیتوجهی بسیاری از مدعیان اسلام به اهداف مبارزه و تحریف مبانی جهاد و ستیز با کفار یکی از عوامل شکلگیری تکفیر است، در حالی که ما در ماه با حرمت محرم و درسی که از فرزند رسول خدا امام حسین(ع) گرفتیم، میدانیم که هدف و مقصد حفظ آیین است. در دین اسلام تفکر تکفیری و افراطی وجود ندارد و اسلام دین مهربانی و نبی خدا نبی رحمت است.
یکی از زمینههای تکفیر فتوا دادن افرادی است که وجاهت فتوا دادن ندارند. کسی باید فتوا بدهد که در مکتب فتوا نزد استادان ماهر زانوی علمآموزی زده باشد و سالها در این زمینه کار کرده و در مقام مرجعیت باشد. فتوا باید دست مفتی و مرجعیت باشد. علمای اهل سنت براساس اصول و ضوابط فقه ـ که در دین اسلام است ـ فتوا میدهند و کسی از علمای ما وجود ندارد که برخلاف اصول و ضوابط دین فتوا بدهد. گفتنی است کنگره جهانی جریانهای افراطی و تکفیری از دیدگاه علمای اسلام در شرایطی با حضور علما و شخصیتهایی از 83 کشور دوم و سوم آذر برگزار شد که پیش از آن و به همت برگزارکنندگان کنگره سه پیشهمایش نیز با همین موضوع و با هدف تعامل و تبادل اطلاعات و آراء و نظرات علمای اسلام در کشورهای سوریه، پاکستان و عراق و جمعا با حضور بیش از 400 نفر از علمای اسلامی برگزار شده بود.
سید مهدی موسوی / جامجم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد