اچ‌آی‌وی جوان نیست

وقتی اولین فرد مبتلا به ایدز وارد کینشازا شد، این منطقه پرتراکم‌ترین محل تجمع انسانی بود؛ چرا که بسیاری از مسیرهای ارتباطی به این شهر ختم می‌شد و به نوعی از نظر موقعیت جغرافیایی، این ناحیه را منطقه‌ای راهبردی در مسائل تجاری و کاری آن زمان آفریقا می‌شناختند.

اطلاعات ثبت‌شده تاریخی مربوط به دهه 40 قرن بیستم میلادی نشان می‌دهد که در آن دهه بیش از یک میلیون نفر با استفاده از قطار به این شهر وارد و از آن خارج شده‌اند. در دهه 60 میلادی سده گذشته نیز میزان رشد تعداد افرادی که به اچ‌آی‌وی مبتلا بودند از میزان رشد جمعیت شهرنشین آن منطقه پیشی گرفته است.

وقتی قایق‌ها و قطارها با سرعت خیره‌کننده‌ای این ویروس خطرناک را به اقصی نقاط آفریقا و به تبع آن سراسر جهان منتقل می‌کردند، عوامل دیگری، نظیر کارگران جنسی، نقش مخرب خود را ایفا می‌کردند.

این تحقیقات را گروهی متشکل از دانشمندان دانشگاه آکسفورد از بریتانیا و دانشگاه لوون از بلژیک انجام داده‌اند و موفق به بازسازی اطلاعات ژنتیکی و تاریخی مربوط به اچ‌آی‌وی بر اساس بررسی عملکرد نمونه‌های به‌دست ‌آمده از دی‌ان‌ای ویروس شدند. بر اساس این اطلاعات، ریشه‌های اولیه این بیماری به دهه 1950 ​ بازمی‌گشت. با انجام آزمایش‌های بیشتر و پیشرفته‌تر اما محققان موفق شدند شجره‌نامه ویروس را به​طور کامل ترسیم کنند که رد​پای آن در دهه 1920میلادی سده گذشته را بخوبی نشان می‌داد. متأسفانه هیچ‌گونه اطلاعات ثبت‌شده‌ای از افرادی که در آن زمان به این بیماری مبتلا بودند در دست نیست؛ چرا که پزشکان در آن موقع قادر به تشخیص بیماری و نوع آن نبودند. این ویروس پس از ورود به بدن، عملکرد دستگاه ایمنی را به طور کامل مختل و فرد را مستعدِ ابتلا به هر گونه بیماری و هجوم خارجی می‌کند. با توجه به چنین عملکردی از اچ‌آی‌وی، تنها راه‌حل رسیدن به پیشینه تاریخی‌اش، بررسی اطلاعات ژنتیکی این ویروس است. این اطلاعات به وضوح نشان می‌دهد که اچ‌آی‌وی با سرعت خیره‌کننده‌ای در ناحیه مرکزی آفریقا یعنی جمهوری دموکراتیک کنگو تکثیر شده. در بازه زمانی 1930 تا 1950 نیز به کمک راه‌آهن و قایق‌ها این بیماری با سرعت بسیار بیشتری نواحی شمالی و شرقی آفریقا را درنوردیده است. ابتدا این بیماری مختص افراد خاصی از جامعه بود، اما رفته‌رفته طیف گسترده‌تری از افراد در سراسر جهان به آن مبتلا شدند.

یقینا در اوضاع فعلی نمی‌توان با اطمینان از مکان و زمان پیدایش این بیماری صحبت کرد، اما اکنون دیگر مطمئن هستیم که اولین جرقه‌های ابتلای انسان به این بیماری دهشتناک در دهکده کینشازا و در دهه 1920میلادی​ زده شده است. (ضمیمه سیب)

مترجم:‌ سیدآرش شیرخورشیدی

منابع: گاردین، ساینس دیلی