ناداوری‌های نابهنگام

فرانک شارماخ، داور آلمانی جدال علی مظاهری با خوزه لاردوت که با تصمیمات اشتباه خود باعث حذف نماینده ایران از پیکارهای بوکس المپیک لندن شده بود از سوی اتحادیه بوکسورهای آماتور جهان با پنج روز محرومیت روبه‌رو می‌شود. آقاجان آبیف، داور فنی آذربایجانی نیز به دلیل اشتباهات فاحش خود از دهکده المپیک اخراج می‌شود و ...

بازی ایران ـ آرژانتین در جام جهانی فوتبال با همه قدرتی که فوتبال آرژانتین دارد صفر ـ صفر پیش می‌رود. ایران صاحب یک موقعیت در محوطه جریمه آرژانتین می‌شود اما داور اعتقادی به خطای بازیکنان حریف روی اشکان دژاگه ندارد و در واقع ناداوری یک ضربه پنالتی را از تیم ملی فوتبال می‌گیرد...

تیم فوتسال دبیری تبریز در جام باشگاه‌های آسیا با ناداوری که به دلیل گرفتن پنالتی و اخراج سرمربی تیم دبیری، فرصت برتری به نماینده تایلند می‌دهد، به حریف می‌بازد.

ناداوری؛ عبارتی که در ورزش ایران بارها شنیده شده و اینها فقط بخشی از این ناداوری‌ها در ورزش ایران بوده است. ناداوری، پدیده‌ای است که به دنبال شکست ورزشکاران ایرانی در داخل و خارج از کشور آشکار می‌شود و معمولا در پی هر بار ناداوری در بعد بین‌المللی، نگاه‌ها به سمت و سوی کرسی‌های جهانی ورزش می‌رود.

این روزها با حساسیت بازی‌های آسیایی اینچئون کره‌جنوبی و با آخرین فرصت‌هایی که ورزش ایران برای جمع‌آوری و افزایش مدال دارد، پدیده ناداوری در سرنوشت کاروان ورزش ایران و رده‌بندی کلی آن در بین تیم‌ها، تاثیر منفی می‌گذارد، از این رو ناداوری‌ها بیشتر به چشم می‌آید.

ناداوری در ورزش‌هایی مانند کشتی که امتیاز دادن آن به وسیله داوران است و قضاوت فاقد سیستم الکترونیکی مانند تکواندو است، اشتباه انسانی در تصمیم‌گیری را اجتناب‌ناپذیر می‌کند، بنابراین در کشتی، اشتباه داوری را نمی‌توان کتمان کرد.

در سال‌های گذشته وقتی هنوز هوگوهای تکواندوکاران الکترونیکی نبود دعوا بر سر قضاوت‌های یکجانبه به نفع کره‌ای و علیه ایرانی‌ها داغ بود. ایران به عنوان قدرت تازه وارد تکواندو و کره جنوبی به عنوان مدعی سنتی این ورزش رقابت‌های نزدیکی داشتند، اما کره‌ای‌ها هر کجا کم می‌آوردند از ناداوری علیه تکواندوکاران ایران سود می‌بردند. وقتی هوگوها الکترونیکی شد و دخالت انسان در نحوه امتیازدهی از بین رفت، تکواندوی ایران نفس راحتی کشید.

حسن ذوالقدر، مدیر تیم‌های ملی تکواندو در بازی‌های اینچئون به همین نکته اشاره می‌کند و می‌گوید کره‌ای‌ها با سیستم امتیازدهی الکترونیکی نمی‌توانند علیه ورزشکاران ما اعمال نفوذ کنند. امتیازدهی در تکواندو هوشمند است و شاید بعد از دو بار ناداوری علیه سعید عبدولی در المپیک و بازی‌های آسیایی همه، حتی خود سعید آرزو کنند یک روز داوری کشتی هم هوشمند شود!

با وجود این، کشتی همچنان شاهد ناداوری است. حتی در بازی‌های آسیایی که ورزش ایران امید زیادی به مدال‌آوری در روزهای آخر دارد تا جایگاه خود را بعد از چین، کره جنوبی و ژاپن تثبیت کند.

ناداوری در کشتی بار دیگر سعید عبدولی را قربانی کرد و با شکست این فرنگی کار ایران مقابل کشتی‌گیر میزبان، حتما دوباره نگاه‌ها علاوه بر ناداوری متوجه نداشتن کرسی جهانی هم می‌شود. حرف‌هایی درباره نداشتن و نساختن مدیرانی در سطح مدیریت بین‌المللی ورزش بارها تکرار شده است اما تاکنون از این مباحث تکراری، ورزش ایران سودی نبرده و به کرسی بین‌المللی دست پیدا نکرده است.

در ورزش ایران فقط کشتی نیست که از این محرومیت رنج می‌برد. ما در بیشتر رشته‌ها مدیرانی اثرگذار نداریم که بتوانند با این ناملایمتی​ها در سطح جهان کمک کنند.

صمد نیکخواه‌بهرامی کاپیتان تیم ملی بسکتبال در مصاحبه‌های اخیر خود به این نکته اشاره می‌کند که چگونه با وجود قدرت بسکتبال ایران نمی‌توانیم میزبان رقابت‌های مهمی مانند جام ملت‌های آسیا باشیم؟ او در واقع با این پرسش روی ضعف بسکتبال ایران در مناسبات بین‌المللی تاکید دارد.

برخی آمارها نشان می‌دهد ورزش ایران در رشته‌های مختلف نزدیک به 90 کرسی بین‌المللی دارد اما واقعیت این است کرسی‌هایی که نصیب ورزش ایران می‌شود تاثیری ندارد و اغلب آنها تشریفاتی است. در کشتی؛ روس‌ها، آذربایجانی‌ها و قزاق‌ها با لابی گری خود بارها کشتی ایران را ضربه فنی کردند. این پروسه حتی در تالارهای خودمان هنگام برگزاری مسابقه‌های جهانی بارها مشاهده شد اما تاکنون کشتی برای برون‌رفت از این اعمال نظرها گام اساسی برنداشت.

کشتی عبدولی اولین نمونه از ناداوری نیست و آخرین آن هم نخواهد بود. عزیز اطاعتی داور بین‌المللی کشتی ایران که قضاوت‌های کشتی در اینچئون را عهده دار است بعد از ناداوری کشتی عبدولی می‌گوید: متاسفانه وقتی در آسیا نماینده‌ای نداریم و جایگاهی در فدراسیون بین‌المللی کشتی هم نداریم این مساله باعث می‌شود چنین رفتار و حق‌خوری در حق کشتی‌گیران ما صورت بگیرد، اما مطمئن باشید که کشتی‌گیر کره‌ای هم نمی‌تواند خودش را راضی کند که در این مسابقه به پیروزی رسیده است.

پس از اتفاقات کشتی سعید عبدولی، کیم رئیس فدراسیون جهانی کشتی آسیا که خودش اهل کره‌جنوبی است، در این باره می‌گوید: من هم ناداوری را احساس کردم ولی من فنی نیستم و نمی‌توانم در مورد آن اظهارنظر قطعی کنم. کمی دورتر از این مسابقه‌ها و در پیکارهای جهانی با وجود قهرمانی ایران اما تعدادی از کشتی‌گیران از نحوه قضاوت‌ها ناراضی بودند. قاسم رضایی دارنده مدال برنز رقابت‌های کشتی فرنگی جهان می‌گوید با ناداوری طلای این رقابت‌ها را از دست داده است.

ناداوری برای ورزش ایران فقط مختص به کشتی نیست. در بازی‌های آسیایی؛ بوکس و کبدی هم از این موضوع متضرر شدند مانند فروتن گل‌آرا نماینده 60 کیلوگرم ایران که در اولین مبارزه‌اش مقابل حریف تایلندی شکست خورد. او درباره ناداوری می‌گوید:داوران چون دوست نداشتند در دور دوم با کره‌جنوبی میزبان مبارزه کنم، امتیاز مرا نمی‌دادند. به همین دلیل باعث شکست من شدند، در حالی‌ که یکی از شانس‌های مسلم مدال بودم. متاسفانه برای ما ناداوری عادت شده است.

در کبدی غلامرضا مازندرانی ورزشکار ایرانی در همان روزهای اول از ناداوری هشدار می‌دهد و می‌گوید: کادر داوری رقابت‌های کبدی ناداوری را برای ایران آغاز کرده‌اند تا بی‌انصافی‌ها و حمایت‌های خود را از تیم‌های کره جنوبی و هند طبیعی جلوه دهند.

قضاوت‌های نادرست داوران از نقطه نظر روانی روی ورزشکاران تاثیر منفی می‌گذارد. دکتر حسن زندی استاد روان‌شناسی ورزشی می‌گوید: ناداوری، کنترل روانی ورزشکار را تا حدود زیادی از بین می‌برد و باعث بروز یکسری آسیب‌های پیش‌بینی نشده در مسابقه می‌شود.

او این نکته را به همراه شرایط محیطی مانند آب و هوا و وجود تماشاگر ارزیابی می‌کند و خطاب به مربیان و ورزشکاران می‌گوید مراقب عوامل محیطی باشند. دکتر زندی ادامه می‌دهد: قضاوت نادرست داوران بویژه در بازی‌های حساس حتی می‌تواند به سلامت ورزشکاران ضربه بزند چون بر هم خوردن تعادل آمادگی روانی تاثیر مستقیم روی شرایط جسمانی می‌گذارد. تصمیم اشتباه داور، در بازی‌های حساس با توجه به فشار مضاعف روی ورزشکاران، آنها را آسیب‌پذیرتر می‌کند.

محمد رضاپور / گروه ورزش