طرح «نکاشت» برای نجات دریاچه ارومیه

سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به این‌که اجرای این طرح از مصوبات دولت برای نجات دریاچه است، به ایرنا می‌گوید: در این طرح قرار است 50 هزار هکتار از اراضی زراعی در بخش زرینه‌رود به اجاره دولت درآید و کشاورزان دیگر در آن کشت نکنند، به این ترتیب که خسارت ناشی از نکاشتن محصول، به صاحبان اراضی داده شود تا آب این بخش به دریاچه ارومیه برسد.

داوود رضاعرب با بیان این‌که اعتبار در نظر گرفته شده برای طرح نکاشت، 250 میلیارد تومان است که از سوی دولت تامین می‌شود، می‌افزاید: این طرح سه ساله و موقتی است، اما میزان مبلغ خسارت افرادی که زمین‌های زراعی خود را نمی‌کارند، فعلا یک ساله پرداخت می‌شود.

به گفته وی، زمان اجرای این طرح آبان (هنگام کشت پاییزه) و مجری آن استانداری‌های آذربایجان غربی و شرقی است و ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز بر آن نظارت دارد.

عرب با اشاره به این‌که صاحبان این اراضی کشاورزی می‌توانند کشت دیم خود را که به آب نیاز ندارد، انجام دهند، یادآور می‌شود: اکنون دریاچه ارومیه بدترین روزهای خود را سپری می‌کند که امیدواریم هر چه زودتر شاهد بارندگی در این منطقه باشیم.

سیدمرتضی موسوی، مدیرکل دفتر مدیریت به هم پیوسته منابع آب حوضه دریاچه ارومیه نیز از توقف عملیات احداث چهار سد برای تثبیت آب در دریاچه ارومیه خبر داد و افزود: در این راستا و در ماه‌های اخیر، وزارت نیرو سدهایی را که موجب افزایش برداشت از منابع آبی حوضه می‌شد، همچون سد سیمینه‌رود، باراندوز و نازلو در استان آذربایجان غربی و سد لیلان چای در آذربایجان شرقی را متوقف کرد.

انتقال آب کشاورزی به شهرها

طرح «نکاشت» به عنوان یکی از 26 مصوبه ستاد احیای دریاچه ارومیه در اراضی کشاورزی اطراف این دریاچه در حالی به اجرا درخواهد آمد که پیش از این به دلیل وجود تنش آبی شدید در چند شهر، در اراضی کشاورزی برخی از نقاط کشور به اجرا درآمده بود. به طور مثال امسال از کشاورزان حاشیه رودخانه زاینده‌رود در استان اصفهان خواسته شد تا کشت بهاره خود را در اراضی اطراف این رودخانه تعطیل کنند و در مقابل طبق مصوبه هیات وزیران در تیرماه و به گفته نوبخت، سخنگوی دولت مقرر شد از صندوق توسعه ملی حدود 210 میلیارد تومان برای جبران خسارت به این کشاورزان پرداخت شود.

به گزارش فارس، حمیدرضا تشیعی، معاون نظارت بر بهره‌برداری آبفای کشور که چندی پیش از تنش آبی در 12 کلانشهر کشور خبر داده بود، دهم شهریور از رفع تنش آبی در ده‌ شهر از 12 شهر مذکور و رسیدن وضع آب این شهرها به حالت پایدار خبر داد و گفت: این امر با انجام تمهیداتی همچون حفر و تجهیز 213 حلقه چاه و اجاره 50 حلقه چاه کشاورزی صورت گرفته است.

تخصیص و انتقال بخشی از آب کشاورزی به آب شرب برخی شهرها و دریاچه ارومیه در حالی صورت می‌گیرد که برخی کارشناسان معتقدند این کار در درازمدت به ضرر بخش کشاورزی و تولیدات کشور خواهد بود.

پرویز کردوانی، پدر کویرشناسی ایران با اشاره به این‌که تعطیلی کشاورزی برای تامین آب شرب و صنعت، فقط مسکن و راهکاری موقت است، در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: دادن آب کشاورزی به بخش‌های دیگر کشور در درازمدت کاری اشتباه و جبران‌ناپذیر است که به نابودی کشاورزی، تخلیه روستاها، مهاجرت روستاییان به شهرها و افزایش چند برابری مشکلات منجر می‌شود.

وی معتقد است: اگر بخش عمده ای از آب در بخش کشاورزی هدر می رود چاره اش تعطیلی کشاورزی نیست بلکه باید با انجام اقدامات و تمهیداتی همچون اجرای آبیاری نوین از هدر رفت آب در این روش کاست.

کردوانی می‌افزاید: در شرایط فعلی، انتقال آب کشاورزی برای تامین آب شرب شهرها به عنوان راهکاری موقت و در صورتی که خسارت کشاورزان پرداخت شود، تا حدی قابل توجیه است، اما دادن این آب به دریاچه ارومیه هیچ توجیه علمی ندارد و کاری عبث و بی‌فایده است.

دریاچه ارومیه با انتقال آب احیا نمی شود

وی در تشریح این نظر می‌گوید: این دریاچه طی 14 سال بتدریج خشک و اکنون به نمکزار تبدیل شده و در تمام این مدت هیچ کاری برای آن انجام نشده است، اکنون می‌خواهند آن را با آب کشاورزی استان‌های آذربایجان شرقی و غربی و سد شهید مدنی احیا کنند، در حالی که نه‌فقط هیچ راهکاری موجب احیای آن نخواهد شد، بلکه حتی با انتقال آب به آن، آب چاه‌های اطراف نیز شور و موجب نابودی کشاورزی این دو استان می‌شود.

وی تاکید می کند احیای این دریاچه دیگر به هیچ عنوان امکان پذیر نیست و مسئولان بهتر است به جای صرف میلیاردها دلار برای انتقال آب به این دریاچه آن را به حال خود رها و حداقل از نمک های آن استفاده کنند. زیرا این دریاچه اکنون بیمار است و حتی اگر آب دریای خزر نیز به آن منتقل شود نمی تواند آب را در خود نگه دارد و فقط به سایر مناطق آسیب می رساند.

به عقیده کردوانی، به دلیل حفر 53 هزار حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق طی سال‌های اخیر در اراضی اطراف این دریاچه، اکنون هر چه آب در آن ریخته شود، به صورت معکوس به سمت این چاه‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی سرازیر می‌شود و از آنجا که آب دریاچه شور است، آب آنها را هم شور کرده و موجب نابودی کشاورزی این مناطق می‌شود. به طوری که طبق گفته قاضی‌پور، نماینده ارومیه در مجلس، 50 روستای اطراف دریاچه به دلیل شور شدن آب آنها، سه سال پیش تخلیه شد و همچنین به گفته مسعود محمدیان، رئیس جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی به دلیل پسروی دریاچه ارومیه، 204 هزار هکتار از اراضی و آب هفت شهرستان در این استان نیز در معرض شور شدن است.