خشونت ناشی از نفرت

بتازگی نتایج یک تحقیق نشان داده این نوع خشونت‌ها در جمهوری چک به شکل حادی درآمده است. طبق نتایج به دست آمده از کمیسیون اروپایی، 32 درصد مردم رومانی که در جمهوری چک زندگی می‌کنند، مورد حمله فیزیکی یا تهدید قرار می‌گیرند و تقریبا دو سوم قربانیان هرگز این حملات را به پلیس گزارش نمی‌کنند. مردم رومانی بیش از هر ملیت دیگری در جمهوری چک در معرض نفرت قرار دارند. پاتریک، یکی از قربانیان تمسخرهای نژادپرستانه در جمهوری چک است. او توضیح می‌دهد: «من دبیرستان را در ماه سپتامبر، شروع کردم. درمیان اعضای خانواده، من اولین کسی هستم که به دبیرستان می‌رود. من یک پروفایل فیسبوک داشتم. در مدت شش ماه پیام‌های نژادپرستانه در فیسبوک از طرف افراد مختلفی برای من فرستاده شد. فکر می‌کنم آنها همکلاسی‌هایم بودند، اما از پروفایل‌های جعلی برای این کار استفاده می‌کردند.»

پاتریک بعد از این اتفاقات دیگر به مدرسه نرفت چرا که آن تهدیدات، رویای دبیرستان را برای او به کابوس تبدیل کرده بود. این نوجوان با حمایت مادرش، مراتب را به پلیس گزارش داد. بعد از دخالت و تماس پلیس با مدرسه، تهدیدها متوقف شد. البته مدتی طول خواهد کشید تا پاتریک بتواند بدون ترس به مدرسه برود.

برای بسیاری از اهالی رومانی که در چک زندگی می‌کنند، حملات کلامی نژادپرستانه امری روزمره است و تحقیقات بین‌المللی نیز این موضوع را تائید کرده ‌است. آنچه مسلم است، قربانیان باید از ابزارهای قانونی که برایشان در نظر گرفته شده، استفاده کنند.

بسیاری از قربانیان علت حمله‌هایی را که به آنها می‌شود، می‌دانند. در این میان شهادت قربانی به عنوان شاهد عینی حادثه، می‌تواند بر نحوه رسیدگی به پرونده تاثیرگذار باشد و با در نظر گرفتن این موضوع، پلیس ممکن است به تحقیقاتی ویژه در خصوص جرایم نفرت بپردازد. اگر قربانی، جنایتی را گزارش کند و باور داشته باشد که تنها دلیل حمله، قومیت، ملیت، رنگ پوست و دیگر ویژگی‌های غیرقابل تغییر انسانی است، پلیس این موضوع را در تحقیقات خود در نظر می‌گیرد. قابل استنادترین نشانه انگیزه جرایم مربوط به نفرت، تهدید کلامی یا نوشتاری است، اما در بسیاری از موارد، مجرم مدرک قابل استنادی بر جا نمی‌گذارد. در چنین شرایطی پلیس از ابزار شناسایی دیگری استفاده می‌کند تا متوجه شود جرم اتفاق افتاده بر اثر نفرت است یا خیر؟ مثلا
در زمینه تخریب اموال، پلیس باید این موضوع را در نظر بگیرد که خانه یک فرد رومانیایی بیشتر از دیگر ملیت‌ها مورد تخریب قرار می‌گیرد، پس این جرم مربوط به نفرت است. زمان وقوع جرم نیز باید مورد نظر قرار بگیرد. در جمهوری چک در بسیاری از موارد ارتباط مستقیمی میان تظاهرات احزاب راستگرای افراطی و حمله به قربانیان خاص وجود دارد. همچنین در روزهای خاصی که مناسبت‌های احزاب راستگراست، حملات نژادپرستانه بیشتری رخ می‌دهد. در نتیجه زمان وقوع جرم نیز باید در نظر گرفته شود.

نشانه‌های دیگری نیز برای شناختن جرایم ناشی از نفرت باید همواره مد نظر باشد، از جمله این‌که مجرم و قربانی یکدیگر را نشناسند، از ملیت‌های مختلف باشند و دلیل واضح دیگری برای حمله وجود نداشته باشد. بسیاری از حمله‌کنندگان وابسته به احزاب راستگرای افراطی هستند. نتایج تحقیقاتی که درباره جمهوری چک صورت گرفته، نشان می‌دهد مردم این کشور حدود 20 درصد جرایم ناشی از نفرت را انجام می‌دهند و 20 درصد این مجرمان، خودشان عضو گروه‌های اقلیت جامعه هستند. بنابراین اکثر این مجرمان انسان‌های معمولی هستند.

بیشتر جرایم مربوط به نفرت مدت زیادی بعد از وقوع، گزارش می‌شوند و در این میان گاهی دو مفهوم خشونت ناشی از نفرت و تبعیض اشتباه گرفته می‌شود. تبعیض به معنی رفتاری است که مانع دسترسی یک فرد به مسکن، خدمات یا کار فقط به دلیل ویژگی‌های قومی و عقیدتی او بشود اما این موضوع با خشونت ناشی از نفرت تفاوت دارد و این دادستانی عمومی است که باید شرایط را تشخیص دهد و بر اساس آن اعلام شکایت کند.

مطابق قانون جمهوری چک، حمله فیزیکی، تهدید، تخریب اموال، رفتار تبعیض‌آمیز، توهین به یک قومیت، زبان یا ملیت جرم است. در قوانین برای این جرایم، مجازات‌های سختی در نظر گرفته می‌شود. مثلا اگر تخریب اموال ناشی از نفرت باشد، مجازات سخت‌تری نسبت به زمانی‌که جرم با انگیزه‌ای دیگر رخ بدهد، در پی خواهد داشت. گاهی اوقات مجازات تعیین شده برای این جرایم به میزان یک‌سوم بیشتر از جرایمی است که با این انگیزه صورت نگرفته باشد. خود قربانیان می‌توانند ثابت کنند که جرم ارتکابی از چه نوع است. پلیس در توصیه به قربانیان جرایم ناشی از نفرت می‌گوید آنها باید چند نکته را مد نظر داشته باشند: «از آغاز مشخص کنند که چرا فکر می‌کنند این جرم ناشی از نفرت است، تمام اطلاعاتی را که دارند، با پلیس در میان بگذارند، همه مکالمات رد و بدل شده حاوی تهدید از جمله پیام ایمیل را نگه دارند، در حمله‌های فیسبوکی از پروفایل شخصی که تهدیدشان کرده، اسکرین‌شات بگیرند و در حمله‌های فیزیکی از آسیب‌های جسمانی خود عکس بگیرند و در همان زمان به پزشک مراجعه و درخواست صدور گواهی کنند.»

بنابر آمارهایی که پلیس ارائه کرده، در سال جاری میلادی، 211 جنایت افراط گرایانه در جمهوری چک انجام شده است. (در جمهوری چک پلیس به جای واژه جنایت ناشی از نفرت، از جنایت افراط گرایانه استفاده می‌کند). بنابر تخمین کارشناسان، میزان حقیقی جرایم ناشی از نفرت در این کشور ده برابر میزان اعلام شده است، اما سوال اینجاست که چرا میان آمار رسمی و غیررسمی تا این حد اختلاف وجود دارد؟ پاسخ این است که افراد درک درستی از مفهوم جنایت ناشی از نفرت ندارند و هنگام مواجهه با چنین جرایمی
به جای گزارش موضوع به پلیس، به گونه‌ای دیگر رفتار می‌کنند.

بعضی قربانیان، اتفاقی را که می‌افتد مثل رازی برای خودشان نگه می‌دارند، برخی موضوع را فقط با دوستانشان در میان می‌گذارند و عده‌ای هم مستقیم با پلیس تماس می‌گیرند. آمار افرادی که هرگز چنین جرایمی را گزارش نکرده‌اند، بسیار بالاست؛ زیرا برخی قربانیان از این که کسی حرفشان را باور نکند، واهمه دارند. عده‌ای از انتقام‌جویی حمله کننده می‌ترسند. عده‌ای هم به پلیس یا سیستم قضایی اعتماد ندارند و برخی نیز از مراحل شکایت کردن، اطلاع ندارند.

طبق قوانین جمهوری چک، هر ایستگاه پلیسی موظف به قبول شکایت در این خصوص است. در چنین گزارش‌هایی قربانی باید به این سوال‌ها پاسخ بدهد: «جنایت به چه شکلی، از سوی چه کسی، چگونه، چرا، کی و کجا اتفاق افتاده است؟»

قرار است قوانین جدید زیادی درباره جرایم ناشی از نفرت در جمهوری چک به اجرا درآید. اشخاصی که به خاطر رنگ پوست مورد حمله فیزیکی قرار گیرند یا تهدید به آن شوند، جزو قربانیان ویژه تلقی می‌شوند. این به آن معناست که آنها لازم نیست در طول محاکمه با متهم روبه‌رو شوند و با آنها به شکل ویژه‌ای برخورد خواهد شود. از جمله این‌که آنها می‌توانند شخص دیگری را
از جانب خود معرفی کنند که در طول دادرسی، مراحل اداری را پیگیری کند. لزومی ندارد این شخص حتما وکیل باشد. افراد می‌توانند هر کسی را که دوست دارند، انتخاب کنند. البته وکیل مدافع باید حتما قانونی باشد تا بتواند بدرستی از حقوق قربانی دفاع کند.

آسیب‌هایی که در جرایم ناشی از نفرت به قربانی وارد می‌شود، متفاوت است. از دست رفتن سلامت، ضایع شدن و تخریب اموال و آسیب‌های روانی از این جمله است.

سونا، یکی از قربانیان می‌گوید: «تا مدت‌ها بعد از وقوع جرم وقتی چشم‌هایم را می‌بستم، تمام اتفاقات دوباره در نظرم می‌آمد. نمی‌توانستم سر کار بروم. حتی توان مراقبت از دخترم را نداشتم.»

آثار روانی جنایات ناشی از نفرت معمولا بیشتر و طولانی‌تر از آثار فیزیکی است حال آن‌که در بسیاری موارد قربانیان به دلیل خجالت، به روان‌شناس یا روانپزشک مراجعه نمی‌کنند.

پلیس به قربانیان توصیه می‌کند از متخصصان کمک بگیرند و در صورتی‌که پس از ارائه شکایت، مجرم پیدا نشد، دولت مخارج بزه‌دیده را تامین خواهد کرد.

جمهوری چک، خط مستقیمی برای شکایت‌های مربوط به جنایات ناشی از نفرت در نظر گرفته تا به قربانیان این جرایم بیشتر کمک کند. (ضمیمه تپش)

مترجم: سارا لقایی

منبع: Einnews