آغاز هم سفرگی با آسمانی‌ها

روزجام جم سرا: پارسال اولین باری بود که سعی می‌کردم روزه بگیرم، اما امسال موضوع جدی‌تر است. بعد از جشن تکلیف، باید روزه‌هایم را درست و حسابی بگیرم.

مامان قرار است سحر بیدارم کند. قرار گذاشته‌‌ام بیشتر طول روز را خواب باشم و بعد با کمک مامان افطاری را آماده کنم. برنامه مطالعه ادامه دارد، کلاس‌های تابستانی را کمتر می‌کنم که در طول روز بیرون از خانه نباشم و در عوض کارهایم را شب بعد از افطار و عبادت انجام می‌دهم. بعد هم با مامان، کارهای سحری را انجام می‌دهیم. ان‌شاءالله خدا کمک کند امسال بهتر روزه‌داری کنم.

اینها صحبت‌های مهدیه 9 ساله است که برای اولین بار قرار است روزه‌داری کند.

مبارزه نکنید

روزه‌داری مانند نماز اگرچه از واجبات است و به همه مسلمانان توصیه شده، اما عبادتی است که هر کسی به آن عمل نمی‌کند. بعضی‌ها مشکلی دارند و انجامش نمی‌دهند. بعضی‌ها بیمارند و بعضی‌ها هم کاهلی می‌کنند، اما انجام این فریضه موروثی نیست. یعنی عبادتی است که برای انجامش بهتر است فرزندتان خودش تصمیم بگیرد.

اگر شما از عاملان این فریضه واجب هستید که چه بهتر، خود الگویی عملی برای فرزندتان به شمار می‌روید، اما اگر به دلیل بیماری عامل به این فریضه نیستید، اجازه دهید فرزندتان به عنوان کسی که تازه به جمع مکلفان دینی وارد شده، از همان ابتدا فرایضش را به جا بیاورد و سعی کنید در این راه او را یاری کنید.

سهیلا و سهیل خواهر و برادری هستند که هر دو امسال تکلیف عبادت بر آنان واجب شده است. یکی 9 ساله و دیگری 15 ساله می‌شود.

این خواهر و برادر از والدین خود شکوه می‌کنند و می‌گویند: آنها گاهی زیاد دلسوزی می‌کنند و می‌گویند ما کودکیم و نمی‌توانیم. می‌گویند ضعیف می‌شوید و رشدتان متوقف می‌شود. آنها می‌گویند ما کفاره‌اش را می‌دهیم، شما روزه‌تان را بخورید.

حمید سمیعی، کارشناس امور مذهبی در این باره می‌گوید: درست است که نوجوانان در سن رشد هستند و بی‌توجهی به تغذیه آنان می‌تواند روی رشد و سلامتشان اثر منفی بگذارد و قدرت روزه‌داری را از آنان سلب کند، اما این دلیل برای ممانعت والدین کافی نیست و هر چیز راهی دارد.

سمیعی تاکید می‌کند: خداوند چیزی که طاقتش را نداریم بر ما بندگان تحمیل نمی‌کند و شرایط روزه‌داری مشخص است. وقتی روزه‌داری به شخص آسیب برساند، دیگر بر او واجب نیست و می‌تواند آن را تا زمانی که شرایط لازم برای روزه گرفتن داشته باشد، عقب بیندازد و آن گاه روزه قضا را به جا آورد، اما مادام که روزه‌داری را تجربه نکند، نمی‌تواند بفهمد به او آسیبی می‌رسد یا خیر و طاقتش را دارد یا نه.

این کارشناس مذهبی به آن دسته از والدین که خود تقید بسیار به عبادات دارند و فرزندان را به زور لگد هم که شده سحرگاه بیدار می‌کنند تا روزه بگیرند و نماز بخوانند، می‌گوید: عبادت با زور و اجبار قابل جمع نیست. انسان خداوند را پرستیدنی می‌یابد و او را عبادت می‌کند و این نوع از عبادت با حسی درونی همراه و همیشگی است، اما وقتی با زورو اجبار فرزندان را به روزه‌داری تشویق کنیم، به محض این که ازچشم ما دور باشند، عبادت را کنار می‌گذارند.

وی می‌افزاید: اگر خودتان نمی‌توانید فرزندان را راهنمایی کنید، آنها را به جلسات مذهبی ببرید و با کسانی که بیشتر از شما اطلاعات دارند، آشنا کنید.

سمیعی تاکید می‌کند: دین اسلام دین رحمت است. اگر می‌خواهید فرزندان را برای عبادت صدا کنید، باید با مهر و محبت و نوازش باشد تا خاطرات خوشی از اولین روزه‌داری برای آنان به وجود بیاید.

وی به روزه اولی‌ها توصیه می‌کند: با توجه به این که زمان استراحت، بدن انرژی کمتری صرف می‌کند، بهتر است این روزها که مدرسه‌ها تعطیل است، بعد از سحر تا ظهر استراحت کنید و بعد برای عبادت برخیزید و دوباره تا حوالی افطار از انجام کارهای سخت پرهیز کنید و در عوض افطار و سحری به میزان مناسبی غذا بخورید و سپس شب زنده‌داری کنید. خواب روز سبب می‌شود بتوانید بخوبی عبادات شبانه را به جا بیاورید و به خاطر بیداری، مشکل کمتری برای هضم غذاهایی که خورده‌اید خواهید داشت.

خورد و خوراک روزه اولی‌ها

متخصصان تغذیه معتقدند، وعده سحری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، چون در صورت مصرف نشدن این وعده غذایی بخصوص در روزهای بلند تابستان، طول مدت ناشتایی بسیار زیاد می‌شود و عوارضی چون سردرد، افت فشار خون و ضعف شدید به همراه خواهد داشت. برای آن که بتوانید نوجوان خود را به خوردن سحری ترغیب کنید، مهم‌ترین نکته این است که تلاش کنید حداقل هشت ساعت در شبانه‌روز بخوابید. این کار باعث می‌شود با کمبود خواب مواجه نشده، با رغبت هنگام سحر بیدار شود.

دکتر حامد پورآرام، متخصص علوم تغذیه درباره تغذیه این افراد می‌گوید: کودکان و نوجوانانی که به سن تکلیف رسیده و توان جسمی کامل دارند و به عبارت دیگر وزن و قد متناسب با سن خود دارند، براساس تکلیف دینی باید روزه کامل بگیرند.

وی درباره تغذیه این افراد در ماه رمضان توصیه می‌کند، از مصرف بالای مواد قندی ساده خصوصا در وعده سحری دوری کنند زیرا مصرف این مواد سبب افت قند خون می‌شود و توانایی یادگیری را در طول روز کاهش می‌دهد.

در این افراد یک افطار سبک و سپس گنجاندن وعده شام توصیه می‌شود.

همچنین رعایت تنوع و تعادل در استفاده از تمام گروه‌های غذایی بسیار مهم و ضروری است و منابع خوب پروتئینی مثل انواع گوشت، ماهی و حبوبات باید در برنامه غذایی آنها گنجانده شود.

این متخصص تغذیه استفاده از میوه‌های پرانرژی چون خرما و موز و منابع غنی کلسیم مانند شیر و لبنیات به میزان دو وعده در روز را توصیه می‌کند.

بعد از افطار، طبق تجویز متخصص تغذیه یا پزشک می‌توان از شربت‌ها و قرص‌های مولتی ویتامین مناسب سن دانش‌آموز براساس توصیه پزشک و متخصص تغذیه استفاده کنند تا نگرانی والدین در ارتباط با کمبودهای تغذیه‌ای در این ماه برطرف شود.

حفظ کالری‌ها

وعده سحری مناسب بهتر است شبیه ناهار باشد. از آنجا که دریافت کالری و پروتئین نوجوانان نباید در طول ماه رمضان تغییر کند، بهتراست وعده ناهار در سحر و صبحانه در افطار میل شود و بعد از حدود یک تا دو ساعت پس از افطار نیز شام سبکی صرف شود.

مصرف ترکیبی گوشت و حبوبات، مصرف زیاد سبزیجات، سالاد قبل از غذا بدون سس و پرهیز از سرخ کردنی در این ایام توصیه می‌شود.

سوپ گزینه مناسبی برای وعده سحری است.

مصرف آب زیاد هنگام سحر نه‌تنها از تشنگی شما در طول روز نمی‌کاهد، بلکه می‌تواند با رقیق کردن آنزیم‌های گوارشی، باعث بروز مشکلات گوارشی فراوان شود.

من داور نیستم

دعوا بالا می‌گیرد. بچه یک بار سرش را به سمت شما می‌چرخاند، یک بار به سمت همسرتان. بعد که متوجه می‌شوید، او را هم در دعوای خود به بازی می‌گیرید: بچه از صدایت می‌ترسد (یعنی از صدای خودتان نمی‌ترسد!)

بچه‌ات هم مثل خودت ناز نازیه. تا «پخی» کنی، می‌ترسد. حالا یکی شما درباره نقش بچه در این دعوا می‌گویید و یکی همسرتان و بعد بچه را شاهد می‌گیرید و او را به قضاوت می‌طلبید. بچه که گوشه خانه کز کرده با گریه فریاد می‌کشد: نمی‌خوام بگم! به من چه؟! من که داور نیستم!

تازه یادتان می‌افتد اینجا کی به کیه!

راست می‌گوید. او داور مسابقه لجبازی شما نیست و حتی قرار نیست این مسابقه خشونت‌بار را تماشا کند، اما شما او را وادار کرده‌اید تماشا کند و بعد قضاوت این بازی را به عهده بگیرد؛ آن هم یک بچه شش ساله.

به اعتقاد روان‌شناسان، دعوا در حضور بچه‌ها درست نیست. ترس‌های شبانه، الگوبرداری از رفتار، حرکات و کلمات نادرست و زشت پدر و مادر هنگام دعوا از اولین پیامد‌های دعوا مقابل فرزندان است.

حتی تذکر همسران به یکدیگر و یادآوری و اصلاح خطاهایشان باید دور از چشم فرزندان صورت بگیرد.

بچه‌ها خشونت آموخته شده را به شما و همسالان خود برمی‌گردانند.این کار باعث می‌شود شما یک الگوی مخدوش در ذهن کودک بسازید و او فرق درست و نادرست را تمیز ندهد. پدر و مادر نباید اختلاف‌نظر خود را جلوی بچه‌ها مطرح کنند. با این کار، بچه‌ها از موقعیت پیش‌آمده، سوءاستفاده می‌کنند و از یک والد، جلوی والد دیگر به نفع خودشان بهره می‌برند. (ضمیمه چاردیواری)