نظام سلامت همسو با آرامش روانی بیمار

این آرامش خاطر، یکی از مهم‌ترین اهداف طرح تحول نظام سلامت است که دکتر حبیب‌الله موسوی‌بهار، رئیس دانشگاه علوم پزشکی همدان درباره آن می‌‌گوید. موسوی‌بهار معتقد است طرح سلامت، طرحی انقلابی است که تاکنون در ایران اجرا نشده و هدف‌گیری در این زمینه موجب می‌شود نحوه ارائه خدمات پزشکی کشورمان همچون سطح بالای علمی پزشکانمان، ارتقا یابد.

به نظر شما طرح تحول نظام سلامت چه منفعت‌هایی برای مردم در پی خواهد داشت؟

این طرح چندوجهی است و در قالب هفت بسته خدماتی و یک بسته نظارتی ارائه می‌شود و از جهات مختلف از بیماران حمایت می‌کند. هدف نهایی تمام بسته‌ها، خدمت به مردم است. یکی از مهم‌ترین خدمات طرح تحول نظام سلامت، کاهش پرداخت از جیب بیمار هنگام بستری شدن است. طبق قانونی مصوب در چند سال پیش، قرار بود بیمار فقط 10 درصد و بیمه 90 درصد هزینه‌ها را بپردازد. پیش از این ، براساس متوسط کشوری،‌ بیماران حدود 40 یا 50 درصد هزینه‌های درمان را خودشان پرداخت می‌کردند، اما در طرح سلامت رقم کلی پرداختی از سوی بیماران به 10 درصد هم نمی‌رسد. حتی روستاییان و عشایر حدود 5 درصد پرداخت خواهند داشت، علاوه بر این که زایمان طبیعی نیز رایگان شده است. البته بیمه همچنان به تعهدات قبلی خود پایبند است ولی این فضای پرنشده از سوی بیمه ـ که بیمار متحمل پرداخت آن می‌شد ـ اکنون از سوی دولت پرداخت می‌شود.

در روزهای اجرایی شدن طرح سلامت در استان همدان، این ارقام تا چه اندازه محقق شده‌ است؟

در 20 روز نخست اجرای طرح در استان همدان، حدود 15 درصد از پرداخت نقدی مردم کاهش یافته که طبق برنامه‌ریزی‌ها انتظار داریم این رقم به حدود 25 تا 30 درصد برسد.

آیا این طرح صرفا به قشر نیازمند کشور منفعت‌های مالی درمانی می‌رساند؟

خیر، این طرح به نفع تمام مردمی است که این سه شرط را دارند: ایرانی بودن، داشتن یکی از بیمه‌های پایه (تامین اجتماعی، ایرانیان، نیروهای مسلح و کمیته امداد) و مراجعه به یکی از بیمارستان‌های دولتی در سراسر کشور.

اگر کسی تحت هیچ پوشش بیمه‌ای نباشد، از دریافت خدمات طرح سلامت بهره نمی‌برد؟

برای کسی که هیچ یک از بیمه‌‌ها را ندارد، در بدو مراجعه به بیمارستان، یک گواهی بیمه صادر و تمام هزینه‌ها با بیمه پرداخت می‌شود و پس از مدتی نیز دفترچه بیمه او صادر می‌شود. اکنون شش میلیون نفر در کشور بیمه نیستند که می‌توانند با مراجعه به سایت salamat.ir و پرداخت هزینه‌ای بسیار اندک، بیمه ایرانیان دریافت کنند. با این کار در کشور ما هیچ کس بدون بیمه نخواهد ماند.

آیا برای فرستادن پزشکان توانا به مناطق محروم و اقامت طولانی‌تر آنان در طرح سلامت برنامه‌ای در نظر دارید؟

یکی از بسته‌های طرح سلامت، طرح ماندگاری پزشکان در مناطق محروم است که خود موجب ایجاد عدالت در سلامت می‌شود. پیش از این معمول بود پزشکان فارغ‌التحصیل یک یا دو سال اول فعالیت خود را به مناطق محروم می‌رفتند. آنها در این مدت تجربه کسب می‌کردند و بعد به محل زندگی خود باز می‌گشتند. همین موضوع موجب شده بود مردم مناطق محروم همیشه از داشتن پزشک حاذق بی‌بهره باشند. شهرهای کشور به پنج دسته تقسیم شده‌ است: الف، ب، ج، د و گروهی که جزو هیچ یک از اینها نیست. هرچقدر شهر محروم باشد، در این دسته‌بندی جایگاه بالاتری کسب می‌کند، یعنی دورافتاده‌ترین و محروم‌ترین مناطق کشور در گروه الف قرار می‌گیرند. ضریب دریافتی پزشکان خدمت‌کننده در گروه‌های بالاتر به منظور جذب آنان و همچنین اقامت طولانی‌مدتشان افزایش می‌یابد. همین موضوع جاذبه کافی برای پزشکان ایجاد می‌کند تا برای کسب درآمد بیشتر، مدت زمان طولانی‌تری را در مناطق دورتر و سخت‌تر سپری کنند. این موجب می‌شود با مردم بیشتر آشنا شوند، تجربه‌های زیادتری کسب کنند و خدمتگزاری آنان به مردم بیشتر شود. از طرف دیگر، مناطق محروم نیز از مزیت پزشک حاذق برخوردار می‌شوند.

طرح سلامت موجب نمی‌شود کیفیت خدمات پزشکی کاهش پیدا کند؟

برای رفع این مشکل احتمالی بسته‌ای در نظر گرفته شده که از اول خرداد اجرایی شده است. یکی از مشکلات مراکز درمانی این بود که پزشکان متخصص فقط صبح‌ها در بیمارستان بودند و بیماران عصر و شب را ـ که اتفاقا مشکلات حادتری دارند ـ دانشجویان یا پزشکان عمومی معاینه می‌کردند و به روش‌های مختلف به پزشک متخصص ارجاع می‌دادند. در طرح سلامت، بیماری که عصر و شب می‌آید، به اندازه بیمار صبح خدمات می‌بیند. علاوه بر این، بسته هشتم که بسته‌ای نظارتی است، به بررسی انجام شدن یا نشدن تمام دستورها و برنامه‌ریزی‌های پیشین می‌پردازد.

یکی از نگرانی‌ها و مشکلاتی که از زبان بیماران می‌شنویم، این است که در ازای درمان با قیمت کمتر، امکانات و فضای درمانی افت می‌کند. برای این مساله چه تدبیری اندیشیده شده است؟

در بسته ارتقای هتلینگ بیمارستان‌های دولتی ـ که شامل مواردی ازجمله کیفیت تخت و ملحفه و تشک و پرده و دستشویی می‌شود ـ بیمارستان‌ها به سه ستاره و چهار ستاره تقسیم‌بندی شده‌اند. بیمارستان‌ها در این طرح موظف هستند بهداشت را رعایت کنند و تمام کمبودهای خود را ارجاع دهند. با اصلاح مشکلات، محیطی را در اختیار بیمار قرار می‌دهیم که در شأن او باشد و پرستار و مسئولان مختلف خدمات بیمارستان‌ها نیز در محل بهتر و زیباتری کار کنند. بسته ارتقای تجهیزات بیمارستان‌ها نیز به منظور حفظ شأن و کرامت مردم ایجاد شده است.

به نظر شما این طرح تا چه اندازه می‌تواند نگرانی مردم را در ارتباط با بیماری‌های ناگهانی و مراجعه به بیمارستان کاهش دهد؟

بزرگ‌ترین دستاورد طرح سلامت این است که موجب آرامش روانی مردم و کسب اعتماد به سیستم می‌شود. باید به نفع ملت و جامعه از این طرح استفاده و حمایت شود. وزیر بهداشت با قوت تمام این طرح را اجرایی کرد. اگر یکی از پیام های دولت این است که اقشار دارا و غنی‌تر یارانه دریافت نکنند، علتش این است که قصد دارد طرح‌های مفیدی مانند طرح سلامت در کشور ایجاد کند. در این مدت کوتاه یک میلیارد تومان رایانه سلامت به مردم پرداخت شده است. این کار دقیقا به معنی هدفمند کردن یارانه‌هاست که در آن، خطر از هم پاشیدن خانواده‌هایی که به دلیل بالا بودن هزینه درمان دچار مشکل شده‌اند، کم می‌شود.

در این مدت چه بازخوردهایی از اجرای طرح سلامت داشته‌اید؟

یکی از موارد مطرح شده در ملاقات مردم با ائمه جمعه و مسئولان استانداری‌ها و حتی پزشکان، ناتوانی مالی عده‌ای از بیماران بوده که باعث نوشته شدن تعداد زیادی نامه برای درخواست حمایت به منظور دریافت نکردن یا کاهش هزینه‌های درمانی می‌شد. من در همین مدت کوتاه، هم خودم شاهد کم شدن چنین نامه‌هایی بودم و هم از ائمه جمعه در شورای اداری استانداری، بارها شنیده‌ام که ملاقات‌های متعدد برای درخواست کمک مالی درمان، به حداقل رسیده است. باز هم تاکید می‌کنم این اتفاق یعنی هدفمند شدن یارانه‌ها. البته یارانه فراوان تعلق‌گرفته به طرح سلامت، از طریق انصرافی‌های یارانه رخ نداد، زیرا همان طور که می‌دانید تعداد این گروه کم بود. در هر صورت دستاورد این طرح، در جهت ارتقای فرهنگ و اتحاد ملی و دست‌گیری از یکدیگر خواهد بود.

حورا نژادصداقت / جام جم