ترس از مکان‌های باز

همه ما ممکن است در زندگی از مسائل مختلفی ترس داشته باشیم، اما زمانی نیاز به مداخله دارد که حالت مرضی به خود بگیرد. فوبیا انواع بسیار متنوعی دارد و یکی از آنها ترس بیمارگونه از مکان‌های عمومی و باز است که به آن «آگورا فوبیا» گفته می‌شود.

این افراد از بودن در مکان‌هایی که فرار از آنجا مشکل است یا کمک نمی‌تواند فورا به آنجا برسد، وحشت می‌کنند. چنین افرادی از حضور در مکان‌های شلوغ و پرازدحام مثل مراکز خرید، سالن‌های تئاتر یا سینما خودداری می‌کنند. حتی ایستادن در صف نیز آنها را آشفته می‌کند و احتمالا از سوار شدن به اتومبیل، هواپیما یا مترو نیز دوری می‌کنند و فقط در خانه احساس آرامش دارند و علائم جسمی که در شرایط مکان‌های شلوغ تجربه می‌کنند از یک دلهره و ترس متوسط تا حمله همه‌جانبه وحشت‌زدگی متغیر است.

نشانه‌ها عبارت است از: تغییر در آهنگ تنفس، تغییر ضربان قلب و شدت آن، لرزش، تعرق، حالت تهوع و دل‌آشوبه، درد در ناحیه قفسه سینه، ترس از دیوانگی و از دست دادن کنترل، سرگیجه و حتی گاهی غش کردن.

برای درمان لازم است از روش‌های مختلف بهره گرفته شود. یکی از تکنیک‌ها حساسیت‌زدایی منظم با تصویرسازی است که در این روش فرد به صورت گام به گام و تدریجی با همراهی روان‌شناس به سمت درمان سوق داده می‌شود.

در این روش ابتدا فرد با استفاده از قوه تخیل در موقعیت قرار می‌گیرد و در نهایت در موقعیت واقعی حاضر می‌شود و علائم خود را تحت کنترل درمی‌آورد. برای این روش فرد باید آرام بودن را یاد بگیرد و بدن خود را مرحله به مرحله در حالت رها و آرام نگه دارد و سپس تاریخچه‌ای درباره ترس او از مکان‌های باز از او گرفته می‌شود و به اضطراب و ترس او نمره داده می‌شود و می‌خواهیم روی نموداری شدت و ضعف آن را در شرایط مختلف امتیاز دهد و سپس وارد مرحله حساسیت‌زدایی می‌شویم.

ابتدا فرد باید عضلات بدن را شل و آرام نگه دارد و در ذهن خود مکانی شلوغ و پرازدحام را تصور کند. می‌توان تصویر مکان‌های باز را نیز به او نشان داد و از او خواست تا خود را در آن مکان تصور کند و در همین حین به ترس خود نمره بدهد و هر بار او را به وضع آرام برمی‌گردانیم. تصویر‌سازی تا جایی ادامه می‌یابد که فرد بتواند حالت شدید ترس را نیز تجربه کرده و کم‌کم از روش‌های آرام‌سازی استفاده کند. برای درمان آگورا فوبیا توصیه می‌شود پس از حساسیت‌زدایی با تصویرسازی این روش به صورت تدریجی در مکان واقعی نیز صورت گیرد و فرد رفته‌رفته کنترل و آرام‌سازی خود را از حضور در مکان باز به دست بیاورد و در نهایت از شدت ترس در این حالت کاسته شود.

دکتر مهرنوش دارینی / روان‌شناس و مشاور