شطرنج روی نیمکت

آیا می‌توان حدس زد تاکتیک پیشرو در جام جهانی کدام است؟ کدام مربی با چه تفکری می‌تواند تیمش را تا جام طلایی راهنمایی کند و با عنوان قهرمان به خانه بازگردد؟ مروری به خواسته‌های مربیان و موانع پیش روی آنها در اولین روز جام جهانی می‌تواند یک پیش‌زمینه خوب به ما در گمانه‌زنی‌های اولیه بدهد.

برزیل؛ انفجار در خانه

برزیل در جام کنفدراسیون‌ها که سال گذشته برگزار شد،نشان داد تیمی است که می‌داند چگونه باید از مهره‌هایش استفاده کند. برزیل نشان داد با تحرک و سرعت در خط حمله انفجاری چیزی شبیه به شیوه بازی رئال‌مادرید در لیگ قهرمانان که منجر به قهرمانی این تیم شد و همچنین استفاده از تاکتیک‌های ضدحمله‌ای و تخریبی می‌تواند در جام جهانی با یک تفکر برنده وارد مسابقات شود. برزیل و مربی آن اسکولاری ، اگر همان سبک تاثیرگذار مورد استفاده در جام کنفدراسیون‌ها را تکرار کنند که در آن نیمار، فرد و هالک سه مهاجم جلویی بودند و توسط دو بال کناری، دنی آلوز و مارسلو حمایت می‌شدند، یک سیستم تهاجمی با سرعت و قدرت را از این تیم خواهیم دید.

زیکو، اسطوره فوتبال برزیل هم خوشبین است. «امیدوار هستم همان سطحی را که برزیل در جام کنفدراسیون‌ها داشت، بار دیگر ببینم. این تیم باید بازی خودش را به حریفان تحمیل کند، ریتم بازی خودش را داشته باشد و تلاش کند این حقیقت را که در خانه‌اش بازی می‌کند، به حریفان القا کند.»

آلمان؛ بازی بدون مهاجم

آلمان یوآخیم لو این شانس را دارد که اساس تیمی خود را بر بازیکنانی گذاشته است که در دو تیم بایرن مونیخ و بروسیا دورتموند زیر نظر دو مربی خوش فکر یعنی گواردیولا و کلوب فعالیت می‌کنند. اینجاست که سرمربی آلمان که خود از مربیان باهوش فوتبال جهان است، تاکتیکی میان دو تیم مدعی بوندس‌لیگا را انتخاب می‌کند؛ یعنی تلفیقی از بازی مبتنی بر مالکیت توپ بایرن و بازی سریع و انفجاری دورتموند. اما به نظر می‌رسد در سیستم لو جایی برای مهاجم‌ها نیست. در فهرست این تیم، تنها نام دو مهاجم یعنی میروسلاو کلوزه و لوکاس پودولسکی دیده می‌شود. کمبود تعداد مهاجمان مساله‌ای است که ذهن هافبک سابق تیم ملی آلمان، دتمار هامان را هم به خود مشغول کرده است: «آلمان واقعا در بخش هجومی نفر ندارد. ممکن است توماس مولر را در پیشانی هجومی تیم ببینیم. چیزی مثل آن که چند سال قبل از اسپانیا دیدیم، آنها هم بدون مهاجم بازی می‌کردند. آلمان می‌تواند با این روش به موفقیت برسد چون هافبک‌های هجومی خوبی دارد، اما شما باید از فرصت‌هایی که به دست می‌آورید استفاده کنید، چراکه ممکن است در شرایط آب و هوایی گرم نتوانید موقعیت‌های زیادی خلق کنید.»

اسپانیا؛ تیکی تاکای 4 سال پیرتر

عصر تیکی تاکا به پایان رسیده است؟ نقطه آغاز این تاکتیک برخاسته از مکتب بارسلونا و تکیه آن بر پاس‌های کوتاه و مالکیت توپ است. اسپانیا هم با بهره‌گیری از این سیستم بازی توانست در سه تورنمنت بزرگ فوتبال به مقام قهرمانی برسد و با بالابردن جام در دو جام ملت‌های اروپا و جام جهانی 2014 به قدرت اول فوتبال جهان تبدیل شود، اما زنگ خطر در جام کنفدراسیون‌ها به صدا درآمد، آنجا که شاگردان دل بوسکه بد باختند. جرارد هولیه، سرمربی سابق تیم ملی فوتبال فرانسه که عضو کمیته فنی فیفاست می‌گوید: «شاید تیکی تاکا برای فوتبال اسپانیا و بارسلونا بازدهی زیادی داشته، اما زمانی که شما با یک مهاجم، قدرت هجومی کافی ندارید و در گرما خسته شده‌اید، اجرای این بازی سخت است.» تیکی تاکا در تیم ملی اسپانیا سه مرحله دارد، استفاده از مهاجمی مانند تورس در مرحله اول، حذف مهاجم و استفاده از قدرت تهاجمی هافبک‌هایی مانند فابرگاس و اینیستا در مرحله دوم و بالاخره بازگشت به بازی با مهاجم با حضور دیه‌گو کاستا. مصدومیت کاستا می‌تواند تیم را در مرحله دوم نگه دارد، اما تیکی تاکای دل بوسکه حالا با دو مانع می‌جنگد، گرمای برزیل و بالا رفتن سن بازیکنان. ژاوی کاپیتان بارسا اعتقاد دارد تجربه بازی سال گذشته در گرمای برزیل می‌تواند کمک بزرگی به آنها بکند.

انگلستان؛ سرعت علیه رطوبت

انگلستان تیمی است که می‌تواند برای خیلی‌ها یک تیم جذاب باشد، تیمی که می‌تواند با بازیکنان جوان و با انگیزه مثل راس بارکلی در کنار بازیکنان باتجربه‌ای مثل استیون جرارد، از تاکتیک‌های متنوعی استفاده کند. در نوک حمله هم مهاجمی مثل وین رونی آماده است که توپ‌ها را به گل تبدیل کند، اما تاکتیک پایه‌ای که روی هاجسون برای تیمش انتخاب کرده، بازی بلند و استفاده از سرعت دو گوش جوان و انفجاری است؛ یک نوع بازی مستقیم که می‌تواند برای انگلیسی‌ها که قصد دارند از سرعت دنیل استوریج و رحیم استرلینگ بهره ببرند، جذاب به نظر برسد. این شیوه با وجود ظاهر فریبنده‌ای که دارد، آیا می‌تواند در شرایط خاصی همچون برزیل با آن گرمای هوای وحشتناک هم موفق باشد؟ در حالی که در شهرهای جنوبی مثل ریو، سائوپائولو و کوریتیبا دمای معمول هوا بین 20 تا 25 درجه سانتی‌گراد است، در شهرهای شمالی این عدد به 25 تا 30 درجه سانتی‌گراد می‌رسد که در کنار این دما نباید عامل رطوبت را هم فراموش کرد. نکته دیگر که برای هواداران انگلیس نگرانی می‌آفریند، تجربه پایین این تیم است. هرچند دیوید بکام ستاره سابق تیم ملی انگلستان بسیار به این تیم خوشبین است: «مردم نگرانند و می‌پرسند بازیکنان جوان می‌توانند در چنین میدان بزرگی خوب بازی کنند؟ اما من مطمئنم که نگرانی‌اشان بی مورد است زیرا این بازیکنان در لیگ تراز اول دنیا بازی کرده‌اند و اعتماد به نفس خوبی دارند.»

آرژانتین؛ عملگرایی و مسی

«سابلا» را باید از جمله مربیان عمل‌گرا دانست؛ یک مربی که توانسته تیمش را از هرج و مرج‌های تاکتیکی زمان مربیگری مارادونا رهایی دهد و یک ساختار هجومی قدرتمند را در تیمش حکمفرما کند. تیم آرژانتین با سیستم 3-3-4 به میدان می‌رود، اما این دلیل نمی‌شود که سرمربی آرژانتین خیلی به این آرایش وفادار باشد. او در مواقع لزوم، تغییرات اساسی در تیمش ایجاد می‌کند. نمونه بارز عملگرایی سابلا را می‌توان در نحوه استفاده از مسی دید. مسی در جناح راست به‌کار گرفته می‌شود، اما در عمل همه جا هست و هیگواین و آگرو با توجه به حرکات مسی حرکات خود را تنظیم می‌کنند. آرژانتین تیمی است که اگر با مشکلات مهارتی در دفاع مواجه نشود، در خط حمله بسیار متنوع و کوبنده بازی می‌کند و می‌تواند یکی از مدعیان قهرمانی باشد تا آنجا که بزرگ‌ترین بازیکن تاریخ فوتبال این کشور یعنی دیه‌گو مارادونا می‌گوید: «همیشه رویاها به حقیقت می‌رسند. آرژانتین می‌تواند به مقام قهرمانی مسابقات برزیل برسد. باید از داشتن مربی خوبی مثل آلخاندرو سابلا خوشحال باشیم.»