چرا کمبود ویتامین D و نرمی استخوان شایع است

عملکرد اصلی ویتامین D حفظ مخازن کلسیم و فسفر بدن است. این ویتامین با تاثیر روی مخاط روده باریک باعث می‌شود درصد زیادی از کلسیم و فسفر موجود در مواد غذایی جذب شود و مانع از دفع این مواد با ارزش می‌شود.

کمبود ویتامین D به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. دلیل اول این است که مواد غذایی حاوی ویتامین D خیلی کم مصرف شود که این حالت در بیشتر نقاط جهان از جمله بیشتر مناطق ایران شایع است.

دلیل دوم، سوء‌جذب ویتامین D است یعنی با وجود مصرف کافی مواد غذایی حاوی ویتامین به دلیل بیماری‌های مختلف روده‌ای این ویتامین جذب نشود و کمبود ویتامین ایجاد شود.

افراد مسن به دلیل بیماری‌های مختلف روده‌ای در معرض این نوع کمبود ویتامین هستند. سومین و مهم‌ترین دلیل کمبود ویتامین D دوری از آفتاب است.

برخورد اشعه آفتاب به صورت، گردن، بازوها و دست‌ها به مدت 15 دقیقه برای ساخته شدن ویتامین D کافی است و پس از آن می‌توان از ضد آفتاب‌ها برای جلوگیری از مضرات اشعه ماوراءبنفش استفاده کرد.

این میزان پرتو خورشید البته به شرط این‌که هوا صاف باشد و هیچ مانعی در مقابل آن وجود نداشته باشد اگر دو بار در هفته به بدن بتابد تمام نیاز فرد به ویتامین D را تامین می‌کند و از بیماری نرمی استخوان پیشگیری می‌شود.

متاسفانه زندگی ماشینی در سال‌های اخیر بیشتر انسان‌ها را از حضور در طبیعت محروم کرده است و برخورد آفتاب با پوست بدن در بیشتر روزهای سال اصلا رخ نمی‌دهد.

وجود آلودگی‌ها در شهرهای بزرگ که مانع رسیدن نور کافی آفتاب به سطح زمین است نیز مشکل را دو چندان ساخته است و شیوع کمبود ویتامین D را بسیار بالا برده است.

کمبود ویتامین D باعث می‌شود سطح کلسیم خون پایین بیاید و رسوب کلسیم در استخوان‌ها کم شود، به این ترتیب بیماری نرمی استخوان ایجاد می‌شود.

علامت اصلی این بیماری درد شدید سراسری استخوان‌ها بخصوص استخوان‌های تنه و لگن است. از دیگر علائم مهم این بیماری ضعف عضلانی بخصوص عضلات ران و شانه است. استخوان‌های نرم ضمنا در معرض شکستگی هستند.

باید دانست که کمبود ویتامین D اگر در سنین کودکی رخ دهد بیماری راشیتیسم رخ می‌دهد که علائم مخصوص به خود را دارد.

افرادی که به آفتاب دسترسی ندارند و مواد غنی از ویتامین D نیز مصرف نمی‌کنند، به اجبار باید از انواع مکمل‌های ویتامینی موجود در بازار استفاده کنند.

فقط باید دانست که استفاده از این مکمل‌ها حداکثر به میزان 1000 واحد در روز مورد نیاز است و مقادیر بیشتر می‌تواند باعث مسمومیت مزمن و خطرات ناشی از آن شود.

دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماری‌های غدد