رویاهای تاثیرگذار در تاریخ

رویاشناسی تاریخی بر مبنای رساله منامیه

«مقدمه‌ای بر رویاشناسی تاریخی؛ مطالعه موردی: تصحیح انتقادی رساله منامیه» به تصحیح و تحقیق داریوش رحمانیان و زهرا حاتمی، آخرین اثر ارائه شده انتشارات پژوهشکده تاریخ اسلام در نمایشگاه بیست و هفتم کتاب تهران است.
کد خبر: ۶۷۰۹۹۰
رویاشناسی تاریخی بر مبنای رساله منامیه

این کتاب، پژوهشی است تاریخی در موضوع خواب. موضوعی ـ که تاکنون، به‌‌رغم ارزش و اهمیت فراوان در معرفت تاریخی از سوی مورخان، به درجات مورد کم‌توجهی قرار گرفته و غریب و مغفول و مسکوت مانده است. توجه مورخان به خواب و رویا در قیاس با اصحاب دیگر رشته‌های علوم انسانی، بویژه در قیاس با انسان‌شناسان و روان‌شناسان، دیرهنگام، ضعیف و کمرنگ بوده است.

توجه مورخان به خواب به مثابه یک قلمروی پژوهشی تازه، عمدتا موخر بوده است بر پیدایش و رشد رویکردهای اجتماعی و فرهنگی در تاریخ‌نگاری.

در موارد بسیاری، پژوهشگران به تأثیر یا کارکرد ویژه خوابنامه‌ها در این زمینه توجه کرده‌اند. همچنین در موارد بسیاری از خواب‌ها و رویاهایی که اشخاص خواب بیننده، ثبت و ضبط کرده‌اند، برای شناخت خلقیات و روحیات آنان یا به اصطلاح روان‌شناسی آنان می‌توان بهره برد.

برای نمونه می‌توان به خواب‌های کسانی چون شاه طهماسب و ناصرالدین شاه اشاره کرد که برای شناخت روحیات و احوال و افکار آنان، از ارزش ویژه‌ای برخوردارند.

رساله منامیه ابوالقاسم راز شیرازی و شرح آن به قلم جلال‌الدین محمد مجدالاشراف که به عنوان مطالعه موردی در پژوهش حاضر برگزیده شده‌ در زمره اسناد مهم و درجه اولی است که به روشنی از بعضی کارکردهای سیاسی و فرهنگی خواب و خوابگزاری در عصر قاجار پرده بر می‌دارد.

رساله منامیه خوابی است که شیخ زین‌العابدین مجتهد مازندرانی درباره ناصرالدین شاه قاجار دیده که به پیروزی وی بر دشمنی از اهل سنت ـ شیخ عبیدالله کرد ـ تعبیر شده است. این رساله در زمره مهم‌ترین منابع مربوط به تاریخ سیاسی و فرهنگی، خواب و رویا در ایران عصر قاجار است.

اصل این رساله را میرزا ابوالقاسم راز شیرازی، قطب سی و پنجم سلسله ذهبیه، در سال 1285 هـ . ق نوشته است. این ظاهرا آخرین اثر از آثار و نوشته‌های متعدد و پرشمار راز بوده است.

موضوع و مضمون آن تعبیر و تفسیر خواب شیخ زین‌العابدین مجتهد مازندرانی درباره بستن شمشیر پیامبر(ص) و ائمه(ع) به کمر ناصرالدین‌شاه قاجار و نشاندن وی بر اسب توسط حضرت امام زمان(ع) بوده است که به پیروزی وی بر دشمنی از اهل سنت تعبیر شده است.

خواب را شیخ زین العابدین در بیست و دوم رمضان 1284 ق. در کربلا دیده و صورت ثبت‌شده آن را برای اطلاع دربار ناصری فرستاده است و سپس میرزا فرخ‌خان امین‌الدوله توسط پیکی به نام میرزا مهدی‌خان لشکرنویس شیرازی آن را برای راز می‌فرستد تا به طور مکتوب تعبیر کرده و بفرستد تا به شاه عرضه شود.

آنچه راز خواب را به تائید و امداد الهی و آسمانی شاه در برابر خصمی از اهل سنت تعبیر کرده بود، حدود 13 یا 14 سال بعد، یعنی در سال‌های 1297-8 ق. که شورش نافرجام شیخ عبیدالله کرد درمی‌گیرد و شکست می‌خورد، به حساب پیشگویی و درستی و تأثیر تعبیر راز گذارده می‌شود و به همین سبب پسر و جانشین وی، یعنی جلال‌الدین محمد مجدالاشراف، قطب سی و ششم سلسله ذهبیه، مقدمه و شرحی بر رساله منامیه می‌نویسد و به نوبه خود دست به تعبیر و تفسیر دوباره خواب شیخ می‌زند.

این کتاب توسط انتشارات پژوهشکده تاریخ اسلام در 166 صفحه روی پیشخوان نمایشگاه کتاب رفته است.

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰
وقتی دل جنگل سوخت

«جام‌جم» در گفت‌وگو با جانشین فرمانده یگان حفاظت سازمان منابع طبیعی کشور بررسی کرد

وقتی دل جنگل سوخت

صدای «مرجان» باید شنیده شود

گفت‌و‌گو با میلاد بنی‌طبا، کارگردان فیلم سینمایی «مرجان» پیرامون دغدغه‌های ساخت و چالش‌های اکران یک فیلم اجتماعی

صدای «مرجان» باید شنیده شود

نیازمندی ها