30 گوینده «12 سال بردگی» را یک روزه دوبله کردند

12 سال بردگی در بقیه جشنواره‌های سینمایی امسال هم مورد توجه منتقدان و مخاطبان قرار گرفت. این فیلم با نگاهی انسانی، مقوله برده‌داری را نقد کرده و به چالش کشیده است. 12 سال بردگی قرار است نوروز امسال از شبکه یک سیما روی آنتن برود. مسئولیت دوبله این فیلم به عهده امیرمحمد صمصامی است و گویندگان مطرحی در این طرح همکاری داشته‌اند.

دوبله فیلم 12 سال بردگی را چه زمانی شروع کردید؟

از مدتی قبل به ما گفته بودند قرار است این فیلم با حساسیت‌هایی که ما داریم دوبله شود و چون زمان فشرده‌ای در اختیار داشتیم و طبق معمول همه کارها به لحظه آخر واگذار می‌شود، دوبله این کار روز جمعه، شانزدهم اسفند با حضور بیش از 30 گوینده آغاز شد تا این فیلم به پخش در نوروز سال 93 برسد.

از ویژگی‌های دوبله این کار بگویید و این که چه تمهیداتی برای جذاب شدن دوبله به کار بردید؟

سعی کردیم دوبله، یکدست و خوب درآید از گوینده‌های متنوع هم استفاده کردیم؛ هم حرفه‌ای، هم قدیمی
و هم جدید.

برای انتخاب گوینده‌ها چه ملاحظاتی داشتید؟

سعی کردیم تا جایی که می‌شود کلیشه‌ای کار نکنیم. یعنی این طور نبوده که اگر کسی معمولا نقش‌های عصبی را می‌گوید در این کار هم همین اتفاق بیفتد.

دوبله کارهای اسکاری حساسیت‌های بیشتری نسبت به فیلم‌های غیراسکاری دارد؟

بله، تقریبا همه به این فیلم‌ها دسترسی دارند. مثلا دسترسی به نسخه اصلی این فیلم خیلی راحت است. این همزمانی باعث می‌شود بین نسخه اصلی و دوبله‌شده مقایسه‌هایی صورت بگیرد. وقتی مقایسه صورت می‌گیرد ما باید حواسمان را جمع کنیم. به همین دلیل است که دوبله کارهای مطرح، سخت‌تر می‌شود. مردم می‌بینند و می‌گویند دوبله خوب بود اما داستان کمی فرق داشت.

اگر مواردی اینچنینی پیش می‌آید به دوبله ربطی ندارد. ما تمام تلاشمان را می‌کنیم که کار خوب درآید. بعضی مواقع، کار را به دلیل ملاحظاتی دوبله و پخش نمی‌کنیم اما وقتی تصمیم می‌گیریم فیلمی را پخش کنیم یعنی می‌خواهیم پیام کارگردان را به مخاطب منتقل کنیم یا این که سوژه را قبول داریم.

در این مورد، سوژه، برده‌داری است. برده‌داری هنوز در دنیا جاری است. این پیام در فیلم داده می‌شود. ولی ما روی این زوم می‌کنیم که فیلم اسکار گرفته است؛ ممکن است یک فیلم، اسکار هم نگیرد، ولی باید حواسمان باشد تا کارمان را خوب انجام دهیم.

این حاشیه‌ها روی کار شما تاثیر می‌گذارد؟

بله، اما ما سعی کردیم حس و حال‌ها را بخوبی منتقل کنیم و طوری نباشد که بگویند بچه‌های دوبلور، داستان را تغییر می‌دهند. نه، این‌طور نیست. ما حتی سعی کردیم تا جایی که امکان دارد منطبق با داستان پیش برویم و حس و حال صحنه‌ها را منتقل کنیم. با وجود این ملاحظاتی در داستان وجود دارد که به ما مربوط نمی‌شود. ما باید سعی کنیم پیام را در دیالوگ‌ها منتقل کنیم تا مخاطب هم به ما اعتماد کند و نخواهد نسخه اصلی را ببیند.

همه کار دوبله در یک روز انجام شد؛ این کار برای گروه دوبله سخت نبود؟

نه، همه بچه‌هایی که به کار دعوت شده‌اند حرفه‌ای هستند و با این که یک روز جمعه، فیلم را دوبله کردیم تمام تلاششان را کردند تا کار خوب دربیاید. البته دوبله، سکانس به سکانس انجام می‌شد.

در این کار، هم بچه‌های جدید و هم دوبلورهای حرفه‌ای به کار دعوت شدند. البته مهم این است که وقتی مردم دوبله فیلم را دیدند راضی باشند و نگویند تغییرات زیادی در فیلم داده شده است.

مهم‌ترین ویژگی 12 سال بردگی از نظر شما چیست؟

ویژگی این کار، ویژگی بشر است، یعنی می‌تواند همنوع خود را در حد برده پایین بیاورد و از او به عنوان حیوان استفاده کند. در ضمن یادمان باشد برده‌داری همچنان وجود دارد و در تمام کشورها، اشکال جدید از آن دیده می‌شود. این استثمار و استعمار هنوز هست. خود استیو مک‌کوئین، کارگردان این فیلم هم سیاهپوست است که همین مساله نشان می‌دهد برده‌داری، دغدغه او بوده است.

سکانس مورد علاقه شما در این فیلم کدام است؟

در یک سکانس، سالامون با همسرش وارد مغازه‌ای می‌شوند تا ساک دستی بخرند. یک برده سیاهپوست هم با اربابش در مغازه است و به سالامون جوری نگاه می‌کند که انگار تعجب می‌کند او و همسرش آزاد هستند. در همین زمان یک مرد سفیدپوست می‌آید و او را می‌برد. مشخص می‌شود این مرد، برده‌اش بوده. این جزو سکانس‌های قشنگ فیلم است. در یک سکانس هم پتسی می‌گوید من دیگر نمی‌توانم تحمل کنم و از سالامون می‌خواهد او را بکشد. سکانس آخر هم بسیار زیبا است؛ سکانسی که سالامون ـ پدر خانواده ـ به خانه برمی‌گردد و می‌گوید ببخشید. این پدری که برگشته، پدر اولیه نیست، جلوی خانواده‌اش هم سرش را پایین می‌اندازد و گریه می‌کند. همه اینها یعنی 12 سال بردگی روی او تاثیر گذاشته است. اگر قرار بود ادامه داستان زندگی این فرد ساخته شود، حتما در بقیه زندگی‌اش یک برده نوین بود.

دوبلورهای «12 سال بردگی» را بشناسیم

در فیلم «12 سال بردگی»، منوچهر زنده‌دل به جای سالامون ـ شخصیت اصلی مرد ـ و مریم شیرزاد به جای پتسی گویندگی کرده است. دیگر دوبلورهای این فیلم 134 دقیقه‌ای عبارتند از: سعید مظفری (براد پیت ‌/‌ باس)، ژرژ پطروسی (مایکل فاسبندر ‌/‌ ادوین)، کسری کیانی (فاکس)، سعید مقدم منش (بران)، زهره شکوفنده (شاو)، همت مومی وند (مرداک)، ناصر نظامی (قاضی)، رضا آفتابی (آقای فورد)، نرگس فولادوند (خانم فورد)، الیزا اورامی (خانم اپس)، علیرضا باشکندی (کلمنتس)، حسین خدادادبیگی (مون)، شروین قطعه‌ای (جان)، فرانک رفیعی طاری (الیزا)، نیلوفر حدادی (مارگارت)، مریم معینیان (آن)، ابوالقاسم محمد طاهر (پارکر)، محمدعلی دیباج، علی منصوری راد، خسرو شمشیرگران، رهبر نوربخش و پرویز بهرام.

رضوان اناری/ ضمیمه قاب کوچک