وبای خرید در زندگی شهری

جام جم سرا: خرید به خودی خود و در حد معقول نظام اقتصادی یک جامعه را رشد می‌دهد اما اگر از اصول و چارچوب در زندگی شهری فاصله گرفته شود تبدیل به یک معضل می‌شود و ساختار خانوادگی را دچار آسیب مصرف گرایی می‌کند
از این رو تعادل در رفتارهای خرید نظام اقتصادی جامعه و درآمد خانواده را در یک سطح قرار می‌دهد.
خرید از دیدگاه جامعه‌شناسی از گذشته تا به امروز مرسوم بوده و به عنوان یک ضرورت تلقی می‌شود افراد برای برطرف کردن نیازهای ضروری خود خرید می‌کردند.
دکتر افسر افشار نادری، جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه، با اشاره به صنعتی شدن جوامع و تغییراتی که در زندگی رخ داده است می‌گوید: بعد از گسترش سرمایه داری خرید کردن به یک رفتار تبدیل شد و این رفتار باعث شد تا افراد احساس کنند با این شیوه می‌توانند به‌شان، جایگاه و یا شخصیت خاصی دست یابند این باوراشتباه به تدریج در جامعه کنونی نهادینه شد. زمانی که خرید به عنوان یک رفتار تعریف شد افراد اقدام به خرید کالاهای غیر ضروری کردند و این نیاز برایشان به صورت یک تفریح و روزمرگی درآمد. در دنیای سرمایه داری افراد سودجو برای روی آوردن هر چه بیشتر مردم به خرید سعی کردند تا از سلاح‌های متفاوتی استفاده کنند تا افراد وادار به خرید شوند و این تبلیغات در قالب تخفیف‌ها، حراج‌ها و... در مراکز خرید دیده می‌شود.
این جامعه‌شناس در ادامه به خرید به عنوان سلاح تشویقی اشاره کرده و می‌گوید: وقتی اندکی به مقوله خرید توجه بیشتری می‌شود می‌بینیم که مردم جامعه دچار یک عادت رفتاری شده‌اند و گرایش به خرید لوازمی دارند که غیر ضروری به حساب می‌آید و هیچ کاربردی در زندگیشان ندارد. اما به دلیل شرایط تبلیغاتی وادار به خرید می‌شوند. همچنین با گسترش مراکز خرید، پاساژ‌ها و حتی مغازه‌هایی در کنار مترو و رستوران‌ها باعث شده است تا مردم بیشتر به خرید کردن تمایل پیدا کنند.

وی با بیان این مطلب که خرید افراطی یکی از ویژگی‌های کلان شهر‌ها به شمار می‌رود می‌افزاید: چون در کلان شهر‌ها تولید کم است و تقریبا همه مردم مصرف کننده هستند شهر‌ها تبدیل به مراکز مصرفی شده‌اند پس نتیجه می‌گیرند که مدام باید در بازار‌ها به خرید بپردازند. وقتی که تبلیغات در این زمینه گسترده شود خرید بیشتری از سوی مردم صورت خواهد گرفت افراد سودجو تصمیم می‌گیرند از هر نوع صدا، تصویر و فرمت استفاه کنند تا خریداران مجبور به خرید شوند. حتی در جوامع امروزی دیده می‌شود برای گروه سنی کودکان نیز تبلیغات خاصی در نظر گرفته می‌شود تا آن‌ها والدین خود را وادار به خرید کنند. با اشاعه این روند افراد به مرور زمان یاد می‌گیرند فقط خریدار باشند و همین امر باعث گسترش مصرف گرایی در جوامع شهری می‌شود.
دکتر افشار نادری می‌افزاید: خریدهای افراط گونه مردم را ترغیب می‌کند تا پول بیشتری به دست بیاورند و جامعه، به جامعه پول گرا تبدیل می‌شود و مردم در این جوامع تصور می‌کنند که همه چیز را می‌توانند با پول به دست بیاورند. از این رو افراد در ارتباطات انسانی با یکدیگر نیز ارزش و اعتبار افراد را با پول و خرید مقایسه می‌کنند. بدیهی است که در چنین شرایطی جوامع شهری خرید را اعتبار شهروندان می‌داند. از سوی دیگر روابط انسانی کم کم به بازار خرید و فروش تبدیل می‌شود و خانواده تصور می‌کند که‌شان اجتماعی با این مسئله افزایش پیدا می‌کند.
وی در ادامه با بیان این مطلب که چرخه اقتصادی با خرید رونق می‌گیرد می‌گوید: هر چه میزان تولیدات بالا‌تر رود افراد بیشتری به بازار کار برای فعالیت معرفی می‌شوند و پول به دست آمده در جامعه دوباره به چرخه اقتصادی کشور باز می‌گردد و این شیوه باعث حرکت در جامعه می‌شود و نظام سرمایه داری روز به روز پربار‌تر می‌شود. اما باید این نکته را مد نظر قرار داد که در این میان سرمایه داران روز به روز به ثروتشان افزوده می‌شود و از سوی دیگر خریداران بی‌پول‌تر می‌شوند. در گذشته ارتباطات عاطفی و انسانی نقش تعیین کننده‌ای در زندگی خانوادگی داشت در حالیکه امروزه از طریق امکانات است که معیار‌ها سنجیده می‌شود و مهر و محبت جای خود را به بازار خرید از طریق وسائل مصرفی داده است.|شبکه ایران