رفلاکس گوارشی در کودکان

رفلاکس به بیان ساده یعنی بازگشت اسید و محتویات معده به سمت مری؛ غذایی که خورده می‌شود، پس از عبور از لوله گوارشی مری، وارد معده می‌شود و در انتهای مری در اثر انقباض عضلانی، دریچه‌ای آناتومیک بوجود می‌آید که مانع از برگشت آن به سمت بالا می‌شود. اگر این دریچه بخوبی عمل نکند یا موقعیت آنجابه جا شود، اسید معده و غذا بالا آمده و عوارضی را پدید می‌آورد.
رفلاکس شیرخوارگی
نوعی از رفلاکس است که به صورت فیزیولوژیک و طبیعی در شیرخواران زیر دو سال مشاهده می شود، از ماه های اول تولد شروع می شود، در چهار ماهگی به اوج می رسد و بیشتر تا پایان یک سالگی بهبود می یابد، گاهی علت ارثی و ژنتیکی دارد و در کل خیلی نگران کننده نیست.
نشانه های بالینی
در سنین مختلف علائم متفاوت است. رفلاکس در شیرخواران به صورت برگشت شیر به دهان و خروج شیر از کناره دهان است، علائم دیگر عبارتند از: کاهش وزن، بیقراری، حالت تهوع، خودداری از شیر خوردن، حالت خفگی، درد قفسه سینه و خم کردن سر و گردن به عقب.
علائم تنفسی رفلاکس می تواند با وقفه تنفسی (در سنین نوزادی)، گرفتگی صدا، سرفه مزمن و تنگی نفس ظاهر شود. همچنین رفلاکس می تواند موجب تشدید حملات آسم، سینوزیت و عفونت گوش میانی شود.
بیشتر تشخیص این بیماری با شرح حال و معاینه مطرح می شود و در صورت لزوم از روش های تصویر برداری و اندازه گیری PH مری و در صورت مزمن شدن این بیماری، از آندوسکوپی برای بررسی عوارض استفاده می شود.
درمان غیردارویی
اساس درمان رفلاکس، اقدامات حمایتی و اصلاح روش تغذیه است که با کاهش حجم شیر و از طرف دیگر با افزایش نوبت های شیردهی و غلیظ تر کردن شیر یا غذای شیرخوار امکان پذیر است.
اضافه کردن یک قاشق سرلاک برنج به هر پیمانه شیر می تواند موجب تغلیظ شیر و کاهش رفلاکس شود.
گاهی قبل از دارو درمانی، یک دوره آزمایشی شیرخشک کم آلرژی توصیه می شود تا بتوان حساسیت به پروتئین شیر را از رفلاکس تشخیص داد.
در سنین بالاتر، توصیه به مصرف نکردن نوشیدنی های اسیدی مانند نوشابه، آبمیوه ها، الکل، قهوه و چای و همچنین حذف شکلات، نعناع و گوجه از رژیم غذایی می تواند در کاهش رفلاکس موثر باشد.
درباره افراد چاق باید گفت که کاهش وزن در بهبود بیماری آنها نقش دارد. معمولا وضعیت نشسته، خوابیده به پهلو یا وضعیت خوابیده به پشت رفلاکس را در شیرخواران تشدید می کند، ولی در وضعیت خوابیده به شکم، رفلاکس کمتر مشاهده می شود.
دارو درمانی
در مواردی که بر اثر رفلاکس عارضه ای برای بیمار پیش آید می توان سراغ داروها رفت که از میان آنها می توان به آنتی اسیدها و مهارکننده های ترشح اسید اشاره کرد. اگر در سیر بیماری مقاومت به درمان، التهاب پایدار یا تنگی مری رخ دهد، درمان جراحی توصیه می شود.
>> جام جم/ دکتر حمیدرضا صادقی (متخصص اطفال)