دوستان فیس بوکی همسرم

چه بخواهیم و چه نخواهیم این روز‌ها موج فیس بوک و شبکه‌های اجتماعی جمعیت قابل توجهی را همراه خود کرده است، حتی برای عده‌ای از نان شب هم واجب‌تر شده طوری که این سایت‌های اینترنتی قسمت جدایی ناپذیر زندگیشان شده است.
به گزارش جام جم سرا به نقل از روزنامه خراسان- آنچه در استفاده از این شبکه‌های اجتماعی برای خانواده‌ها و به خصوص زوج‌های جوان چالش ایجاد کرده است ارتباط با برخی از دوستان اینترنتی است که زنجیره وار با یکدیگر در ارتباط هستند. این حلقه‌های دوستی ناخواسته ارتباط شما را با دوستان دوستانتان برقرار می‌سازد و ممکن است در این بین افرادی در صفحه شخصی شما عکس یا مطلبی منتشر کنند که از نظر فرهنگ و سبک زندگی هیچ سنخیتی با شما، همسر و خانواده‌تان ندارند و اینجاست که مشکلات بروز می‌کنند. در ادامه مطلب به نقل از ماهنامه «همشهری آیه» داستان زندگی زوج جوانی را نقل می‌کنیم که ناسازگاری آن‌ها ریشه در عضویت و پرسه زنی در همین شبکه‌های اجتماعی دارد. مرد خانواده به استفاده از فیس بوک اعتیاد دارد و همسر جوانش از این موضوع سخت دلگیر است، مرد جوان مدعی است که همسرش اجتماعی نیست اما زن، شوهرش را متهم به خیانت می‌کند و عضویت او در این شبکه‌ها را عامل دلسرد شدن او نسبت به زندگی زناشوییشان می‌داند:

خسته شده‌ام

عصبانیت در چهره هر دو موج می‌زند. گاهی صدایشان بلند می‌شود و زن همسرش را متهم به دروغگویی می‌کند اما مرد تسلیم نمی‌شود و سعی می‌کند او را محکوم کند. منشی دادگاه شماره پرونده‌شان را می‌خواند و هر دو با ناراحتی وارد اتاق قاضی می‌شوند. قاضی از هر دوی آن‌ها می‌خواهد آرام باشند اما رامین قبل از اینکه قاضی چیزی بپرسد شروع به حرف زدن می‌کند و می‌گوید: «همسرم روزگارم را سیاه کرده. دیگر نمی‌توانم با او زندگی کنم. مدام بهانه می‌گیرد و سعی می‌کند مرا محدود کند. از زندگی در کنار او خسته شده‌ام.»
سمیرا که از حرف‌های رامین برافروخته شده، رو به قاضی می‌کند و می‌گوید: «کارهای او زندگی ما را به اینجا رسانده است. شوهرم به جای عشق و علاقه به زندگی مشترک، همه وقتش را صرف یکی از شبکه‌های اجتماعی می‌کند. همین مسئله باعث اختلاف ما شده است. تصور می‌کردم شبکه‌های اجتماعی شیوه بی‌ضرری برای برقراری ارتباط همسرم با دوستان و اقوام است اما الان فهمیده‌ام که چه اشتباه بزرگی می‌کردم.» او شئونات اخلاقی زندگی مشترکمان را زیر پا گذاشته و با افراد مختلفی غیر از دوستان و اقوام ارتباط دارد.»

اجتماعی بودن، ارتباطات بیش از حد را توجیه نمی‌کند

دکتر مجید ابهری آسیب‌شناس اجتماعی در همشهری آیه می‌نویسد: این‌ها اولین زوجی نیستند که زندگیشان به خاطر عضویت در شبکه‌های اجتماعی به بن بست رسیده است و آخرین آن‌ها هم نخواهند بود. بحث ارتباطات اجتماعی در شبکه‌های اجتماعی، امروزه زندگی عده زیادی را نه تنها در ایران که در بیشتر کشورهای جهان به مخاطره انداخته و بنیان خانواده‌ها را دچار مشکل کرده است. اینکه افراد باید دارای روابط اجتماعی باشند، ارتباطات بیش از حد را توجیه نمی‌کند. نکته مهمی که در زندگی این زوج جوان وجود دارد این است که هیچ توجیهی برای ارتباطات نادرست مرد خانواده وجود ندارد. اینکه زن و مرد در ارتباطات خود حریم‌ها را حفظ کنند مسئله‌ای است که هم در شرع و هم در عرف به آن تاکید شده است. پذیرفتنی نیست افرادی که در شبکه‌های اجتماعی می‌چرخند به بهانه همدلی کردن و صمیمی شدن با دیگر افراد حریم‌ها و حد و مرزهای خانواده را بشکنند.

کارکرد اصلی شبکه‌های اجتماعی و آنچه باید بیاموزیم

کاربرد اصلی شبکه‌های اجتماعی باید در زمینه تبادل اطلاعات علمی و فرهنگی باشد تا اعضای این شبکه‌ها بتوانند پاسخ سوالات علمی یا اجتماعی خود را به دست بیاورند این در حالی است که این شبکه‌های مجازی در کنار کارکردهای مثبت خود، آثار منفی و زیانباری را برای خانواده‌ها در پی دارند. به گفته دکتر طاهره همیز، استاد حوزه و دانشگاه به خطر افتادن فضای خصوصی افراد و از هم پاشیدن اساس خانواده‌ها، مهم‌ترین و جدی‌ترین آثار منفی شبکه‌های اجتماعی مانند فیس بوک است. نکته قابل تأمل در شبکه‌های اجتماعی این است که افراد می‌توانند هویت خود را مخفی نگه دارند و خودشان را با اسامی ساختگی به دیگران معرفی کنند. دکتر همیز در این باره می‌گوید: «پنهان کردن هویت اصلی و معرفی خود با عناوین جعلی و تقلبی تهدید اصلی این شبکه‌ها برای افراد و خانواده هاست. وقتی مردی با داشتن همسر و فرزند می‌تواند خودش را فردی مجرد معرفی کند اعتماد خانم‌های مجرد به او بالا می‌رود.» اما راهکار مقابله با چنین خطراتی چیست؟ دکتر همیز در این باره می‌گوید: «ابتدا باید افراد را آگاه کرد که از یک طرف در استفاده از شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی به سادگی به دیگران اعتماد نکنند و از طرف دیگر لازم است حس تعلق به خانواده و همسرداری آموزش داده شود. وقتی انس و الفت میان زن و شوهر ایجاد شود، امکان هرگونه تهدید برای زندگی مشترکشان از بین می‌رود. چون کسی که به همسر و خانواده‌اش علاقه‌مند باشد و نیازهای عاطفی خود را درون خانواده پاسخ بدهد، نیازی به فریب دیگران ندارد.»

فیس بوک؛ فضایی آمیخته از فرصت و مخاطره

دکتر حمید پورشریفی متخصص روان‌شناسی سلامت نیز در گفت‌و‌گو با مجله «سپیده دانایی» فیس بوک را فضایی آمیخته از فرصت و مخاطره عنوان می‌کند و می‌گوید: شبکه‌های اجتماعی فرصت‌های زیادی به کاربران بخشیده است. با وارد شدن به این شبکه‌ها از اخبار، اطلاعات و جزئیات خیلی سریع آگاه می‌شوید. با دیدگاه‌های مختلف نیز آشنا خواهید شد. چه در کشور خودمان و چه در دیگر جوامع با قومیت‌ها، نژاد‌ها و دیدگاه‌های مختلف. اما کسانی که مهارت‌های ارتباطی ضعیفی در محیط‌های واقعی دارند و نمی‌توانند ابراز وجود کنند، مستعد آسیب پذیری از شبکه‌های اجتماعی هستند. آن‌ها نیاز خود را از طریق این شبکه‌ها برطرف می‌کنند و به آن‌ها وابسته می‌شوند. زمانی که فرد با نگاه مثبت، هدفمند و به دنبال مسیر مشخص وارد این شبکه‌ها می‌شود، این شبکه‌های اجتماعی برایش آسیب کمتری در پی خواهد داشت، اما برعکس فردی که نگاه منفی به خود گرفته، دچار فقدان مهارت‌های ارتباطی و نیازهای تامین نشده است و تفکر انتقادی و خلاق ندارد، در تعامل با این شبکه‌ها به راحتی تحت تاثیر قرار می‌گیرد چرا که اهدافش جهت و سمت و سو ندارد. آسیب‌ها می‌تواند در سطح مسائل اخلاقی باشد تا باورهای اجتماعی. به طور مثال نگاه جوانان به تشکیل خانواده با توجه به سطح تعاملات است. حال اگر فردی در شبکه‌های اجتماعی عضو صفحاتی باشد که در آن نگاه منفی نسبت به مردان یا زنان عرضه می‌شود و فرد در معرض چنین نگاه‌هایی قرار گیرد، باور‌هایش خدشه دار می‌شود چرا که تحت تاثیر قرار می‌گیرد و نسبت به ازدواج و خانواده نگاه منفی پیدا می‌کند. البته عکسش هم صادق است.
>> امیرسعید صبا