از آلرژی کودکی تا آسم بزرگسالی

متاسفانه آلرژی چه فصلی باشد، چه همیشگی و متناوب، همه افراد را در هر سنی می‌تواند درگیر کند. حتی برخی نوزادان نیز دچار آلرژی‌های پوستی، تنفسی یا گوارشی هستند و عوارض حساسیتی را همگام با رشد خود به سنین بعدی و حتی بزرگسالی منتقل می‌کنند.

دکتر فیروزه ساجدی، متخصص بیماری‌های اطفال در پاسخ به این پرسش می‌گوید: متاسفانه در بیشتر موارد برای آلرژی یا حساسیت، درمان قطعی وجود ندارد، چراکه امکان شناسایی ماده آلرژی‌زا در بسیاری موارد ممکن نیست.

در چنین مواردی تنها راه، بهره‌گیری از درمان علامتی و پیشگیرانه است که شامل استفاده از داروهای آنتی‌هیستامینی متناسب با سن کودک به منظور کاهش و کنترل واکنش‌های آلرژیک می‌شود.

به این ترتیب با استفاده از درمان‌های علامتی خارش و آبریزش به عنوان شایع‌ترین عوارض آلرژی کاهش می‌یابد. از سوی دیگر تا آنجا که ممکن است باید از مواجهه کودک با عوامل محیطی آلرژی‌زا یعنی گرده گل و گیاهان، گرد و غبار و نیز مواد غذایی حساسیت‌زا جلوگیری به عمل آورد.

دکتر ساجدی در گفت‌و‌گو با «جام‌جم» با تاکید بر این‌که وجه‌تمایز علامت‌های آلرژی با نشانه‌های سرماخوردگی نداشتن تب است، برای روشن‌شدن علت‌های احتمالی بروز آلرژی در کودکان توضیح می‌دهد: این درست است که احتمال ابتلا به آلرژی در برخی ماه‌های سال در کودکان و البته بزرگسالان مستعد افزایش پیدا می‌کند.

یعنی افزایش میزان آلاینده‌ها در هوا و وجود ذرات معلق در فصل بهار، تابستان و پاییز از جمله زمان‌هایی است که علائم ابتلا به آلرژی در کودکان افزایش پیدا می‌کند البته این علائم در شرایط آب و هوایی مختلف، متفاوت است و حتی ممکن است به بروز عفونت‌های ویروسی و باکتریایی نیز منجر بشود.

این متخصص اطفال تاکید می‌کند: نباید فراموش کرد که هر اندازه سیستم ایمنی بدن کودک ضعیف‌تر باشد، امکان ایجاد علائم شدید ناشی از آلرژی مانند اختلالات تنفسی افزایش پیدا می‌کند. یعنی دیده شده است در مواردی که علامت‌های تنفسی و افزایش حساسیت، راه‌های هوایی تحتانی کودک را درگیر کرده است، زمینه ابتلا به آسم در بزرگسالی بیشتر بوده است. بر این اساس توصیه می‌شود که با بروز علائم آلرژی در کودک، درمان‌های کنترلی و پیشگیرانه آغاز شود. گرچه امکان حذف ماده آلرژن از زندگی کودک اصلا ممکن نباشد.

از کودکان محافظت کنید

تحقیقات نشان داده است در روزهایی که میزان آلاینده‌ها در هوا افزایش پیدا می‌کند، علائم آلرژی یعنی قرمزی و خارش چشم‌ها، آبریزش بینی، عطسه و تنگی نفس در کودکانی که زمینه ابتلا به حساسیت را دارند، افزایش پیدا می‌کند. پس توصیه می‌شود از قرار گرفتن آنان در معرض آلاینده‌ها بدون استفاده از ماسک و در مدت طولانی جلوگیری شود.

متخصصان اطفال تاکید می‌کنند که برای جلوگیری از بروز علائم حساسیت احتمالی به برخی مواد غذایی نه‌تنها به واکنش‌های احتمالی آلرژیک کودک پس از مصرف هر ماده غذایی توجه شود، بلکه مصرف مواد غذایی که به صورت مصنوعی و فرآوری شده و با استفاده از افزودنی و نگهدارنده‌ها تهیه می‌شود، در کودکان به حداقل برسد. برخی میوه‌ها و صیفی جات مانند گوجه فرنگی، بادمجان، خربزه، انگور و کیوی و مواد غذایی چون ماهی، میگو و بادام‌زمینی با احتیاط فراوان به کودکان داده شود و پس از بروز آلرژی نیز بهتر است از دادن این خوراکی‌ها به کودک تا درمان زمینه‌ای آلرژی جلوگیری شود.

آلرژی به ارث می‌رسد

به گفته دکتر ساجدی، نباید فراموش کرد که در برخی موارد دیده شده است که پاسخ سیستم ایمنی بدن ما در مقطعی نسبت به نوعی ماده آلرژی‌زا با زمان دیگر متفاوت است. یعنی در کودکی نسبت به ماده‌ای آلرژی‌زا واکنش نشان می‌دهیم، اما این واکنش با افزایش سن از بین می‌رود.

این متخصص اطفال با تاکید بر این‌که آلرژی به طور قطعی جنبه ارثی دارد، می گوید: البته آلرژی در برخی خانواده‌ها به اشکال متفاوتی در نسل‌های بعدی بروز پیدا می‌کند، اما بروز بیماری‌هایی مانند تب یونجه، (بیماری شبیه آسم و تنگی نفس) آسم، آلرژی فصلی و بروز خارش و سوزش پوست پس از استفاده از شوینده‌ها در هر یک از والدین می‌تواند احتمال بروز آلرژی در فرزندان را افزایش دهد. حتی ممکن است بروز آلرژی فصلی در مواجهه با گرده گل و گیاه و گرد و غبار صورت نگیرد بلکه در مواجهه با بالش‌های پردار، فرش‌های پشمی و انواع عطرها یا شوینده‌ها در خانه اتفاق بیفتد.

مراجعه به کلینیک آلرژی همیشه کمک نمی‌کند

بسیاری از افراد مبتلا به آلرژی چه کودک باشند و چه بزرگسال، از مراجعه به کلینیک‌های آلرژی ابراز نارضایتی می‌کنند و معتقدند آزمایش‌های صورت گرفته روی آنها نتوانسته است در یافتن زمینه و علت بروز آلرژی در آنها کمک‌کننده باشد.

دکتر ساجدی در این ارتباط معتقد است میلیون‌ها آنتی‌ژن یا عامل آلرژی‌زا وجود دارد که کیت‌های تشخیصی در این کلینیک‌ها قادر به تشخیص درصد کوچکی از آنهاست.

به این ترتیب، تشخیص عامل آلرژی در بسیاری افراد اصلا ممکن نیست، اما گرفتن مشاوره از این کلینیک‌ها تا حدی می‌تواند به شناسایی آنتی‌ژن‌های آلرژیک در مبتلایان به حساسیت کمک کند. بر این اساس برای درمان کنترلی آلرژی راه‌های موثرتر از دوری از عوامل و مواد آلرژی‌زا، مصرف داروهای آنتی‌هیستامینی و اصلاح الگوی تغذیه‌ای برای تنظیم و تقویت سیستم ایمنی وجود ندارد.

پونه شیرازی ‌- ‌گروه سلامت