کابوس بازگشت به‌کار پس از‌ تعطیلات

در تعطیلات افراد به استراحت می‌پردازند و معمولا تعطیلات برای بیشتر مردم خوشایند است اما وقتی تعطیلات به پایان می‌رسد برخی افراد تمایلی برای بازگشت به حالات عادی ندارند، البته جوان‌ترها بیشتر با این مشکل روبه‌رو می‌شوند و با افزایش سن، برخورد افراد منطقی‌تر می‌شود.

بی‌انگیزگی شغلی به معنای تمایل‌نداشتن به ادامه کار و اشتغال است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. البته این واکنش تا حدودی طبیعی است و در مورد افراد مختلف با شرایط‌ مختلف روی می‌دهد. با این حال کسانی که دچار افسردگی هستند، ممکن است بیشتر دچار بی‌انگیزگی مفرط شوند.

همچنین استرس‌های شغلی و وجود عوامل نامطلوب در میان همکاران یا در محیط کار از ریشه‌های اصلی بی‌انگیزگی برای بازگشت به محیط کار پس از تعطیلات محسوب می‌شود.

اما چنین حالتی ناشی از چه عواملی است و چرا در برخی افراد پررنگ‌تر و شدیدتر است؟

دکتر مهرنوش دارینی، روان‌شناس در پاسخ به این پرسش می‌گوید: استرس‌های ناشی از کار به نوبه خود مانعی برای لذت‌بردن از برگشت به کار است. همه ما به صورت خودکار از استرس رویگردانیم و چنانچه محیط کار و نوع شغل استرس‌مان را افزایش دهد، با مکانیسم‌های دفاعی با آن برخورد می‌کنیم و تمایلی به بازگشت به کار نداریم.

از سوی دیگر، این مشاور اعصاب و روان در گفت‌وگو با جام‌جم اضافه می‌کند: انسان براحتی با مسائل مختلف خو می‌گیرد و عادت می‌کند و معمولا تعطیلات طولانی باعث می‌شود فرد دچار نوعی رخوت شود و شروع به کار برایش سخت باشد. به این ترتیب، افراد پس از تعطیلات طولانی با کاهش عملکرد و افت کاری و تحصیلی روبه‌رو می‌شوند.

تعطیلاتم را بگیر، خوابم را نه

دکتر دارینی با اشاره به از دست‌رفتن نظم در برنامه روزانه افراد در تعطیلات، بخصوص تعطیلات نوروزی می‌گوید: یکی از مسائلی که در تعطیلات نوروز اتفاق می‌افتد به‌هم‌ریختگی ریتم و ساعت خواب و استراحت و حتی تغذیه افراد است که منجر به تغییر در عادات روزمره افراد می‌شود.

در تعطیلات معمولا برنامه‌ریزی دقیق، منظم و اجباری وجود ندارد مگر این که افراد برنامه خاصی را دنبال کنند. در حقیقت، چون مسئولیت خاصی به عهده افراد نیست و می‌توانند شیوه وقت‌گذرانی خود را انتخاب ‌کنند، گرایش به استراحت و وقت هدردادن نیز وجود دارد و در تعطیلات طولانی این مسأله منجر به عادت در افراد می‌شود.

برای بازگشت به کار آمادگی ندارم

اما از چه طرقی و با بهره‌گیری از چه راهکارهایی می‌توان از شدت‌گرفتن چنین حالت‌های روحی و روانی جلوگیری کرد؟ به بیان دیگر آمادگی برای بازگشت به کار را چگونه می‌توانیم در خود ایجاد کنیم؟

روان‌شناسان، راهکارهایی را برای کسب آمادگی برای بازگشت به کار پس از تعطیلات طولانی پیشنهاد می‌کنند:

شناسایی دلایل بی‌انگیزگی: ابتدا باید دلایل بی‌انگیزگی را شناسایی کنیم تا بتوانیم با آن مقابله کنیم.

تنظیم عادات خواب: توصیه می‌شود قبل از به پایان رسیدن تعطیلات ساعات خواب را طبق برنامه کاری منظم کنید و بدن را به حالت اولیه برگردانید تا برای برخاستن از خواب دچار مشکلات شدید نشوید.

تمرکز بر فواید اشتغال: نکته بعدی این است که به نقاط قوت محل کار و شغل خود و فواید بازگشت به کار فکر کنیم.

برجسته‌سازی نقاط قوت شغل: نقطه مقابل فرسودگی شغلی، داشتن انگیزه شغلی است و برای این که دچار سستی و فرسودگی نشویم، می‌توانیم نکات مثبت کارمان را برجسته کرده و با انگیزه بیشتری کار خود را شروع ‌کنیم.

برنامه‌ریزی و هدف داشتن: اگر برای سال جدید و ارتقای خود در کارتان برنامه‌ریزی و اهداف گام به گام داشته باشید با انگیزه بهتری به محل کار خود بازمی‌گردید.

به همکاران خوبتان فکر کنید

یکی از عوامل موثر در بی‌انگیزگی افراد برای بازگشت به کار، نوع محیط کار و همکاران است. وقتی محیط کار صمیمی و خوشایند باشد، افراد تمایل بیشتری برای بازگشت به محل کار دارند و از این که دوباره در کنار همکاران خود هستند، احساس خوبی دارند، اما از طرف دیگر همکارانی که محیط کار را دچار تنش و ناخوشایندی می‌کنند به عنوان یکی از عوامل برای بی‌تمایلی برای بازگشت به کار تلقی می‌شوند.

دکتر دارینی برای ایجاد انگیزه مثبت برای بازگشت به فعالیت شغلی پس از تعطیلات توصیه می‌کند: اگر شما نیز دچار بی‌انگیزگی شغلی‌ شده‌اید، می‌توانید با دیدگاه مثبت‌نگر پیش بروید و بیشتر از پاداش‌های درونی و تقویت خود استفاده کنید تا محیط را با روحیه خود سازگار کنید.

در بسیاری موارد، تغییر شرایط در اختیار شما نیست پس بهتر است اول به پذیرش شرایط موجود فکر کنید و سپس به دنبال یافتن بهترین حالت در شرایط فعلی باشید تا بهتر بتوانید با چالش‌های محیط کار روبه‌رو شوید.

پونه شیرازی - گروه سلامت