گردش مالی مبهم خرده‌فروشی‌های اینترنتی

می‌توانی در خانه بنشینی و با یک تلفن چیزی را که لازم داری بخری. بعد از آن هزینه را به صورت اینترنتی برایشان واریز کنی و کالا را جلوی در خانه تحویل بگیری. این است یک اتفاق ساده مجازی که از خریدن اینترنتی کارت شارژ ایرانسل و همراه اول شروع می‌شود تا خریدن قطعات کامپیوتری و... هزینه این خرید را هم می‌توانید یا از درگاه‌های پرداخت اینترنتی بپردازید یا وقتی پیک فروشگاه کالا را برایتان می‌آورد، نقدی بپردازید. این روزها نسبت به گذشته این خرید‌ها بیشتر هستند. به داخل چند فروشگاه اینترنتی سرک کشیده‌ایم و سعی کردیم از فروش‌ها، سود‌ها و مشتریان آنها سر در بیاوریم.

مدیران سایت اینترنتی لاوان که سایتی برای فروش قطعات آی‌تی و لوازم کامپیوتری است در مورد نوع خریدهای مردم می‌گویند: «مردم بیشتر از این سایت به صورت تلفنی خرید می‌کنند. بعد از این که سفارش دادند و محصول جلوی در منزل به آنها تحویل داده شد، هزینه را به صورت نقدی به پیک پرداخت می‌کنند. ما هم برای کالاهایی که قیمتی بالاتر از 200 هزار تومان دارند، هزینه پیک دریافت نمی‌کنیم. این هزینه وقتی قیمت کالاها زیر 200 هزار تومان باشد، به صورت کامل دریافت می‌شود.»

مظاهری، یکی از مدیران این سایت در رابطه با درآمد روزانه آن می‌گوید: «در سایت ما پرداخت به صورت آنلاین در روز چیزی حدود 500هزارتومان است. همین مقدار درآمد هم از طریق خرید تلفنی به فروشگاه اینترنتی ما پرداخت می‌شود که با یک حساب سرانگشتی فروش روزانه ما چیزی حدود یک میلیون تومان می‌شود. این سایت‌ها سود آنچنانی برای صاحبان خود ندارند و از آنجا که زیر نظر وزارت بازرگانی هستند، همان سود مصوب هفت درصدی را می‌توانند روی قیمت‌ها بکشند.

لاوان فروشگاه زنجیره‌ای دارد و به دلیل راحتی مشتریان خود این سایت را طراحی کرده است.» به گفته مسئولان این فروشگاه اینترنتی، مردم هنوز به خرید اینترنتی اعتماد صددرصدی پیدا نکردند؛ اما می‌توان گفت در سه سال گذشته که خرید اینترنتی باب شده‌است، این مقوله پیشرفت قابل توجهی داشته است.

وقتی درباره تورم و قیمت‌های روزانه از مظاهری می‌پرسیم، می‌گوید: «قیمت‌های ما به‌ روز هستند. این قیمت‌ها را تامین کننده‌های کالا تامین می‌کنند و بعد از هر افزایش قیمت چون به سیستم دسترسی دارند آنها را به روز می‌کنند؛ البته تجربه ثابت کرده که مردم معمولا از طریق اینترنت کالاهای گران قیمت نمی‌خرند اگر بخواهیم برآورد ساده‌ای داشته باشیم باید گفت معمولا این خرید‌ها هزینه‌ای کمتر از 200 هزار تومان برایشان رقم می‌زند. این خرید‌ها در پایان فصول به حداکثر خود می‌رسند که شاید به دلیل دریافت حقوق و افزایش نقدینگی خانوارهاست. به گفته مظاهری، گیرنده‌های دیجیتال و ادوات شبکه، بیشترین فروش را در این سایت دارند. بعد از آن بیشترین تقاضای خرید برای کیبورد و موس است.»

خرید‌های اینترنتی از خریدن بلیت کنسرت و قطار، کتاب و پکیج‌های آموزشی شروع می‌شود تا لوازم خانگی، آرایشی و بهداشتی، عطر و لوازم یدکی خودرو. فروشگاه‌های اینترنتی فروشگاه‌های کاملی هستند؛ از آن دست فروشگاه‌هایی که از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در آنها پیدا می‌شود. یکی دیگر از موارد فروش عینک‌های آفتابی، ساعت دیواری و مچی است.

بعضی از سایت‌ها به دلیل گرانی عینک‌های اصل شرایطی را با عینک‌های تقلبی ایجاد کرده‌اند که بعد از سفارش مشتری با آنها تماس گرفته می‌شود. طی این تماس تائیدیه سفارش گرفته می‌شود و پس از محصول خریداری شده برای خریدار ارسال می‌شود. یکی از سایت‌ها که چنین شرایطی دارد، قیمت 17 هزار تومان را برای عینک‌هایش تعیین کرده است.

ساعت‌های دیواری از 25 هزار تومان به بالا و ساعت‌های مچی تا 45000 تومان به فروش می‌رسد. این سایت در روزهای تعطیل فروش بیشتری دارد. مشتریان جوان در روزهای تعطیل وقت بیشتری برای گشت و گذار در سایت‌ها دارند و از آنجا که آنها قادر به پرداخت هزینه‌های بالا نیستند، فروش این کالاها، قیمت‌های پایین برایشان در نظر گرفته شده است. مشتریان این سایت بیشتر از طریق اینترنت کارپرداخت را انجام می‌دهد. شاید به این دلیل که جوان‌ها بیشتر اینترنت باز هستند و این سایت برای آنها طراحی شده است.

با وجود تمام تلاش ما، این سایت از اعلام گردش مالی و میزان فروش و سود خود هیچ اطلاعاتی بروز نداد. برای جمع‌آوری اطلاعات بیشتر با سایت‌های دیگری هم تماس گرفته شد که حاضر به همکاری نشدند. در بین جستجوهای اینترنتی به شماره تماسی رسیدیم که از فروشندگان لوازم آرایشی، بهداشتی و ورزشی بود. این فرد که قاسمی نام داشت معتقد بود که این فروشگاه‌های اینترنتی معمولا کالاهایی را به فروش می‌رسانند که در بازار آزاد سخت پیدا می‌شود.

او در سایتی که طراحی کرده است نزدیک‌های عید نوروز و روزهایی که سرعت اینترنت خوب است، بیشترین سود را کسب می‌کند، سودی که البته او هم چندان تمایلی به صحبت درباره‌اش ندارد.

قاسمی که میزان فروش روزانه فروشگاهش را پنهان کرد از بیست و پنج سالگی در بازار مشغول فروشندگی بوده است، چهار سالی می‌شود که او سایت خود را طراحی کرده است. محصولات پرطرفدار او دراین روزهای سال کرم، لوازم آرایشی و بهداشتی است و می‌گوید همگی برچسب وزارت بهداشت دارند.

این محصولات از طریق پست فرستاده می‌شوند. خیلی وقت‌ها او از دست مردم شاکی می‌شود چون برای خنده محصولی همچون «کرم کــوچک‌کـننده بینی» را برای دوستان‌شان سفارش می‌دهند. خریدهایی که برگشت می‌خورند و جز ضرر ناشی از پرداخت هزینه پست، چیزی برای فروشنده ندارند.

گردش مالی فروشگاه‌های مجازی غیردولتی که این روزها مثل قارچ زیاد شده‌اند، انگار اساسا در هاله‌ای از ابهام است؛ سرزمینی که شفافیت‌گویی در آن راه ندارد. هرچه باشد، اما بازار پرسودی است؛ بازاری که شما علاوه بر این‌که هزینه‌هایی چون کرایه مغازه و مالیات را نمی‌دهید با یک بازاریابی و تبلیغات درست حتی بیشتر از بازار سنتی می‌توانید مشتری پای مانیتور بکشانید.

مریم امیرپور - جام‌جم