بیمه ناقص برای قالیبافان

اما این قشر زحمتکش همواره از داشتن یک پوشش نسبتا مناسب بیمه‌ای تا دو سال پیش محروم بودند تا آن‌که قانون بیمه‌های اجتماعی قالیبافان اصلاح و از دی‌ 1389 اجرایی شد، اما این قانون هم به گفته اسماعیل چمنی، رییس اتحادیه تولید‌کنندگان فرش دستباف‌ ایران هنوز ناقص بوده و ضروری است مسئولان با اصلاح این قانون قالیبافانی را که عمری در این راه سپری کردند مورد حمایت قرار دهند. گفت‌و‌گوی انجام شده با وی را می‌خوانید.

ما چه تعداد قالیباف در کشور داریم؟

آمار دقیقی وجود ندارد، چون خانواده قالیبافی پراکنده است و باید به این نکته توجه کنیم که وقتی از هنر صنعت‌ قالی صحبت می‌کنیم، فعالیت‌های بسیاری را که به تولید قالی منجر می‌شود دربرمی‌گیرد در واقع نزدیک به 20 فعالیت اصلی و جنبی از جمله رنگرزی، قالیشویی، پرداخت‌زنی، چله‌کشی، روفه‌گری، طراحی، چله‌دوانی، نخ‌ریسی و... را شامل می‌شود. یک قالی وقتی تولید می‌شود که 20 شاخه‌ هنر ‌صنعت روی آن کار کردند مثلا ریسندگی و قالیشویی صنعت است و طراحی، رنگرزی هنر است. با در نظر گرفتن شاغلان این رشته‌ها برآورد می‌شود بیش از سه میلیون نفر به طور مستقیم و غیرمستقیم در این بخش فعالیت کنند.

وقتی صحبت از بیمه قالیبافان می‌شود، آیا فقط شامل کسانی می‌شود که قالی می‌بافند؟

خیر، همه کسانی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم در این هنر‌ صنعت فعال هستند مشمول بیمه می‌شوند، مثلا یک رنگرز، طراح، پرداخت زن، روفه‌گر (استاد قالیبافی) و... همه اینها مشمول بیمه قالیبافی می‌شوند چون همه این شاخه‌ها مکمل هم هستند و در کنار هم فعالیت می‌کنند. تنها بخشی که مشمول بیمه قالیبافی نمی‌شود بخش فروشندگی قالی است.

در حال حاضر چه تعداد از فعالان این هنر ‌صنعت تحت پوشش بیمه قرار گرفته‌اند؟

بیمه قالیبافی از سال 79 در حال اجراست، ولی قانون ناقصی بوده و با اصلاحاتی که در سال 90 صورت گرفت قانون جدیدی به اجرا درآمد. می‌توان گفت با احتساب کسانی که دفترچه بیمه گرفتند و آنهایی که پرونده تشکیل داده و در مرحله بررسی‌اند تا به امروز نزدیک 800 هزار نفر بیمه شده‌اند و فکر می‌کنم تا انتهای سال 93 قالیباف بدون‌بیمه نخواهیم داشت.

گویا با وجود اصلاحاتی که صورت گرفته هنوز هم انتقاداتی برآن وارد است؟

بله، معتقدیم قانون بیمه نواقصی دارد که باید حتما اصلاح شود. البته بیمه قالیبافی دو نوع است؛ یکی بیمه کارفرمایی و یکی بیمه خویش فرمایی است. در بیمه خویش‌فرمایی فردی که جراحی کرده و نیاز به استراحت یکی دو ماهه دارد، نمی‌توانداز مرخصی استعلاجی استفاده کند. مثلا در بیمه خویش فرمایی افرادی که سن بالاتر از 50 سال دارند، نمی‌توانند بیمه شوند؛ اگر هم بخواهند بیمه شوند تا سن 55 سال می‌توانند که آن هم به ازای هر سالش حداقل یک میلیون تومان باید پرداخت کنند؛ یعنی اگر 55 ساله باشد باید پنج میلیون تومان به تامین اجتماعی پول پرداخت کند. این رقم برای یک قالیباف خیلی سنگین است. به هر حال کسی که 30 سال قالی بافته و الان 55 ساله است اگر بخواهد بیمه شود حتماباید این مبلغ را پرداخت کند. اعتقاد داریم بحث سن در بیمه قالیبافان باید برداشته شود، همان‌طور که برای کارگران ساختمانی شرایط سن وجود ندارد. مورد بعدی درباره افرادی است که می‌خواهند با ده سال سابقه بیمه بازنشسته شوند. بیمه از آنها پول زیادی را برای بازنشسته شدن طلب می‌کند و گاهی سه تا 12 میلیون تومان پول می‌گیرد.

به کسی که 10 ساله بازنشسته می‌شود، چقدر حقوق بازنشستگی پرداخت می‌شود؟

یک‌سوم حقوق را پرداخت می‌کنند. مبلغی ‌حدود 130‌هزار تومان می‌شود.

آیا برای اصلاحات این قانون پیشنهادهای خود را به مسئولان ارائه کردید؟

بله، آنقدر به همه جا گفتیم که خسته شدیم. به هر حال هم باید شرایط سن را بردارند وهم در مورد بازنشستگی پولی اخذ نکنند.

دولت برای بیمه قالیبافانی که خویش‌فرما بیمه می‌شوند، چه سهمی را پرداخت می‌کند؟

دولت در اینجا 20 درصد یارانه می‌دهد و هفت درصد حق بیمه که حدود 28 هزار تومان در ماه می‌شود. بقیه را خود قالیباف پرداخت می‌کند.

محیط کارگاه‌های قالیبافی از نظر بهداشتی تا چه حد استاندارد است؟

استانداردی تعریف نشده است؛ البته باید این را قبول کنیم که بیشتر قالیبافان ما تک باف هستند. به هر حال در فضایی که قالی بافته می‌شود، ممکن است هوا جریان نداشته باشد و پرز الیاف در هوا معلق باشد؛ اما در این سال‌ها فرهنگسازی شده و فضا بهتر شده است.