سریال‌هایی که دیده شدند

اگر سریال‌های تلویزیونی را به 2 گروه عمده مناسبتی و روزانه تقسیم کنیم، معمولا مجموعه‌های نوع اول به واسطه دلایلی فرامتنی و اجتماعی بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند. اولین از این گروه نیز سریال‌های نوروزی هستند که به دلیل آمیختگی با ایام نوروز و توجه بیشتر مخاطبان به تلویزیون و برنامه‌های آن ازجمله سریال‌های پرمخاطب در طول سال قرار می‌گیرند. اهمیت جذب مخاطب برای این سریال‌ها در بستر رقابت‌های رسانه‌ای شبکه‌های مختلف در این ایام قابل درک است.

در میان سریال‌های نوروزی سال 89، دو سریال چاردیواری و زن‌ بابا بیش از مجموعه‌های دیگر مورد توجه قرار گرفت. براساس نظرسنجی خبرگزاری جمهوری اسلامی، سریال‌های چاردیواری و زن بابا موفق‌تر عمل کرده و تماشاگران بیشتری را جلب نموده‌اند. اما خبرگزاری ایرنا، بازنده اصلی میدان سریال‌های نوروزی در سال 89 را سریال ده‌نمکی دانسته است. انتخاب مسعود ده‌نمکی برای ساخت مجموعه‌ای نوروزی با توجه به سری پرفروش اخراجی‌ها، انتخاب هوشمندانه‌ای به نظر رسیده و به لحاظ خبری نیز بیشترین حجم خبر را نیز به خود اختصاص داده بود. اما همه اینها با پخش چند قسمت از کار به یکباره فرو ریخته و فیلمنامه بشدت ضعیف و شعاری‌اش تماشاگران را از تماشای ادامه کار منصرف می‌ساخت. اما دراین میان چاردیواری ساخته سیروس مقدم موفق‌ترین کار نوروزی سیما لقب گرفت. سیروس مقدم از جمله کارگردان‌هایی است که سریال‌های او فارغ از نقاط ضعف و قدرتش، بسیار پرمخاطب بوده و شاید به همین دلیل باشد که او پرکارترین کارگردان تلویزیونی در زمینه ساخت سریال محسوب می‌شود. موفقیت چاردیواری صرفا به کمدی بودن یا زمان نمایش آن برنمی‌گردد. مقدم همین امسال نیز با سریال تراژدی و تلخ زیرهشت بازهم موفق شد مخاطبان زیادی را پای تلویزیون بنشاند. داستان این ملودرام اجتماعی درباره پسر جوانی به‌نام عطاست که آرزوهای بزرگی دارد و می‌خواهد یکشبه به این آرزوها برسد، اما به خاطر سرقت ناموفقی که می‌کند، به زندان می‌افتد و در زمان آزادی‌اش نگاهی متفاوت به زندگی پیدا می‌کند و برای گرفتن انتقام، زندگی دیگری را آغازمی‌کند و...

سریال زیر هشت یک رقیب سرسختی در شبکه سوم به نام فاصله‌ها داشت که براساس نظرسنجی صورت گرفته در بین برنامه‌های صدا و سیما 85?درصد ببیننده داشت و از بین این میزان 95?درصد اعلام رضایت کرده‌اند. این در حالی است که مجموعه زیر هشت که از شبکه اول سیما پخش می‌شد، 10 درصد کمتر از سریال فاصله‌ها بیننده و رضایتمندی داشت که البته بتدریج این میزان افزایش پیدا کرد.

برخی علت این امر را تلخ و اندوهگین بودن سریال زیر هشت دانسته یا سریال فاصله‌ها را به دلیل توجه به برخی مسائل مبتلا به جوانان موجب پربیننده شدن آن می‌دانستند. سریال تاوان ساخته شهرام شاه‌حسینی با بازی پژمان بازغی و رضا رویگری نیز با 45 درصد بیننده و 87 درصد رضایتمندی در جایگاه سوم قرار گرفت. به هر حال زیر هشت و فاصله‌ها هر دو از جمله سریال‌های پرمخاطب در سال 89 محسوب می‌شدند که البته زمان پخش آن در فصل تابستان را نباید نادیده گرفت.

یکی از پربیننده‌ترین فصل‌های تلویزیون ایام ماه مبارک رمضان است که در یک دهه گذشته به دلیل سنت سریال‌سازی و توجه مخاطبان به سریال‌های مناسبتی این ماه بیش از ماه‌های دیگر سال اهمیت دارد. با این حال پرویز فارسیجانی دبیر شورای معارف سیما، درباره مقایسه میزان رضایتمندی برنامه‌های نمایشی و سایر برنامه‌ها گفت: درصد رضایتمندی مردم از برنامه‌های نمایشی در رمضان سال جاری پایین است. در ماه رمضان امسال 4?سریال از شبکه‌های مختلف سیما روی آنتن رفت که نظرسنجی مرکز تحقیقات سازمان صدا ‌و سیما نشان می‌دهد سریال جراحت به کارگردانی محمدمهدی عسگرپور در میان مجموعه‌های ماه‌رمضان امسال، رتبه‌ اول را از آن خود کرده است.

مجموعه جراحت با 74 درصد بیننده در رتبه اول قرار گرفت. سریال‌های ملکوت ساخته محمدرضا?آهنج با 65 درصد، در مسیر زاینده‌رود به‌کارگردانی حسن فتحی با 58 درصد و تکرار خانه‌به‌دوش به کارگردانی رضا عطاران با 42 درصد بیننده به ترتیب در رتبه‌های دوم تا چهارم قرار گفتند. مجموعه نون و ریحون ساخته فرزاد موتمن هم رتبه پنجم را از آن خود کرد.

اما بدون شک نقطه عطف سریال‌های تلویزیونی در سال 89 و اساسا یکی از مهم‌ترین اتفاقات رسانه‌ای در مجموعه صدا و سیما آغاز پخش سریال عظیم مختارنامه است که پس از 8 سال فرآیند تولید بالاخره در مهر ماه سال جاری برای نمایش آماده شد. این سریال تاریخی ـ مذهبی هم به واسطه نام داوود میرباقری که عنوان کارگردانی سریال امام علی(ع) را نیز یدک می‌کشید و البته خط و ربط قصه مختار به قیام کربلا و عاشورا مورد توجه بسیاری از مخاطبان تلویزیونی قرار گرفت و به عنوان فاخرترین سریال تلویزیونی در سال 89 و البته عظیم‌ترین و پرهزینه‌ترین سریال در تاریخچه تلویزیون شناخته شد.

سایت رسمی مختارنامه در نظرسنجی از کاربران خود پرسیده است «کدامیک از 10 قسمت مختارنامه بیشتر به دل شما نشست». مخاطبان این سریال در پاسخ به این نظرسنجی با حدود 52 درصد به قسمت نهم (نینوا) و پس از آن با 21 درصد قسمت دهم (خون خدا) رای داده‌اند. بر اساس این نظرسنجی این طور به نظر می‌رسد که بینندگان این مجموعه عظیم تاریخی ـ مذهبی، نمایش صحنه‌های واقعه کربلا را پسندیده و بیشتر از سایر قسمت‌ها به آن علاقه‌ نشان داده‌اند. نظرسنجی درباره سریال مختارنامه در مصاحبه‌های تلویزیونی و گزارش‌های خبری شبکه اول نیز نشان داد که این سریال بشدت مورد توجه طیف‌های مختلف مردم و مخاطبان عام و خاص قرار گرفته است و میزان رضایتمندی از آن در وضعیت مطلوبی قرار دارد. نگاهی اجمالی به سریال‌های پرمخاطب تلویزیون در سال 89 نشان می‌دهد که جذابیت سوژه و قصه‌پردازی، روایت خوب و حرفه‌ای، شخصیت‌پردازی‌های ماندگار و توجه به تکنیک‌های فنی و جلوه‌های ویژه در کنار بازی‌های خوب و چشمگیر می‌تواند در افزایش رضایتمندی مردم از سریال‌های تلویزیونی تاثیر زیادی داشته و دیده شوند.