مطالبه‌گری در قاب رسانه

تلویزیون، به‌عنوان رسانه‌ای در دسترس عموم، می‌تواند در تقویت این چرخه اثرگذار، نقشی بی‌بدیل ایفا کند. امروز دیگر مطالبه‌گری محدود به رسانه‌های انتقادی یا فضای مجازی نیست بلکه در شبکه‌های رسمی و ملی نیز به‌صورت حرفه‌ای و هدفمند دنبال می‌شود. برنامه‌هایی نظیر پایش، زمانه، تهران ۲۰ و پرسشگر نشان داده‌اند که رسانه‌ملی نه‌تنها گوش شنوای مردم است بلکه زبان گویای آنان در برابر تصمیم‌گیران نیز هست. این برنامه‌ها با ترکیب گزارش‌های میدانی، گفت‌و‌گو با کارشناسان و ارتباط مستقیم با مخاطبان، به بستری برای گفت‌وگوی اجتماعی تبدیل شده‌اند؛ گفت‌وگویی که ثمره‌اش، آگاهی و مطالبه‌گری مؤدبانه، اما جدی مردم است.  

یکی از شاخصه‌های مثبت این جریان، عبور از نقد صرف به‌سمت نقد همراه با راه‌حل است. امروز مخاطب انتظار دارد رسانه فقط از مشکلات نگوید بلکه مسیر عبور از آنها را نیز ترسیم کند. رسانه‌ملی با درک این ضرورت، در بسیاری از برنامه‌های اجتماعی خود رویکرد «حل‌مساله» را برگزیده است. از برنامه‌هایی که مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم را با حضور مسئولان بررسی می‌کنند تا تولیداتی که در حوزه آسیب‌های اجتماعی به گفت‌وگوی کارشناسی می‌پردازند، همه نشان می‌دهند مطالبه‌گری، دیگر صرفا نقد نیست بلکه دعوتی به مسئولیت‌پذیری و همراهی جمعی است.  
نکته مهم دیگر، اعتمادسازی است. مطالبه‌گری زمانی مؤثر واقع می‌شود که مردم باور داشته باشند رسانه پیگیر خواسته‌های آنان است و نتیجه را نیز به اطلاع‌شان می‌رساند. تداوم برنامه‌های مطالبه‌گر و انعکاس بازخورد‌های مثبت از‌سوی جامعه، موجب شده اعتماد مخاطبان به تلویزیون در این حوزه افزایش یابد. در واقع، تلویزیون با پاسخ‌خواهی از مسئولان و انعکاس نتیجه پیگیری‌ها، نشان داده که نقش میانجی فعال بین مردم و حاکمیت را به‌خوبی ایفا می‌کند.  
در عین حال، رسانه‌ملی در مسیر مطالبه‌گری کوشیده است از سطح گلایه‌ها فراتر رفته و به عمق مسائل اجتماعی نفوذ کند. پرداختن به دغدغه‌هایی، چون عدالت‌آموزشی، شفافیت اقتصادی، سلامت روان وآسیب‌های فرهنگی دربرنامه‌های مختلف، نشان از بلوغ رسانه‌ای دارد که دغدغه مردم را در چارچوب گفت‌وگوی سازنده دنبال می‌کند. چنین رویکردی به ارتقای سواد رسانه‌ای جامعه نیز کمک کرده است. زیرا مخاطب می‌آموزد چگونه مطالبه‌گری مؤثر و محترمانه را جایگزین هیاهو و تخریب کند.
از سوی دیگر، مطالبه‌گری رسانه‌ای در ایران امروز صرفا ابزاری برای بیان انتقاد نیست بلکه ابزاری برای ترویج امید اجتماعی است. برنامه‌هایی که با لحن آرام، مستندات دقیق و نگاه منصفانه وارد میدان می‌شوند، نه‌تنها مخاطب را خسته نمی‌کنند بلکه او را در مسیر اصلاح و مشارکت اجتماعی همراه می‌سازند. رسانه‌ملی با تاکید بر اخلاق رسانه‌ای و حفظ مرز‌های نقد منصفانه، توانسته الگوی مثبتی از گفت‌و‌گو و مطالبه‌گری ارائه دهد؛ الگویی که در آن، نقد به نیت تخریب صورت نمی‌گیرد بلکه با هدف اصلاح و بهبود امور طرح می‌شود.  
واقعیت این است که هیچ جامعه‌ای بدون مطالبه‌گری رشد نمی‌کند. همان‌گونه که هیچ مسئولی بدون نقد و پرسشگری پاسخگو نمی‌ماند. رسانه‌ملی با شناخت این نیاز، به میدان آمده تا با تقویت جریان نقد سالم، از بی‌تفاوتی اجتماعی جلوگیری کند. در این مسیر، همراهی کارشناسان، برنامه‌سازان جوان و مدیرانی که نگاه بلندمدت دارند، سبب شده مطالبه‌گری تلویزیونی، به حرکتی ملی و پویا تبدیل شود.  
در نهایت، مطالبه‌گری در رسانه‌ملی یعنی دغدغه‌مندی در مسیر امید؛ یعنی ساختن جامعه‌ای که هم می‌بیند، هم می‌پرسد و هم برای تغییر گام برمی‌دارد. تلویزیون امروز بیش از گذشته به مردم نزدیک است. زیرا نه‌تنها خبر می‌دهد بلکه پیگیر است، نه‌تنها نقد می‌کند بلکه راه نشان می‌دهد؛ و نه‌تنها صدا دارد بلکه صدای مردم است.