در این سالها برنامههای بسیاری در این زمینه تهیه و تولید شده اما یکی از برنامههایی که بهطور مستقیم نوجوانان را با آموزشهای نوین در بخشهای مختلف سرگرم کرده «باشگاه امید» است. این برنامه به تهیهکنندگی محمد دولتی و کارگردانی هانیه سمندری و با اجرای محمد میرزازاده، فاطمه محمدیفر و کیان داوودیآزاد هر هفته از شنبه تا سهشنبه ساعت ۲۰ از شبکه امید پخش میشود. «باشگاه امید» در حوزه آموزش گامهای بزرگ و مهمی برداشته است.
نوجوانان کنشگر در یک برنامه
محمد دولتی تهیهکننده فصول چهار و پنج «باشگاه امید» که پیش از این تهیهکنندگی برنامههای «معلم خوب من»، «ایران شاد» و فصول سه و چهار برنامه «ایران آینده» را بهعهده داشته، درباره ایده اصلی، هدف و حضور نوجوانان در این برنامه تلویزیونی میگوید: تا به حال چهار فصل از برنامه «باشگاه امید» پخش شده و در حال حاضر فصل پنجم آن در حال پخش است. هدف از تولید این برنامه این بود که بتوانیم در پویشهای مختلفی مثل رویدادهای مختلف هفته نوجوان، ۲۲بهمن، مهمونی ۱۰کیلومتری، جنگ و... که نیاز به حضور و کنش مردم داریم، از این ظرفیت استفاده کنیم و بتوانیم از صدای مخاطبان بازتابی در تلویزیون داشته باشیم. وی در تشریح ایده تولید این برنامه میگوید: سه فصل قبل را دوستان دیگری زحمت کشیدند و تهیه کردند. من در دو فصل اخیر به برنامه ملحق شدهام. باید بگویم قصد داشتیم با استفاده از یک برنامه و آنتن تلویزیون و رسانه بهطور مستقیم به تعدادی نوجوان کنشگر در بخشهای مختلف مثل هنر، رسانه، خبرنگاری یا نوجوانانی که در فضای مجازی تولید محتوا میکنند برسیم. راه پایش این نوجوانان کنشگر نیز از طریق سامانه baomidtv.com بود.
وی در ادامه میگوید: دیگر هدفمان این بود که در فضای سامانه «مان» نوجوانان را پیدا کنیم و رشد دهیم و به یک خروجی باشگاهی برسیم. این افراد در فرآیند رشد قرار میگیرند که در نهایت نوجوان امیدوار معرفی میشود. در کنار اینها سعی میکنیم با استفاده از محتوای برنامه، روحیه امیدبخشی را تزریق کنیم و از همه مهمتر مسألهمحور باشیم. او در جمعبندی اهداف تولید این برنامه میگوید: در اصل قصدمان رشد نوجوانانی است که به محیط اطرافشان حساس بوده و صرفا منفعل نباشند و در حال تلاش برای بهتر کردن محیط اطراف باشند. این نوجوانان مسألهمحور، پایگاه مخاطبان برنامه هستند و مخاطب فعال و ثابت این برنامه بودهاند.
او در پاسخ به اینکه آیا تمام نوجوانان از طریق سامانه برگزیده شده یاگروهی ازآنها ازسمت ارگان خاصی به شما معرفی میشوند، میگوید: با استفاده از سامانهای که نام بردم این افراد ثبتنام میکنند وبعد ازگزینش به برنامه راه مییابند و بعد از حضور در برنامه در همان سامانه فعالیتشان را ادامه میدهند. در کل سعی میکنیم با استفاده از ژانر سرگرمی به محتوای جدید و موضوعات جالبی که نوجوانان دوست دارند بپردازیم و از طریق آنتن مخاطبمان را جذب کنیم.
برنامهای با آیتمهای متنوع
دولتی در تشریح بخشهای مختلف برنامه با بیان اینکه در «باشگاه امید» آیتمهای متنوعی داریم، ادامه میدهد: در آیتم «کار خوب» آموزش مهارت میدهیم. آیتم «کار خودته» مهارتی است در آن که به بچهها میگوییم کار خودتان است و باید انجامش دهید. آیتم «چهار مغز» معرفی محصولات فرهنگی شامل کتاب، مستند با زیرنویس و... است. آیتم بعدی معرفی نوجوانان رسانهای است و افرادی که در حوزه رسانه کار تخصصی انجام میدهند و به جشنوارهها ارسال میکنند. آیتم «مردم چی میگن» آموزش سواد رسانهای است. آیتم «خاک صحنه» مسابقه استعدادیابی دوبله و آیتم «چای بیسکوئیت» بخش گفتوگو با مهمان است. آیتم «لیگ رویاها» هم آیتم آموزش هوش مصنوعی است.
اتفاقات جذاب در برنامه
دولتی با بیان اینکه از وقتی سامانه راهاندازی شده اتفاقات جذابی برای ما افتاده است، اضافه میکند: شاید برایتان جالب باشد که در حال حاضر یک پایگاه بیش از ۳۰هزار نوجوان کنشگر داریم. این سامانه حالت شبکه اجتماعی دارد و نوجوانان نسبت به رفتارها و فعالیتهای هم کنش نشان میدهند. در این سامانه متناسب با نیاز هر فرد دوره آموزشی داریم و هر جایی هم که نیاز باشد به افراد آموزش ویژه میدهیم. در کل سامانه محیط فعالی دارد که باعث شده بتوانیم صدای خوبی برای نوجوانان باشیم. یعنی ۳۰هزار نفر کاملا درگیر هستند و بیش از هزار نفر نسبت به هر اتفاق و نسبت به هر موضوعی واکنش دارند. برای مثال هزار خبرنگار نوجوان داریم که در سراسر کشور پراکندهاند.وی ادامه میدهد: بخشی به اسم پیامک زنده داریم و از طریق ارتباط لحظهای با مخاطب در ارتباطیم و از حجم پیامکها و میزان کنشی که مخاطب برنامه نشان میدهد، این بازخورد را متوجه میشویم. علاوه بر این از عدد پیامکها میتوانیم متوجه شویم که مخاطب چه احساسی به برنامه دارد و چقدر با ما ارتباط خوبی گرفته و چون عدد قابل توجه و معناداری است بهنظرم تا این نقطه برنامه توانسته به اهدافی که در ذهن داشته برسد. وی ادامه میدهد: آنها در سامانه با هم در ارتباطند و فرآیند جذبشان هم انجام میشود. بیشتر این هدایت در سامانه انجام میشود. بچهها در سامانه کنش کرده و اگر کنشهایشان خوب باشد، با جمعآوری بهاصطلاح سکه میتوانند جایزه دریافت کنند و هرچه تعداد سکهها بالاتر رود دورههای آموزشی بیشتری در دستشان قرار میگیرد و میتوانند با حضور در رههای بیشتر نشان تخصصی دریافت کنند. برای مثال برخی نوجوانان ما دوره خبرنگاری، عکاسی با موبایل و... را گذراندهاند.
دولتی درباره کنشی که دربرنامه تعریف شده است،میگوید: یکی از بخشهای برنامه «باشگاه امید» به آموزش اختصاص دارد. در کل این برنامه چند بخش دارد و در حوزههای مختلف به آموزش میپردازد. در هر کدام از بخشهای برنامه که جنبه آموزشی دارد درباره همان بخش و همان مورد آموزشی صحبت میشود. در ادامه یک کنش مرتبط با آموزش تعریف میکنیم و نوجوانان بهسمت کنش مورد نظر میروند و در آن بخش کارهایی انجام میدهند. کنشهای مهارتی در زمینه معرفی محصولات فرهنگی، خبرنگاری، دوبله، تولیدات هنری رسانهای مثل فیلم کوتاه، مستند، انیمیشن و... است.
تغییرات نسبت به فصول گذشته
وی با اشاره به اینکه در شروع هر هفته یک موضوع کلی داریم که براساس آن مهمان نوجوان دعوت میکنیم، ادامه میدهد: هر برنامه هر هفته یک بسته موضوعی دارد که در هر قسمت به یک زیرشاخه از آن میپردازد و در کل هفته مابه همه این موضوعاتمختلف مثل آموزش،مهارتومعرفی محصولاتفرهنگی ودرواقع دوبله وآموزش هوش مصنوعی میپردازیم.او درباره اینکه نوجوانانی که به برنامه باشگاه امید میآیند بعد ازحضور دربرنامه و باشگاه برای ادامه آموزش و انجام مهارتهایشان به مشاغل مربوطه معرفی میشوند، میگوید: چون سن کمی دارند خیلی این اتفاق نمیافتد اما برای مثال میتوانیم در حوزه اجرا آموزشهای لازم و حرفهای را بدهیم تا در آینده خودشان بتوانند تخصصیتر این حرفه را دنبال کنند. روی کسب درآمد نوجوانان خیلی فکر نکردهایم اما نکته مهم این است که پلههای رسیدن به اشتغال را برایشان هموار نمودهایم. در اصل بیشتر فضای تجربه کردن و آموزش را برایشان فراهم کردهایم.
وی در تشریح تغییراتی که «باشگاه امید» در فصل جدید داشته، میگوید: بزرگترین اتفاقی که افتاد راهاندازی سامانه بود. ما خلاء رسانه و مخاطب را با استفاده از این سامانه پرکردهایم. همچنین موضوعات را دستهبندی تخصصی کردهایم و برنامه بیشتر شکل مجلهای پیدا کرد.دولتی با بیان اینکه بخشی ازانتخاب مجریان به نزدیکی سنشان به مخاطبان برنامه برمیگردد و بخشی نیز به زبان و ادبیات مشترکشان با نوجوانان؛ و همین باعث شده بتوانند با مخاطبان ارتباط خوبی برقرار کنند، میگوید: در این فصل مجریها تغییر کردند و دو مجری اصلی داریم و یک مجری نوجوان. علاوه بر این برخی آیتمها را بازیگران نوجوان اجرا میکنند.
توجه ویژه به سواد رسانهای و هوش مصنوعی
موضوع سواد رسانهای بهویژه برای نوجوانان موضوعی مهم و بسیار کاربردی است که در بخشهای مختلف آموزشی در این بخش فعالیتها و آموزشهای مهمی تا به حال انجام شده. در بخش فضای مجازی، برنامه «باشگاه امید» به سواد رسانهای نیز ورود کرده است. تهیهکننده برنامه درخصوص این بخش از برنامه میگوید: در چارچوب برنامه ما، سواد رسانهای زیرمجموعه هوش مصنوعی است. تکنیکهای سواد رسانهای و تکنیکهایی را که در رسانه وجود دارد با مثالهای مختلف آموزش میدهیم و از بچهها میخواهیم نمونههایی که به تکنیک آموزش داده شده مرتبط است که آموزش دادیم که مثلا آن تکنیکی که در فلان قسمت به آن پرداختهایم روی آن کار کنند و در سامانه برای ما ارسال نمایند.
وی درخصوص استفاده از کارشناسان و اساتید برجسته در این حوزه میگوید: تیم اتاق فکر و هسته مرکزی برنامه همگی از روانشناسان خوب و مطرح کشورند. برای مثال کارگردان ما روانشناسی تربیتی خوانده و کاملا روی حوزه نوجوان مسلط است. همانطور که میدانید برنامههایی که برای گروه سنی کودک و نوجوان یا حتی جوان ساخته میشوند میبایست فکر شده و با حضور کارشناسان برجسته تولید شوند و ما نیز از این قاعده مستثنی نیستیم.