کیخا به همراه اعضای دبیرخانه رویداد مذکور با حضور در صداوسیمای مرکز اصفهان ضمن ابراز تقدیر و تشکر از تلاشهای بیوقفه همکاران این مرکز، از نزدیک روند تولید و ضبط برنامهها را بررسی کرد. او پس از دیدار با یوسف افشارنیا، مدیرکل مرکز در استودیوهای مختلف حاضر شد و با کارکنان گفتوگو کرد تا از دغدغهها و نیازهای آنها مطلع شود.
معاون امور استانهای رسانهملی در این بازدید ضمن تاکید بر اهمیت رویکرد قرارگاهی رسانهملی، مرکز اصفهان را یکی از نمونههای موفق در اجرای رویداد ایران جان برشمرد و ابراز امیدواری کرد مراکز میزبان بعدی نیز همپای این مسیر عمل کنند. وی بر ضرورت همکاری بین بخشهای مختلف رسانهای و نهادهای استانی برای معرفی ظرفیتهای بومی و تقویت همگرایی فرهنگی و اجتماعی کشور تأکید داشت.این سفر و گفتوگو فرصتی بود برای شناخت بهتر چشمانداز معاونت استانها درباره نقشی که رویداد ایران جان در تحکیم هویت ملی و کمک به تولید محتواهای فاخر دارد. در ادامه، مشروح آنچه را گفته شد تقدیم میکنیم.
پروژهای ملی با پیشگامی خوزستان
کیخا، همه را همکار رویداد ایران جان دانست و گفت: در ابتدا باید از روزنامه جامجم تشکر کنم. من خبرنگاران و بهویژه تیم این روزنامه را بخشی از همکاران پروژه ایران جان میدانم. معتقدم ایران جان متعلق به یک معاونت، یک قشر یا حتی تنها صداوسیما نیست، بلکه پروژهای ملی است که همه میتوانند در آن سهیم باشند؛ از وزارت کشور، میراث فرهنگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تا خبرنگاران و دیگر دستاندرکاران. هدف این پروژه روایت ایران است؛ هم زیباییها و ظرفیتها را نشان میدهد و هم به بازتاب مشکلات مردم میپردازد؛ دقیقا همان چیزی که رسانهها میخواهند.
وی با بیان اینکه «خوزستان مهمترین استان در اجرای این رویداد بود»، عنوان کرد: خوزستان بهعنوان استان پیشگام و نخستین میزبان، نقشی بسیار مهم و خطشکن در اجرای رویداد ملی ایران جان ایفا کرد؛ استانی که در جهت حرکتی نو و پیشگامانه قدم برداشته است و اگر این پیشگامی در بهترین شرایط انجام شود، نتیجه آن چندبرابر خواهد بود. آنچه که استان خوزستان را در زمانی کوتاه روی آنتن برد، باعث بالارفتن سطح توقعات از این رویداد شد. تولیدات صداوسیمای خوزستان آنقدر قوی و موفق بود که انتظارات را افزایش داد و این موضوع کار ما را سختتر کرد.
معاون استانهای رسانهملی درباره اجرای این رویداد در مناسبتها (رویداد ایلام ایران و همزمانی با اربعین) عنوان کرد: رویداد ایران جان به یک مناسبت خاص محدود نیست و تاکید داریم در ایامی برگزار شود که با مناسبتهای ویژه همزمان نباشد، چون مناسبتهای خاص ارزش خبری بالایی دارند و ممکن است این رویداد را تحت تاثیر قرار دهند. هدف ما این است که این برنامه بدون مناسبت ویژهای برگزار شود تا توجهات به سمت پیام پروژه معطوف گردد. هرچند قصه ایلام به دلایل مختلف متفاوت بود؛ اجرای ایران جان در این استان پس از جنگ تحمیلی ۱۲روزه نیازمند شجاعت ویژهای بود. ایلام با تولیداتی فاخر و ارزشمند توانست همه را متحیر کند و نشان دهد چگونه در شرایط جنگی چنین آثار تأثیرگذاری خلق شده است و البته همه ما به آن مفتخریم.
وی تاکید کرد: این دو استان (خوزستان و ایلام) بهخوبی در شروع این رویداد ملی نقشی خطشکنی ایفا کردند و توانستیم نقاط قوت و ضعف خود را بهتر بشناسیم و این شد که با آمادگی بیشتری پای کار اصفهان آمدیم. از همان ابتدا اصفهان بهدلیل ظرفیتهای نیروی انسانی، تجهیزات و امکانات متفاوت، سطح توقعات بیشتری در ذهنها ایجاد کرده بود. از همین رو دیدیم که برنامههای ایران جان در اصفهان توانست از ابتدای هفته آغاز شود و بالطبع تولیدات جدید و رویدادهای ویژهای در این شهر شکلگرفت. معتقدم با روند رو به رشدی که رویداد ایران جان داشته، استان فارس در اجرای این برنامه، حتی جلوتر و جذابتر از اصفهان پیش خواهد رفت.
ابهام در هویت ایران جان برطرف شد
کیخا در برشمردن چالشهای ایران جان اضافه کرد: یکی از مهمترین چالشهای ما در ایرانجان این بود که در ابتدا هدف و پیام رویداد بهوضوح مشخص نبود؛ بهگونهای که در چیستی موضوع و چگونگی اجرای آن ابهاماتی وجود داشت.
بنابراین تثبیت هویت و رسالت ایران جان اولین چالش بزرگ ما بود که پس از دو دوره، بهتدریج روشنتر و شناختهشدهتر شد. چالش بعدی به تولیدات استانها برمیگشت. سطح کیفیت آثار در استانها یکسان نبود و برخی از آنها تولیداتی با کیفیت پایینتر داشتند. برای اینکه ایران جان به شکل مطلوب برگزار شود، نمیتوانستیم استانهایی با تولیدات ضعیف را کنار استانهایی با آثار قوی قرار دهیم. به همین دلیل، ابتدا سراغ استانهایی رفتیم که آمادگی بیشتری داشتند و از چند ماه قبل کار تولیدات را آغاز کردیم تا سطح توقع را بهتدریج بالا ببریم و کیفیت برنامهها را ارتقا دهیم. این دو چالش اصلی تا امروز بخش مهمی از مسیر به ثمر رسیدن ایران جان را شکل دادهاند.
معاون استانهای رسانهملی افزود: چالش سوم ما درباره محتوا بود؛ اینکه دقیقا چه موضوعاتی را و چگونه باید بیان کنیم. در هر استان طیف گستردهای از نظام مسائل و ظرفیتها وجود دارد، ازجمله تعداد زیاد نخبه، چالشها و فرصتهای مختلف در حوزههای گردشگری، اقتصاد و ... . البته انتخاب اینکه کدامیک از موارد را باید برجسته کرد، یکی از بزرگترین و مهمترین چالشهای ما باقی مانده است. بهعنوانمثال، استان اصفهان با داشتن ۲۴هزار شهید، که یکدهم کل شهدای کشور را شامل میشود و دهها چهره شاخص علمی، تاریخی و سرداران دفاع مقدس، انتخاب اینکه کدام ظرفیتها یا شخصیتها را باید به مخاطب معرفی کنیم کاری بسیار دشوار و نیازمند دقت و سنجش دقیق است. وی تصریح کرد: مثلا اگر بخواهیم از میان شخصیتهایی مانند علامه میرفندرسکی یا اشرفیاصفهانی، یا دیگر شهدای شاخص، انتخابی داشته باشیم قطعا ساده نخواهد بود. یا در بین نظام مسائل مختلف استان مثل خشکسالی و فرونشست، کدام موضوع را میتوان در اولویت قرار داد؟ همچنین برای روایت پیشرفتهای اصفهان کدام بخش را باید برجسته کرد؟ نمیتوان همه این موارد را با هم مطرح کرد، چون مخاطب درنهایت گیج میشود و نمیداند هدف اصلی چیست. باید در نظر داشت که ایران جان را فقط برای ایجاد حس خوب برگزار نمیکنیم، بلکه هدف اصلی ما ارتقای سطح رضایت و افزایش آگاهی مردم این مرز و بوم و روایت همزمان پیشرفتها و چالشهای ایران عزیز در گوشهگوشه آن است. اینها از مهمترین چالشهای ماست که البته با گذشت زمان بهتدریج برطرف خواهند شد. در کل، ایران جان را یک پروژه کلان در دوران تحول رسانهملی میدانم که میتواند شیوههای جدیدی در برنامهسازی و تولیدمحتوا به وجود آورد.
روایتگر اصلی هویت و دغدغههای بومی
کیخا تفاوت اصلی نقش شبکههای رادیویی و تلویزیونی سراسری با استانی را در تولیدات و زاویهدید آنها دانست و توضیح داد: ماموریت شبکههای استانی بر هویت، ویژگیها و نیازهای خاص هر استان متمرکز است، درحالیکه شبکه ملی کمتر توانایی درک کامل این اقتضائات استانی را دارد. شبکه استانی مسئول است تا مسائل، ظرفیتها و نظام موضوعات بومی خود را هم در سطح استان و هم در آنتن ملی منعکس کند و بهاین ترتیب رنگوبوی متنوعی به شبکه ملی خواهد بخشید. انتظار این نیست که شبکه ملی بتواند تمام مسائل جزئی هر استان را پوشش دهد یا حل کند؛ بلکه شبکه استانی با استفاده از ظرفیتهای شبکه ملی، مسائل خاص استان خود را روایت و پیگیری میکند.
معاون استانهای رسانهملی اضافه کرد: برخی ممکن است بر این باور باشند که شبکههای رادیویی و تلویزیونی سراسری در این رویداد بیشتر به بخش سرگرمیهای مربوط به استانها میپردازند اما چنین تصوری درست نیست؛ سرگرمی بستری مناسب برای بیان دغدغهها و مسائل استانها و کشور است. یعنی یک برنامه سرگرمکننده نیز میتواند به شکل مؤثر به مسائل مهم بپردازد. درنهایت ماموریت اصلی شبکههای استانی پرداختن به موضوعات خاص استان است که براساس نظام مسائل و نیازهای همان منطقه تعریف شده است.
نقش قرارگاهی رسانهملی
وی درباره لزوم همراهی دستگاهها و نهادهای مختلف ادامه داد: یکی از مهمترین ماموریتهای دوره تحول رسانهملی، تشکیل و تحقق نقش قرارگاهی این رسانه است. به نظر من بزرگترین و کلیدیترین راهبرد ما برای همراهکردن دستگاهها و نهادهای مختلف، ایجاد نقش قرارگاهی رسانهملی بهعنوان یک نیروی پیشرونده و پیشران است. رسانهملی صرفا بازتابدهنده نیست، بلکه میتواند رویدادهای مهمی مانند ایران جان را خلق و این امکان را فراهم کند که دیگر دستگاهها هم نقش فعالی در این رویدادها ایفا کنند. در این چند ماه که رویداد ایران جان برگزار شده، جلسات متعددی با وزارتخانهها و دستگاههای مختلف داشتهایم تا نقش قرارگاهی رسانه را تقویت کنیم. تقویم برنامهها را اعلام و به همه استانهایی که قرار است میزبان رویداد باشند اطلاع دادهایم. دستگاهها هم براساس ظرفیت، امکانات و برنامههای خود آمادگیشان را برای همکاری و ایفای نقش در این استانها اعلام کردهاند. این هماهنگی و همافزایی، کلید موفقیت قرارگاه رسانهملی در دوره تحول است.
کیخا اضافه کرد: اعتقاد دارم ورود دیگر وزارتخانهها، سازمانها و نهادهای ذیربط و مسئول به این رویداد نهفقط مشکلساز نیست، بلکه اتفاقا به نفع ایران جان خواهد بود که همه دستگاهها وارد عمل شوند. درنهایت قرار است بستر روایت این رویداد رسانهملی باشد. هر دستگاهی که بتواند با ظرفیتها و برنامههای خود به این رویداد کمک کند، از آن استقبال میکنیم. ایران جان صرفا یک برنامه رسانهای نیست، بلکه رویدادی ملی است که قرار است روایتگر ظرفیتها و اتفاقات خوب استانها باشد. به همین دلیل همه دستگاهها میتوانند در آن نقش داشته باشند؛ مثلا حوزه هنری شب شعر برگزار میکند، میراث فرهنگی نمایشگاه صنایعدستی ترتیب میدهد یا معاونت اقتصادی وزارت کشور به معرفی ظرفیتهای سرمایهگذاری خواهد پرداخت. معتقدم اگر دستگاهها بخواهند در روند ایران جان مشارکت و حتی در مدیریت آن نقش داشته باشند، نباید نگران باشیم، چراکه این پروژه باید در قاب رسانهملی دیده شود و هرچه رنگارنگتر و متنوعتر برگزار شود، ارزش بیشتری دارد و ما بهدنبال همافزایی و همکاری گسترده هستیم.
قطار توقفناپذیر ایران جان
این معاون رسانهملی با بیان اینکه «رویداد ایران جان در همین نقطهای که ایستاده، به یک رویداد پایدار ملی تبدیل شده است» ادامه داد: رویداد ایران جان به نقطهای رسیده که استانها همه از اجرای آن استقبال کردهاند و توانستهایم تقویم زمانبندی استانها را تعیین کنیم. مثلا مهرماه استان فارس، آبانماه خراسانجنوبی، آذرماه گلستان، دیماه هرمزگان و بهمنماه سیستانوبلوچستان میزبان ایرانجان هستند. به نظر من ایران جان مثل یک قطار است که راه افتاده و دیگر توقفناپذیر است و مسیر خود را ادامه میدهد. امیدواریم در سال آینده علاوه بر استانهای فعلی، ۱۲ استان دیگر هم به این رویداد ملحق شوند و تا پایان سال ۱۴۰۵ مجموعا ۲۰ استان در بستر رویداد ملی ایران جان روایت شوند. البته در سال ۱۴۰۶ باقی استانها هم ایران جان را تجربه خواهند کرد. امیدواریم لطف خدا شامل حال ما شود و فضای رسانهای به گونهای مثبت پیش برود که خود شبکهها درخواست کنند ماهی دو استان میزبان برنامه باشند.
وی با اشاره به نوآوریها و دستاوردهای این رویداد عنوان کرد: ایران جان از همان ابتدا با نوآوری و خلاقیت شکلگرفت و به مرور زمان جذابتر و خلاقانهتر شده است. بهعنوانمثال، تمرکز تولیدات بر ساخت فیلرهای یکدقیقهای است که با رویکرد تولیدات کوتاه اما پرتکرار انجام شده است. رویکرد «تنوع و تکرار» بارها پخش میشود تا پیام بهتر به مخاطب انتقال پیدا کند. هر استان براساس ظرفیتهای خاص خود، خلاقیتهای جالبی به نمایش گذاشته؛ مثلا نقطه متمایز اصفهان با استانهای دیگر در خلق رویدادهای میدانی است که از جذابیتهای این رویداد بود. از دیگر جذابیتهای اصفهان ایران، پخش پاپآپها و زیرنویس گرافیکیهایی است که در شبکههای مختلف دیده میشوند؛ به گونهای که بیش از ۳۳درصد مردم، رویداد ایران جان را از طریق این زیرنویسها و آگهیها دیدهاند. علاوهبر این، اتفاق خوبی که در معاونت استانها و در بخش مدیریتی این رویداد رقم خورد راهاندازی دبیرخانه تخصصی برای ایران جان بوده که تمامی طرحها، ایدهها و تولیدات را بررسی کرده و باعث مدیریت متمرکز خواهد شد. بهطورمثال با دقت خواهید دید گرافیک و سبک طراحی ویژه ایران جان در استان اصفهان کاملا متفاوت و هنرمندانهتر از دو دوره پیش انجام شده است. این تفاوتها باعث شده هر استان هویت بصری خاص خود را داشته باشد.